Văn học về các vùng miền núi! Bạn nghĩ sao???

Văn học về các vùng miền núi! Bạn nghĩ sao???

Văn học viết về các vùng miền núi đã được nhiều nhà văn khai thác. Tuy nhiên bình luận thì hình như còn ít. Hãy đọc thử truyện ngắn này trên báo Sinh Viên và ta làm những nhà Phê bình nhé. OK???


+ TRUYỆN NGẮN:


Nàng tiên suối trăng
(04:06:00 13-02-03)
Bạn bè thường gọi Tuấn là Tuấn ''đồ cổ''. Không phải anh có máu chơi đồ cổ mà tại anh đúng là ''đồ cổ'' quá. Con trai thành phố gì mà cứ suốt ngày đọc sách và cắm cúi học bài. Năm nay Tuấn quyết vùng ra khỏi vòng tay chăm sóc của bố mẹ. Tự anh cảm thấy mình sống trầm quá, hiền quá và ... tồ quá. Biết tổ chức UNESCO cần người tình nguyện đi nghiên cứu văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc trong dịp hè, Tuấn nộp đơn xin thi tuyển. Với trình độ tiếng Pháp ở mức lưu loát, tiếng Anh ở mức nghe nói và khả năng sử dụng vi tính thành thạo, sau cuộc phỏng vấn và nửa tháng thử việc Tuấn đã được nhận. Mặc cho bố mẹ can ngăn, anh vẫn thu xếp hành trang lên đường.

Tuấn đã đọc rất nhiều những tài liệu về người dân tộc. Có rất nhiều điều cần phải biết khi tiếp xúc với họ. Họ mời rượu thì không nên từ chối, ít nhất phải uống với họ một chén, nhà nào treo lá xanh ngang cửa thì không được vào, khách lạ không được ngồi lên cái giường đặt trước bàn thờ... Tuy nhiên anh vẫn cảm thấy hơi hồi hộp khi bước vào ngôi nhà sàn to nhất bản. Đây là nơi cán bộ Vườn Quốc gia Ba Bể đã liên hệ cho anh ở trong suốt thời gian thực tập.

Bác Pành chủ nhà bước ra đón khách. Bác là một người cởi mở và dễ gần. Biết Tuấn đến vùng này nghiên cứu về những nét văn hóa của người Tày, bác cười sảng khoái và rót ra hai chén rượu. Tuấn cùng bác cạn chén đầu tiên. Rượu ngô thơm nồng cháy họng rồi bốc lên nhức mũi. Bác Pành nói to :
- Cháu ở đây với bác. Nhà bác rộng, lại không có con trai, không có người uống rượu cùng, buồn lắm. ở lại đây, bác kể những phong tục của người Tày cho mà nghe, mà viết.
Tuấn cảm ơn. Anh kiểm lâm của Vườn Quốc gia Ba Bể cười cười. Trước lúc về, anh kéo Tuấn ra :
- Nhà bác Pành có cô con gái xinh lắm đấy. Cẩn thận không bị cô nàng chài cho không về được Hà Nội đâu, hì hì. Thôi, anh đi đây!
- Vào đây, vào đây! - Bác Pành nói rồi kéo Tuấn vào mâm rượu. Bác rót mấy chén ra. Bác vừa uống vừa nói cười oang oang. Tuấn không biết uống rượu nhưng sợ làm mất lòng bác nên không dám từ chối. Được một lúc, bỗng anh cảm thấy mọi thứ mờ ảo, nhoà nhoà. ''Mình say rượu rồi'', ý nghĩ đó chỉ chớm kịp đến thì Tuấn đã gục xuống ngủ.

*
Lúc Tuấn tỉnh dậy thì trời đã về đêm. Trăng sáng. Bản làng, núi rừng lung linh trong ánh trăng quyện với sương núi đẹp đến mê người. Bác Pành thấy Tuấn tỉnh dậy liền bảo Tuấn đi ăn cơm. Cơm nương dẻo ngọt lạ. Ăn cơm xong Tuấn thấy khoẻ hẳn ra, cơn say ban sáng đã dịu xuống. Trăng đẹp quá. Tuấn muốn đi chơi. Bác Pành nói : ''Đi quanh bản thôi nhé. Đừng đi xa kẻo con ma rừng nó bắt mất đấy''. Tuấn cười, dạ thật to.

