Văn hóa trong tranh luận của người Việt Nam

Phan Khôi
Bàn thêm về ?obút chiến?
http://www.talawas.org/talaDB/suche.php?res=5404&rb=0306
(tiếp theo)
III. Những điều cấm kỵ trong cơn bút chiến hay là "chiến thời công pháp"
Giữa vạn quốc có đặt ra một thứ pháp luật chung, kêu là "Vạn quốc công pháp" để làm mẹo mực cho sự giao thiệp với nhau trong lúc bình thường; lại đặt riêng một thứ công pháp nữa kêu là "Chiến thời công pháp" để làm khuôn phép cho các nước trong khi có chiến tranh. Những nước giao chiến với nhau phải phục tùng chiến thời công pháp cũng như thời bình thời phải phục tùng vạn quốc công pháp vậy.
"Chiến thời công pháp" cốt để ngăn ngừa sự tàn bạo phi pháp trong lúc đánh nhau, cho nên mỗi một điều là khuynh hướng về mặt tiêu cực. Đại để như: Cấm dùng độc khí và những thứ súng có thể giết người quá lạm; cấm bất kỳ nước nào trong những nước giao chiến không được đem quân đi ngang qua phần đất của nước trung lập; cấm bắn hay là thả trái phá vào những nơi thành thị đông dân cư...
Đánh nhau bằng súng phải vậy thì đánh nhau bằng bút cũng phải vậy. Nếu trong cuộc bút chiến không có cái gì làm cái máy hãm cho sự biện luận thì ai muốn nói ngang nói dọc gì cũng được cả, tuy cái hại không phải là đổ máu nhiều quá, mà là ?ophun máu? dơ quá!
Vậy nhà ngôn luận phải biết những điều cấm kỵ trong cơn bút chiến, coi nó như là chiến thời công pháp mà không thể vi phạm được. Cái công pháp nầy không phải tôi dám tự tiện đặt ra, song tôi chỉ thuật lại mà thôi, tôi thuật lại những điều cấm kị mà các chiến tướng trong trường ngôn luận xưa nay gìn giữ.
Những điều cấm kỵ ấy trong bài thứ hai đã nói phớt qua một ít rồi, ở đây chỉ nói thêm cho rõ hơn.
Cấm không được nói phạm đến nhân cách người bên địch. . Khi nào mình muốn phản đối với cái thuyết nào của ai, mình chỉ nên nhắm vào cái thuyết ấy mà nói, chớ không nên nhắm vào người lập ra hay là đứng chủ trì cái thuyết ấy. Mặc dầu người ấy có thói xấu, tiếng dơ, hay là thế nào đi nữa, mình cũng không được bươi móc đến hoặc bằng cách trực tiếp, hoặc bằng cách gián tiếp. Nhứt là khi người bên địch đó bình nhựt không ưa nhau với mình thì mình lại càng nên giữ khít nước.
Cấm không được nói ra ngoài đề. . Bàn một việc chi, cứ nội trong việc ấy, mới trông có ngày giải quyết được; nếu cứ nói lan rộng mãi ra thì chẳng biết nói đến đời nào cho rồi. Có nhiều cuộc bút chiến, hai bên đối đáp mãi với nhau, càng ngày càng giang ra xa lắc, chẳng còn nhớ đến hồi đầu nói chuyện gì nữa. Như vậy, thật là chỉ báo hại cho hao giấy tốn mực mà chẳng có ích gì cho chơn lý cả.
Cấm không được trích lấy một vài lời của bên địch. . Khi nào mình muốn phản đối một cái bài của ai thì phải nên lấy lòng thành thật mà hiểu hết ý của cả bài người ta đã, nếu là đáng, thì hãy phản đối. Trong khi biện luận, cũng nên lấy lòng thành thật mà để mắt vào cả bài của người ta, chớ không nên trích ra một vài chữ hoặc một vài lời để làm nê cho mình công kích. Có người vẫn tâm phục cả bài của người ta là được, song chỉ vì ý riêng, bươi móc ra một vài lời để đánh đổ cả một bài cho khoái ý, làm như vậy thật là trái với lương tâm mình. Nói láo với người khác còn chưa là đê tiện mấy; nói láo với lương tâm mình mới thật là đê tiện.
