Vấn đề mạo từ trong tiếng Việt

Vấn đề mạo từ trong tiếng Việt

Có khi nào các bạn tự hỏi trong tiếng Việt có mạo từ / quán từ không nhỉ ?! Nếu có thì chúng gồm những từ nào ? Cách sử dụng ra sao ? Chúng có giống mạo từ trong các thứ tiếng khác như tiếng Pháp, hay tiếng Anh không ?

Tất cả những câu hỏi trên sẽ được trả lời tuần tự trong khoảng 5 bài viết theo dự kiến. Nào, bây giờ thì chúng ta cùng phưu lưu vào thế giới của những từ nhỏ nhặt mà vẫn có ý nghĩa.

Thế nào là mạo từ / quán từ ?

Chúng ta hãy bắt đầu với cách đặt vấn đề đơn giản và dễ hiểu như sau.

Chúng ta vốn biết rằng luôn tồn tại hai thế giới : thế giới của ngôn ngữ và thế ngoài ngôn ngữ, tức là thế giới hiện thực mà chúng ta đang sống. Con người luôn dùng ngôn ngữ như một công cụ để nắm bắt và phản ánh thế giới hiện thực vào trong não. Vì vậy, ở đây, ngôn ngữ có chức năng quy chiếu ( fonction référentielle).

Trong thế giới của ngôn ngữ, từ, cụ thể là danh từ dùng để nêu lên sự vật, người hoặc khái niệm, nằm trong từ điển và sống một cuộc sống ảo (mot virtuel). Từ điển ở đây có thể được hiểu theo hai nghĩa : từ điển thực và từ điển tồn tại trong bộ óc của mỗi chúng ta ( dico mental). Nội hàm (intension) và ngoại diên (extension) của của từ lúc đó luôn là maximum. Tức là, ví dụ, định nghĩa của từ "bàn" ( nội hàm) là « đồ dùng thường bằng gỗ, hình tròn, hình vuông hay chữ nhật, mặt trên phẳng, dưới có chân », luôn đúng với tất cả những vật được gọi là "bàn" trên đời này ( ngoại diên).

Trong đời sống thực, ít khi chúng ta sử dụng từ "bàn" với một nội hàm và ngoại diên rộng đến như vậy. Thường thì, khái niệm "bàn" sẽ được hiểu thu hẹp thành một hoặc những cái bàn cụ thể nào đó với những đặc tính cụ thể nào đó.

Rõ ràng, trong bộ óc của chúng ta, cụ thể ở bán cầu trái của não, nơi xử lý khả năng về ngôn ngữ, đã xảy ra qúa trình chuyển từ với một cuộc sống ảo (mot virtuel) từ trong dico mental vào trong cuộc sống với một cuộc sống thực (mot actualisé). Quá trình này được đặt tên là quá trình xác định (détermination / actualisation).

Nghiên cứu bản thân quá trình đó diễn ra thế nào là chức năng của ngành ngôn ngữ tâm lý (psycholinguistique). Còn ngôn ngữ học, cụ thể là nhánh cú pháp học (syntaxe) sẽ nghiên cứu cái kết quả mà quá trình này cho ra đời : danh từ nằm trong câu.

Vậy, trong một câu, phương tiện ngữ pháp nào đánh dấu sự thu hẹp nội hàm và ngoại diên đó của từ ? Đó chính là các định ngữ (déterminants). Ví dụ : so với từ "bàn" vừa trình bày ở trên, thì từ "bàn" trong các ngữ danh từ sau :

chiếc bàn
một chiếc bàn
các chiếc bàn
chiếc bàn này
chiếc bàn mà tôi vừa mới mua
chiếc bàn của nhà tôi.

rõ ràng xác định hơn hẳn.

Mạo từ được coi là một định ngữ.

Ở trên, vừa được trình bày một quan điểm của các nhà ngôn ngữ học về mạo từ. Bài viết sau sẽ cố gắng trình bày một quan điểm khác về mạo từ.