Tuấn đi quanh bản. Một ngôi nhà vang lên tiếng đàn hát. Tuấn bước đến. Mấy cô gái đang đàn hát cho một đám khách người Pháp nghe. Anh nghe họ nói với nhau : ''Nghe chán chết!'' rồi vỗ tay rất to, vừa vỗ tay vừa nháy mắt cười với nhau vẻ khoái chí lắm. Lúc người chủ đoàn văn nghệ ra nhận tiền thù lao từ mấy người khách Pháp, Tuấn bỗng thấy nao nao. Anh bỏ đi.

Anh đi mãi trên con đường nhỏ. Đường đi dần ra khỏi làng. Anh không để ý lắm. ''Thương mại văn hóa truyền thống'', đó phải chăng là những điều mà anh vừa nhìn thấy. Thì ra những điều anh học ở trường lớp đâu phải luôn luôn đúng. Quả là có những người Tây phương thích tìm hiểu văn hóa Việt Nam, nhưng không phải là tất cả. Thế đấy! Mà hình như những người hát cũng chờ đợi những đồng tiền thưởng từ những người khách lạ thì phải. Thế mà trong sách bảo là người dân tộc hát để đón khách. Hóa ra họ hát còn để kiếm tiền nữa. Muốn nghe hát, phải thuê. Tiếng đàn, tiếng hát trinh nguyên liệu có còn không? Tiếng suối róc rách trước mặt cắt đứt dòng suy nghĩ của Tuấn. Tuấn bước tới rặng cây trước mặt.

*
Sáng hôm sau Tuấn đi chụp ảnh hoa văn, thu thập những mẫu dệt thổ cẩm truyền thống, ghi lại tỉ mỉ cách nấu rượu và những phong tục tập quán của người Tày. Anh nghe được một truyền thuyết: ''Ngày xưa những nàng tiên hay đến vùng hồ Ba Bể tắm. Nàng út thường không tắm mà chỉ nhìn các chị vui đùa dưới làn nước trong xanh. Vua Trời hỏi làm sao ? Nàng nói tại ngượng, sợ người khác nhìn thấy. Nàng hay tìm đến những chỗ suối vắng người để tắm...''
Tuấn về nhà. Ngôi nhà ngạt ngào mùi cơm nương. Anh xuống sân rửa mặt. Thấy có người đang dọn cơm, anh vội nói : ''Bác Pành để cháu dọn cho'' rồi chạy lên. Một cô gái quay lại nhìn Tuấn ngơ ngác. Có lẽ cô không hiểu chàng trai là ai và chàng vừa thốt ra từ lạ lùng gì ? Bác Pành chạy ra : ''Tuấn à, lên đây ăn cơm''. Thấy Tuấn ngây đần mặt nhìn cô gái, ông cười : ''Con gái bác đấy. Nó tên là Sinh''. Tuấn ''dạ'' rồi lắp bắp điều gì đó không rõ. Đã bao giờ anh bối rối như thế chưa nhỉ ?