Cấm không được dùng những chữ tối nghĩa hay là nhiều nghĩa. Nhà viết văn, nhứt là trong văn biện thuyết, phải dùng chữ nào cho đích đáng chữ ấy. Dùng chữ đích đáng như vậy, tỏ ra mình có sự thấy sáng suốt, không chịu nói cách lờ mờ, vả lại tỏ ra mình có chí khí cao thượng, mạnh dạn, không thèm rụt rè, không thèm trở vỉa. Có người hay dùng những chữ tối nghĩa hay là nhiều nghĩa để phòng sau bên địch đánh ngõ nầy thì chạy ngõ khác, cái đó thật là hèn mạt quá, thà "trốn lính" cho rồi, biểu ra đương lấy đầu tên mũi đạn làm chi!
Cấm không được đem người mà phân bì với lời nói. . Ví dụ có một ông chủ bút nào ghiền a phiện như Trần Độc Tú bên Tàu mà viết báo công kích a phiện, thì mình không nên viện lấy cớ đó mà nói rằng : "Sao ông cũng ghiền ông lại nhè a phiện mà công kích?" Nếu mình nói như vậy thì là bất luận lý (illogique) quá. Bởi vì, sự công kích đó là có ích cho công chúng, ta nên nhìn là phải; còn sự nói một đường làm một nẻo của ông kia chẳng qua là cái lỗi riêng của ổng, mặc ổng, mình nói làm chi? Mình nói đến, ấy là mình chủ ý nói xấu người ta, chớ chẳng ích chi cho công chúng và cũng chẳng ích chi cho ông ấy nữa. Đem người mà phân bì với lời nói thì có khác chi thằng con cứng đầu mà Mạnh Tử đã bày đặt ra, nó nói với cha nó rằng: Cha dạy tôi làm điều phải, sao cha chưa hề làm điều phải?(!)
Cấm nói xỏ xiên và lỗ mãng. . Đã cấm không được nói phạm đến người bên địch, phần rồi; lại còn cũng không được dùng những lời xỏ xiên để mà châm chích bên địch nữa. Như trong bài trước đã nói: đánh giặc thì ăn thua nhau bằng binh pháp, còn bút chiến thì ăn thua nhau bằng luận lý học (logique) chớ còn nói hỗn chẳng hề hơn ai. Đến như dùng những lời lỗ mãng, chỉ tỏ ra mình là người vô giáo dục, không ích chi đã đành, mà trở lại mình hại mình đó thôi.
Cấm đánh trả đòn. . Khi cãi nhau về một vấn đề gì mà mình bị thua thì nên chịu thua một cách thật thà là hơn, không nên cùng trong lúc ấy lại kiếm thế trả thù bên địch về một vấn đề khác. Gà chọi, nó bị bên địch đá cho một đòn đau thì nó có phép trả lại liền; song cái tư cách của nhà ngôn luận không phải như gà chọi!
Đây nhẫn lên bẩy điều chẳng qua là nêu lên những điều đại khái mà thôi, viết ra nữa khí rườm rà, vả lại giấy cũng hết rồi, xin cho phép tôi kết.
Nếu y như cái "công pháp" trên nầy thì chẳng là bó tay bó chơn lại mà đánh nhau sao? Cuộc bút chiến còn có oai phong gì và còn có thú vị gì nữa? Nhưng mà không; muốn cho có oai phong, có thú vị, phải tìm ở nơi khác; còn những điều nầy thì phải giữ, không phạm được, vì nó là công pháp.
Một bài nữa, tôi sẽ làm cho cuộc bút chiến bớt cái vẻ nghiêm nghị mà trở nên vui.