Mọi góp ý và thắc mắc của các bạn với thiện chí trao đổi và học hỏi giữa những người trẻ lòng trẻ dạ, đều rất được hoan nghênh.




Được pth sửa chữa / chuyển vào 21:35 ngày 03/06/2005

Khả năng diễn đạt kém quá.

(1) Câu tô vàng ở trên nên viết lại là: Con người luôn dùng ngôn ngữ như một công cụ để nắm bắt thế giới hiện thực, BẰNG CÁCH phản ánh nó trong não.
(2) Hơn nữa, ngôn ngữ còn được dùng để truyền đạt những gì được phản ánh cho người khác nữa, bạn ạ. Đây mới chính là cái chức năng chính, ngôn ngữ trước hết là một hiện tượng XÃ HỘI.
(3) Cụm từ VÌ VẬY ở trên không hợp lý, vì chức năng quy chiếu được ĐỊNH NGHĨA như là những gì đã được nói ở trước, chứ không phải được KẾT LUẬN từ những gì đã được nêu ra trước. Cho nên không có suy luận gì cả, bỏ VÌ VẬY đi là được rồi. Viết lại câu đó thế này này: ở đây, ngôn ngữ có chức năng quy chiếu ( fonction référentielle). Nhé !!!!!!
(4) Cách mở đầu bài viết thế này là không hợp lý. Bởi vì khi nói: CHÚNG TA ĐỀU BIẾT TỒN TẠI HAI THẾ GIỚI thì hai cái thế giới này nó "tuyệt đối", nó "phổ quát" quá ! Có nhiều cách phân chia thực tại, và việc chia nó thành thực tại ngôn ngữ và thực tại phi ngôn ngữ chỉ là một trong những cách đó. Nên viết lại thành thế này này, hợp lý và hay hơn: Chúng ta đều biết rằng, có sự khác biệt lớn giữa thế giới của ngôn ngữ và thế giới ngoài ngôn ngữ.
(5) Tránh dùng cách nói MÀ CHÚNG TA ĐANG SỐNG, bởi vì không chặt chẽ về mặt ngữ pháp, và nếu viết cho người bình dân thì không sao, chứ nếu viết cho giới ngôn ngữ, nhất là những người đã rành ngôn ngữ Tây Phương, thì nghe chói tai lắm. Nên viết lại thành: thế giới hiện thực, NƠI MÀ chúng ta sống hay MÀ chúng ta sống TRONG ĐÓ.

(1) Câu tô vàng ở trên lạm dụng dấu phẩy, dẫn đến rối mắt và thiếu hiệu quả truyền đạt thông tin. Vấn đề chính nằm ở chỗ người đọc khó xác định chủ - vị. Nên sửa lại thành: Trong thế giới của ngôn ngữ THÌ từ - cụ thể là danh từ dùng để nêu lên sự vật, người hoặc khái niệm - nằm trong từ điển và sống một cuộc sống ảo (mot virtuel). Bằng cách thêm THÌ vào, ta phân tách rõ ràng trạng ngữ và mệnh đề chính của câu, và bằng cách thế hai dấu phẩy bằng hai dấu gạch ngang (-), ta làm rõ rằng phần nằm trong hai gạch ngang chỉ bổ nghĩa thêm cho TỪ.
(2) Câu in đậm ở trên không có phong cách khoa học. Người đọc nếu không có sẵn kiến thức sẽ không hiểu, bởi vì không được giải thích, NỘI HÀM và NGOẠI DIÊN là gì, cũng như tại sao chúng lại ở maximum ở đấy. Nói cách khác, câu này tạo cho người đọc cảm giác là có sự rẽ hướng quá đột ngột và vụng về trong văn bản.
(3) Đã có TỨC LÀ, còn thêm VÍ DỤ để làm gì ? Có lẽ cô em khi post bài này có nhu cầu ban phát cho người khác kiến thức của mình, cho nên cao hứng đưa ra hai cách nói gần nghĩa sát cạnh nhau ?
(4) Hơn nữa, cái VÍ DỤ đó không làm tròn bổn phận của mình. Nó không MINH HỌA được tại sao ngoại diên và nội hàm đạt đến maximum.
(còn tiếp)

(1) Dấu phẩy sau THƯỜNG THÌ là sai. Lần sau post bài không nên post quá vội vàng, bạn nhé.