(còn tiếp)

Phan Khôi
Bàn thêm về ?obút chiến?
http://www.talawas.org/talaDB/suche.php?res=5404&rb=0306
(tiếp theo)
IV. Không có gì làm vui cuộc bút chiến cho bằng giọng khôi hài
Luận về bút chiến, tôi viết bài nầy nữa là hết. Mà tôi tưởng bài nầy, ý nó cũng quan trọng như các bài trên.
Trong bài thứ III đã nói, nếu ép phải theo các điều cấm kỵ kể ra đó thì cuộc bút chiến thành ra nghiêm khắc lạnh lùng mà buồn bẽo quá. Bởi vậy các nhà bút chiến xưa nay đã bày ra một lối trong trường văn trận bút để điểm chuyết cho nó đỡ buồn. Ấy là giọng khôi hài.
Văn khôi hài là một thể văn riêng. Còn sự khôi hài tôi nói đây chỉ là một ít lời khôi hài điểm chuyết trong bài văn.
Xưa nay đã có nhiều người nhận ra rằng văn chương mà có điểm ý khôi hài vào là lợi ích nhiều bề lắm. Đã vui tai cho người đọc mà có khi lại phát minh cho chơn lý. Càng những cái vấn đề khô khan lạnh lạt bao nhiêu, mà trong khi biện luận mình nên cho một vài ý khôi hài vào thì nó lại càng trở nên tươi tỉnh mặn nồng bấy nhiêu.
Bởi đó cổ kim Đông Tây có nhiều nhà viết văn nhờ khéo khôi hài mà nổi danh trong một thuở. Cho đến các bậc thánh triết cũng chuộng sự khôi hài. Nói chi ông Esope ở Hy Lạp thì cả đời ông chỉ nói đùa luôn. Nghiêm trang như ông Khổng Tử phương Đông ta mà ngài cũng không cấm nói dỡn. Có một lần ngài nói với học trò rằng: Cắt cổ gà mà dùng dao bầu chọc huyết trâu làm chi! Rồi ngài thú nhận liền mà rằng: câu nói ấy là câu ta nói dỡn.
Thật vậy, sự nói dỡn nó làm cho cuộc giao tế của loài người trở nên thân mật mà đầm ấm, những người vui tánh, khéo khôi hài thì ai cũng ưa, chớ còn "lập nghiêm ai dám lại gần".
Chỉ có một điều là trong sự khôi hài phải cho biết cách. Nói dỡn mà "phạm nọng" [6] người ta, ấy là không biết nói dỡn, thế thì trở lại chẳng bằng đừng nói là hơn. Trong Kinh Thi có câu: "Thiện hí nước hề, bất vi ngược hề" nghĩa là khéo nói dỡn cợt mà chẳng đến làm hại, thật đáng làm mẫu mực cho sự khôi hài vậy.
Tôi dám nói rằng trong xã hội ta tuyệt nhiên không có cái sự hí hước như Kinh Thi nói đó. Những phường hạ lưu nói xỏ nói xiên nhau chẳng đủ kể rồi. Còn đến trong đám người khá, người có học, hội đàm với nhau, thì phải lựa từng chữ, giữ từng lời, thường hay quá ư câu cẩn. Cho nên trong đám thượng lưu ta nói chuyện với nhau thường ít nghe có tiếng cười, và nói chừng vài phút thì hết chuyện, rồi ngồi đó mà ngó nhau. Ấy là vì trong lúc nói hay giữ gìn thái quá vậy.
Cũng vì trong xã hội không quen cách hí hước theo phép lịch sự, thành ra ít người phân biệt được câu nói đùa với câu nói xỏ khác nhau thế nào. Tục ngữ có lời: "Nói chơi không biết nói thiệt không hay", là chỉ mấy anh đó.
Cũng vì vậy nên trong làng ngôn luận, trên tờ báo ít thấy có những bài đùa nhau một cách nhã. Nếu có ai hiểu cách ấy mà muốn viết ra cũng không dám viết, sợ người ta không biết, cho là xỏ nhau hoặc chửi nhau. Làm vậy thành ra trong tờ báo xứ mình chẳng có cái vẻ gì là cái vẻ "sống" hết, nó cứ lừ đừ như người buồn ngủ toan ngủ gục!
Báo giới bên Tây bên Tàu thì không như vậy. Nhiều cuộc bút chiến của họ ngộ bắt kinh.
Bên Tàu cách mươi năm nay có cuộc bút chiến về khoa học với huyền học là có danh hơn hết. Cuộc ấy có đến mươi cái báo và độ trên mười nhà học giả dự vào, đánh giặc với nhau đến nửa năm. Về sau nó sẽ có tên trong lịch sử, kêu bằng "khoa huyền luận chiến".
Trận ấy có nhiều tay chiến tướng khéo khôi hài, làm cho vui trò, làm cho độc giả phải hoan nghinh. Vì đọc báo như vậy thì cũng như đi xem diễn kịch mà lại có ích cho sự học hơn nữa. Tôi cử ra một trò khôi hài mà nghe.
Trương Quân Mại về phe huyền học, viết một bài phản đối khoa học, nhưng sau rốt có mấy câu vô ý tỏ ra như là phải có khoa học mới được. Bên kia, Hồ Thích viết một bài trả lời.
Bài của Hồ Thích đề là ?oTề Thiên Đại Thánh với Trương Quân Mại?. Mới nghe cái đề ai cũng phải cười nôn ruột và phải chú ý để coi ở trong nói chuyện gì.
Ở trỏng nói rằng: "Xưa kia Tề Thiên Đại Thánh đấu phép với Phật tổ Như Lai, Đại Thánh nói rằng: mỗ có vân đẩu cân, bay một cái xa đến 18 vạn dặm. Phật tổ giơ bàn tay ra nói rằng: đố bay thế nào cho thoát khỏi cái bàn tay nầy. Đại Thánh bay đi. Bay thiệt xa đến tận đâu đâu, đến chỗ có năm hòn núi lớn. Ông ta nghĩ rằng nếu không để lại dấu tích gì ở đây thì chẳng lấy gì làm cho Phật tổ tin mình đã đến, bèn viết một hàng chữ trên hòn núi lớn hơn hết và đái ở dưới một đống, rồi bay về thuật lại cùng Như Lai. Như Lai đưa bàn tay ra thì ra nơi ngón cái có một hàng chữ rõ ràng và dưới đó có mùi nước đái khỉ i vì Đại Thánh nguyên là cốt khỉ. Thế là Đại Thánh bay mấy cũng không khỏi tay Như Lai. (Chuyện này thấy trong truyện Tây du). Nay Trương Quân Mại nói rằng mình có vân đẩu cân bay thoát khỏi phạm vi khoa học, song về sau cũng quay đầu lại, mà không thoát khỏi được. Như vậy Trương quân chẳng khác gì Đại Thánh!".
Ấy đó, cái cách khôi hài của họ nó có lý thú là như vậy. Nó lại có ích cho sự biện thuyết nữa, vì nếu chỉ lấy lời lẽ mà phản bác thì dài dòng mất bao nhiêu; cái nầy, đem một câu chuyện nực cười làm ví dụ thì đỡ nói nhiều mà lại càng rõ nghĩa.
Bài trả lời ấy bấy giờ người Tàu họ cho là khéo khôi hài mà nhã lắm; chẳng ai hề trách Hồ Thích có ý nói xăm nói điếm chi, vì họ biết cách nói chơi, họ hiểu nhau rồi.
Song nếu đem câu chuyện ấy mà viết trong báo An Nam mình thì thế nào cũng có người cho là xỏ lá, vì người ta nói rằng: Hồ Thích nói như vậy là cầm Trương Quân Mại như con khỉ!
Ấy là lời thêu dệt. Nếu cứ bắt tròn bắt méo theo kiểu bà gia với nàng dâu đó thì thôi, chẳng ai còn dám nói đùa nói bỡn một câu nào hết. Cho đến Khổng Tử cũng ngậm miệng mà không dám thò cái câu "cắt cổ gà, chọc huyết heo" ra!