Trước khi đưa ra ví dụ về định ngữ, bạn đã có thể tỏ ra khoa học hơn bằng cách ĐỊNH NGHĨA khái niệm ĐỊNH NGỮ cái đã. Một lần nữa, quá đột ngột và lạc lõng.

Nhưng định ngữ là gì ? Và tại sao mạo từ lại được coi là một định ngữ ? Đoạn văn (chỉ có cỏn con 1 câu) này ẹ quá !

Vâng. Đáng lẽ tôi phải post hai bài này bên NHẶT SẠN mới phải, nhưng thôi kệ. Mong bạn rút kinh nghiệm cho lần post bài sau.

Khiếp ! Con cái nhà ai mà thù dai dẳng thế nhỉ ! Gớm. Vừa mới bị người ta mỉa một tí cái sự đọc ngắn hiều ngắn thôi mà đã săm soi từng câu, từng chữ, từng dấu, chấm dấu phẩy thế.
Đây nói cho mà biết. Đây chưa phải tiến sĩ hay giáo sư gì đâu. Cho nên, không cần phải run sợ đây đến mức săm soi kỹ vẻ bề ngoài đến nhường vậy. Cứ bình tĩnh mà nhai từng hạt sạn cho kỹ, không thì gãy răng lúc nào không hay đấy, cô Cám bị quáng gà ạ.
Coi bộ, khuôn mặt gỉ này bị cái sự đọc đánh thuế khá cao đấy nhỉ.... Hì hì hì....

Có lẽ là hiện tượng tâm sinh lý thì đúng hơn đấy.
Chức năng giao tiếp phải không? Tại sao lại là chức năng chính?
Sự giao tiếp vẫn cứ diễn ra trong sự vắng mặt của ngôn ngữ. Có sự tồn tại của một số ngôn ngữ nhưng không phải để giao tiếp. Nói chức năng chính của ngôn ngữ là để giao tiếp cũng giống như nói cái mũi của con voi (tức cái vòi) có chức năng chính là để khuôn vác!!!
Thương em pth quá! Nhưng thôi, coi đó là siêu ngôn ngữ em ạ!

Được yeungon sửa chữa / chuyển vào 22:42 ngày 04/06/2005

Ô hay. Tôi nói dối là tôi nói thật, hỉ ?!

Hai anh chị muốn bàn về chức năng của ngôn ngữ, thì làm ơn mời hai anh chị dắt díu nhau ra chỗ khác. Vấn đề của tôi chỉ xét trong phạm vi chức năng quy chiếu. Hai anh chị nhai mãi mà vẫn chưa kỹ đấy.

Hà hà... thù dai à ? Tánh tôi rất thích chặt chẽ bạn ạ. Không thù dai gì đâu. Chỉ thấy khả năng diễn đạt của bạn kém quá nên đóng góp vài ý kiến thế thôi. Ơ nhưng mà sao không post tiếp về mạo từ đi nhỉ ? Để tôi còn có cái mà sửa tiếp chớ... Ha ha ha
Cỡ như cô em thì chỉ đủ nói chuyện với yeungon mà thôi. Hê hê... Thôi nhưng không nói chuyện nhảm nữa, post tiếp đi, tôi chờ!

Hi hi vẫn chưa post tiếp về mạo từ à ?? Tôi nóng ruột quá đấy !!!! Post mau đi, đã hứa rồi mà, đừng làm tôi đói không được ăn nhá.... Ha ha ha
Thế ra bạn nghĩ phải là giáo sư hay tiến sĩ mới đáng bị bắt bẻ á ???? Ha ha ha. Sai 1 dấu phẩy thì không ai nói làm gì, sai hàng loạt như bạn tôi mới nói chứ. Ơ mà giáo sư với tiến sĩ mà post bài kiểu này thì chỉ xem qua cũng đủ biết là tiến sĩ giấy, giáo sư dzỏm. Mà ở VN cái hạng người này nhiều lắm nhỉ.HA HA HA...
Hôm nay mới rảnh ngồi lại đọc những bài cũ, thì lòi ra cái bài này do ông yeungon post:

Ông bạn của tôi nói năng gì mà tối nghĩa thế ??? Hiện tượng tâm sinh lý ??????? Cho biết lý do !!!!!!!!!!!
Chức năng giao tiếp là chức năng chính là bởi vì không có nhu cầu giao tiếp thì rất có thể sẽ không có ngôn ngữ, hoặc ngôn ngữ sẽ cực kỳ thô sơ. Thế cũng hỏi. Sao hôm nay hỏi dốt nát thế nhỉ. À còn nữa, cái vòi thì nói cái vòi, lại dở hơi nói cái mũi rồi chú thích trong ngoặc tức cái vòi, đùa giỡn với ngôn ngữ đã thành bản năng, yeungon nhỉ !!!!!!!!!!!!!
Tại sao khi nói chức năng chính của ngôn ngữ là giao tiếp thì giống như nói chức năng chính của cái vòi voi là để khuân vác ???? Cho biết lý do !!!!!!!!!!!!! Lại nhát gừng và bỏ dở...
Nếu sự giao tiếp vẫn có thể diễn ra mà không có ngôn ngữ, thì chức năng chính của ngôn ngữ vẫn là để giao tiếp. Có thể có những ngôn ngữ không với chức năng giao tiếp, nhưng CHỨC NĂNG CHÍNH của ngôn ngữ vẫn là để giao tiếp. Đừng lấy ngoại lệ để bác quy luật chung, lại dở hơi !!!!!!!!!!!! Hơn nữa, ông bạn yeungon yêu mến xem lại dùm tớ cái câu tô vàng vàng ở trên nhé, học đến trình độ này rồi mà còn viết lách thế đấy.
Lại bổn cũ soạn lại, dở cái trò THƯƠNG ra đây nữa rồi. Người ta vẫn nói thương cho roi cho vọt, tôi quan tâm đến em pth như vậy, tận tình chỉ bảo, mới là thương. Còn cái thứ ăn nói nhát gừng, dở người dở hơi như ông thì biết cái khỉ gió gì mà thương với chả ghét, hử ???????????? Rõ nhảm !!!!!!!!!!!
À còn nữa, sao ông yeungon cố chấp cứ gọi tôi là ÔNG CU TÍ thế nhỉ. Hay là ông bạn quá quen với hình ảnh người phụ nữ phong kiến theo kiểu "nữ nhi thường tình" với chả "chồng chúa vợ tôi" ???? Nếu vậy thì ông bạn khá lỗi thời, thời buổi này những người có trình độ như tôi vẫn có thể ...là phụ nữ được ông bạn ạ. À mà phải rồi, yeungon rõ là khách ở quê ra cho nên chưa quen với một vai trò năng động và trí thức của người phụ nữ thành thị !!!!! Ha ha ha, thương ông yeungon của tôi quá !!!!!!! Ha ha ha Thương thật đấy !!!!!!!! Thương lắm cơ !!!!!!!!!!! Hố hố hố....
Vài lời nói nhảm tí. Chờ em pth post tiếp bài. Xin hết ạ, kẻo cô Tấm pth trong sáng ngây thơ vô số tội cô ấy lại nổi nóng thì chết. Tôi không dại gì mang cùng với yeungon cái tiếng quấy rối trẻ em !!!!!
Được qwertzy2 sửa chữa / chuyển vào 00:26 ngày 07/06/2005

Yeungon nghe rõ chưa ? Già đầu còn bị trẻ con nó bắt bẻ cho, xấu hổ quá đi !!!!! Lần sau đừng tự dưng chuyển chủ đề bàn luận như thế nữa nhá.