Ta hãy mở rộng độ lượng ra một chút mà nghe những lời đùa bỡn của người đời. Đừng có nên "thông ngôn" một cách xiên xẹo. Bao giờ trên tờ báo có nhiều giọng khôi hài thì bấy giờ mới có cuộc bút chiến có lý thú, vì nó tương quan với nhau vậy.
Thần chung, Sài Gòn, s. 106 (28.5.1929); s. 108 (30.5.1929); s. 111 (2 và 3.6.1929); s. 114 (6.6.1929).
--------------------------------------------------------------------------------
[1]Bài ?oBút chíến? của Bùi Thế Mỹ đăng Thần chung số 102 (23.5.1929)- Các chú thích đều của người biên soạn (Lại Nguyên Ân)
[2]Ở đây nhắc lại cuộc tranh luận của C.D. (Phan Khôi) với Huỳnh Thúc Kháng, Trần Huy Liệu về việc người Pháp giúp Nguyễn Ánh đánh Tây Sơn.
[3]Hai từ ?ocáu giận? là tạm đoán, vì bản chụp bị mờ, không rõ.
[4]sum nghiêm: như oai nghiêm.
[5]khấu ó: chính ra là gấu ó, trỏ việc ngầy ngà, mắng mỏ nhau (theo H. T. Paulus Của: Sđd)
[6]phạm nọng: chưa rõ nghĩa; ?onọng? trỏ khúc thịt cổ (lợn, bò, trâu); phải chăng ?ophạm nọng? cũng tương tự ?ochặn họng?, ?ochọc họng??
Nguồn: Phan Khôi, Tác phẩm đăng báo 1929, Lại Nguyên Ân sưu tầm và biên soạn, Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng, 2004.

_________
Bài này do Phan Khôi viết năm 1929.
Chúng ta đang ở năm 2005.
Các bạn có suy nghĩ gì về khoảng cách thời gian giữa 1929 và 2005 không?
Tôi làm bài tính trừ thì thấy đó là 76 năm.
khóc cười theo mệnh nước nổi trôi ....
Được lyngocly sửa chữa / chuyển vào 03:56 ngày 23/11/2005

HÀ NỘI 17-11 (NV) .- Chủ tịch các phòng thương mại của Mỹ, Âu Châu và Úc đều nói rằng Bộ trưởng Kế Họach và Đầu Tư nói dối ở Quốc Hội khi nói rằng đã có ?olàm việc và trao đổi? với các tổ chức này khi họ chống lại dự luật Đầu Tư mà nếu ban hành sẽ là bước thụt lùi trong tiến trình cải cách kinh tế tại Việt Nam. Bản tin của báo điện tử VietnamNet cho thấy như vậy ngày Thứ Năm 17-11-2005.
Chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu Alain Cany: ?oChúng tôi không hề có một cuộc thảo luận nào cả.?
Chủ tịch Phòng Thương Mại Úc Joshua Magennis: ?oCho tới nay, Phòng Thương Mại Úc chưa nhận đựơc bất kỳ lời mời nào tới làm việc hay trao đổi với những người có trách nhiệm về dự luật này. Và tôi cũng chưa thấy bất kỳ một dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ gặp chúng tôi hay sẽ có phản hồi về lá thư kiến nghị của chúng tôi.?
Chủ tịch Phòng Thương Mại Mỹ Tom O?TDore cũng nói không được mời tới hay tiếp xúc với các chức sắc thẩm quyền trong vấn đề họ chống lại dự luật đầu tư ở Việt Nam mà họ thấy cần phải sửa đổi.
Những câu trả lời vừa kể của chủ tịch các Phòng Thương Mại Âu Châu, Úc và Mỹ tại Việt Nam dành cho báo điện tử VietnamNet khi báo này hỏi họ ?oCho tới nay, các ông đã có buổi làm việc hay trao đổi với Bộ Kế Họach và Đầu Tư về những vấn đề trong thư kiến nghị chưa??
Trước đó, ngày 4-11-2005, Bộ trưởng KH-ĐT CSVN Võ hồng Phúc thông báo ở Quốc Hội là: ?oVừa qua, các vị đại biểu quốc hội có nhận được một số ý kiến của Phòng Thương mại Hoa kỳ, Úc và EU tại Việt Nam. Nội dung 3 thư này có phản ánh rằng Luật đầu tư là thụt lùi, thậm chí nếu ban hành đẩy tiến trình đổi mới lùi lại và làm chậm bước tiến đổi mới của Việt Nam. Chúng tôi đang tổ chức làm việc với họ và trao đổi lại. Cuối cùng, khi trao đổi chúng tôi đã tập trung vào 4 vấn đề. Và tôi nghĩ không có vấn đề gì lớn cả.?
VietnamNet đang tải cả câu nói của Võ hồng Phúc và các câu trả lời phỏng vấn của 3 chủ tịch các Phòng Thương Mại Mỹ, Úc, Âu Châu cho thấy ông Bộ Trưởng KH&ĐT của chế độ đã nói dối.
Ngày 25-10-2005, chủ tịch 3 phòng thương mại nói trên đã gửi cho Quốc hội CSVN bức thư bày tỏ sự lo ngại và thất vọng của họ đối với dự luật Đầu Tư đang được bàn cãi và dự trù thông qua ở khóa họp này.
Trong bức thư, họ nói rằng nhà nứơc CSVN ?ocan thiệp nhiều hơn vào các quyết định đầu tư của tư nhân...? đưa ra các điều kiện ?olàm cho công cuộc kinh doanh khó khăn hơn?...?tạo sân chơi tồi tệ cho tất cả mọi người không phải là cách tốt nhất dẫn tới một sân chơi bình đẳng?... ?oDự thảo luật dựa trên tinh thần ?oquản lý nhà nước?T và phương pháp suy nghĩ như vậy là một bước chệch khi mà Việt Nam đang thật sự muốn gia nhập WTO.?
Trong bức thư này, họ cũng cảnh cáo rằng nếu dự luật được thông qua sẽ làm giảm sức hấp dẫn đầu tư hơn nữa so với các nứơc khác trong khu vực vốn dĩ đã và đang cho giới đầu tư ngọai quốc nhiều lợi thế hơn.
Ngay nhiều đại biểu Quốc Hội CSVN cũng lên tiếng chống đối dự luật này vì nó để quá nhiều lỗ hổng mà từ đó quan chức nhà nước sẽ mượn cớ để vòi hối lộ ?othêm phiền hà? cho nhà đầu tư.
?oNó dễ phát sinh những những nhiễu, tiêu cực?. Vũ tiến Lộc, chủ tịch Phòng Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam nói như vậy trong một bài viết của Vietnamnet ngày 5-11-05.
Còn Nguyễn đình Cung, Trưởng ban Kinh tế Vĩ mô, Viện Nghiên cứu Quản Lý Trung ương CSVN, đưa ra nhận xét về cái dự luật đầu tư này là : ?oLuật đầu tư dùng để khuyến khích đầu tư và bảo hộ đầu tư. Không dùng luật đầu tư để quản lý đầu tư.?
Trong cuộc phỏng vấn của VNNet, chủ tịch Phòng Thương Mại Âu Châu cho hay họ đã được tham khảo và thảo luận nhiều lần khi Bộ HK&ĐT soạn thảo Luật Đầu Tư. Tuy nhiên những gì họ trình bày đề nghị đều không thấy ở trong dự luật đem ra quốc hội.

dẹp quách cái topic này đi !
nguời việt nam mình :
1 người làm thì tốt
3 người làm thì dở
7 người làm thì hỏng loạn mất ...........

Xin bạn đưa ra những lý lẽ bênh vực cho điều bạn vừa nói?
Nước chúng ta hiện có trên 80 triệu dân.
Nếu chỉ để 1 người làm, tôi e 79.999.999 người dân còn lại sẽ chết .... đói mất .
Hay chữ "làm" bạn dùng ở đây có nghĩa là "làm chủ" ?
Thế thì còn chết hơn nữa.
Vì người "chủ" này lấy đâu ra tiền để trả công hay cơm gạo để nuôi 79.999.999 người còn lại?
Ngoài cách dùng quyền lực bắt tất cả phải "thắt lưng buộc bụng" và "không được phản đối"? trong lúc quỵ lụy nước ngoài để xin trợ giúp vô điều kiện, miễn giữ cho họ còn quyền lực.
Bạn nghĩ "một người chủ" này sẽ sống lâu hơn 79.999.999 người dân bị đói và bị mất tự do chăng?
"Quan nhất thời, dân vạn đại"
Tôi e người "chủ" sẽ là kẻ cô độc nhất, và không sớm thì muộn sẽ "chết" vì sức sống của 79.999.999 người dân bị dồn nén sẽ nổ bùng.
Hay chúng ta thử thay thế "một người" bằng "một nhóm người"?
Đến đây thì cán cân có thể đáng được bàn cãi.
Tôi đưa ra vài trường hợp có thể:
1. "Một nhóm người" có quyền lực đủ áp đảo 79.999.999 người: bạn nghĩ xã hội ấy sẽ đi về đâu?
Lãnh tụ ỷ quyền thế, ỷ lại, phè phỡn, coi trời bằng vung.
Dân hèn nhát, thụ động, đói nghèo,
Xã hội thiếu cân bằng vì thiểu số quá giàu và lạm quyền so với đa số nghèo đói và hèn nhát, nhiều tệ nạn sẽ xảy ra vì người ta hành xử theo tiếng gọi liều lĩnh của bao tử và của dục vọng. Nhân tính bị thay bằng thú tính.
2. "Một nhóm người" ấy chỉ có quyền lực ngang bằng với 79,999,999 người dân, bạn nghĩ xã hội ấy đi về đâu?
Lãnh tụ luôn lo lắng quyền thế bị lung lay, gia tăng áp lực lên dân chúng, luôn tìm cách đàn áp, thủ tiêu các "mầm mống cách mạng" muốn mang lại tự do no ấm cho 79,999,999 người dân kia.
Dân luôn luôn tìm cách nổi loạn, và xã hội trong tình trạng rối ren, tranh đấu xen lẫn khủng bố, không ai có thể yên ổn làm ăn, không thể phát triển được.
3. "Một nhóm người" kia ý thức rằng quyền lực của họ không bằng ý muốn của 79,999,999 người dân.
Nhóm cầm quyền "lắng nghe", "ghi nhận" , và tìm cách giải quyết thỏa đáng mọi yêu cầu của đa số dân chúng.
Dân được đáp ứng nhu cầu sinh học (ấm no), nhu cầu an sinh (đời sống an toàn), để có thể yên ổn làm ăn (sản xuất góp phần vào kinh tế xã hội, phát triển về văn hóa, học thuật, tư tưởng... đế cùng tạo dựng nên một xã hội tốt đẹp hơn.
Người cầm quyền và khối dân chúng cùng hợp sức để tạo sức mạnh chung, có nhiều khả năng đề kháng với các mối đe dọa từ bên ngoài.
Bạn nghĩ sao về các điều tôi nêu lên?
Bạn có các ý tưởng ngược lại chăng?
Xin cho tôi nghe ý tưởng của bạn.
Được lyngocly sửa chữa / chuyển vào 15:03 ngày 23/11/2005

Đây cũng là văn hoá tranh luận của (hầu hết) các bạn ABC gốc Vịt: Mọi vấn đề ----> Một vấn đề duy nhất (chắc chẳng phải nói ra).
Mà cho tôi hỏi, cái "nhóm người" thứ ba là ai và họ đang ở đâu vậy ? (Hình như không ở VN )