*
Một tháng sau, Tuấn và Sinh đã trở nên thân thiết. Tối hôm đó hai người ngồi bên bếp lửa. Tuấn nhớ trước lúc đi, mẹ anh dặn lên vùng đó cẩn thận kẻo bị người dân tộc yểm bùa. Anh chẳng tin. Nhưng rồi vui miệng, anh kể chuyện đó với Sinh. Nàng mỉm cười : ''Có thật đấy!''. Tuấn hỏi yểm bùa bằng cách nào ? Nàng nói : ''Không phải ai cũng làm được bùa. Phải là những già làng, già bản, những người có cái bụng trong như dòng suối làm bùa nó mới thiêng''. Tuấn hỏi cách làm bùa yêu ? Sinh cúi đầu ngượng ngùng : ''Cái đó làm tốn công lắm. Phải bắt hai con cuốc từ hồi còn bé, nuôi cho chúng sống quen với nhau. Lúc lớn lên chúng cặp đôi với nhau. Sau đó giết con cái đi và buộc chân con đực vào một cái cành cây. Con đực nhớ con cái kêu mãi rồi chết. Lấy cái cành cây đó, cúng ma cẩn thận. Yêu ai thì lấy cái cành cây ấy đập vào, người ấy sẽ mê mình.'' Tuấn tinh nghịch hỏi Sinh có bùa yêu không? Má nàng hồng ánh lửa : ''Đã yêu rồi thì cần gì phải bỏ bùa''. Hai người cùng cười.

Tuấn viết thư về cho bạn : ''...Tùng ơi, hình như tao yêu nàng rồi thì phải. Mày không tin phải không ? Nhưng tao đảm bảo một điều nếu mà mày lên đấy mà nghe nàng hát và đánh đàn tính trong đêm trăng bên bờ suối thì mày cũng phải yêu nàng ngay. Mà tao chưa kể chuyện này cho mày nhỉ. Mày biết chuyện tao khinh thường cái kiểu ''thương mại hóa văn hóa truyền thống'' như thế nào rồi đấy. Thực ra tao có muốn cái gì đó quá đáng lắm đâu! Tao chỉ muốn nghe một điệu hát dân tộc cho ra hát dân tộc, nghe tiếng đàn tính cho ra đàn tính, thế nhưng đã có lúc tao tưởng mình hết hy vọng. Tao cứ nghĩ rằng tao đang nghiên cứu những cái vô nghĩa. Nhưng không Tùng ạ, hôm ấy tao đã được nàng hát và đàn cho tao nghe...''.
Trăng rải vàng lên bản. Tuấn rủ Sinh đi chơi. Anh dẫn nàng thẳng ra con suối mà nàng hay tắm. Nàng ngạc nhiên :
- Anh cũng biết con suối này ?
- Không !
- Em thích ra suối ngắm rừng lắm! Những lúc như thế nhìn cái rừng cái núi, nhìn cái hoa cái cỏ, nhìn cái hồ Ba Bể, nhìn bản em đẹp lắm.
- Em biết không, Hà Nội trong những đêm trăng cũng đẹp lắm. - Tuấn trầm ngâm, cậu bỗng thấy nhớ Hà Nội da diết - Anh hay thích lang thang những lúc khuya khuya quanh hồ Trúc Bạch. ở đấy có một con phố mới là phố Trấn Vũ. Phố nhỏ cuốn quanh hồ. Anh hay lên một quán cà phê vắng người, vừa nhâm nhi cà phê, vừa ngắm hồ Trúc Bạch và Hồ Tây.
- Anh có nhớ Hà Nội không ? - Sinh nói nhẹ như làn gió.
- Có, anh nhớ Hà Nội lắm. Hà Nội mùa thu đẹp lắm. Có những con phố nhỏ vắng teo người, lá vàng phủ đầy dưới chân. Đi dạo trên đống lá vàng ấy, chúng vỡ nghe lốp bốp. Những lúc như thế, anh chỉ muốn tìm một nơi nào thật vắng vẻ để ngồi một mình.
- Anh thích ngồi một mình lắm à ?
- ừ, ngồi một mình. Anh chán cái Hà Nội ồn ào lắm. Anh chỉ thích một Hà Nội yên bình. Bạn bè hay bảo anh thuộc týp người cổ lỗ. Anh cũng tự thấy thế. Nhưng đúng là anh thích được một mình, thích được cô đơn. Đôi khi cô đơn nó là một sự giải thoát, làm cho lòng người dịu lại. Em không biết cứ mỗi lần nghe mấy cô trong nhóm văn nghệ đến nhà em hát là anh lại muốn tìm đến một chỗ nào đó thật tĩnh lặng.
Sinh ngạc nhiên vì ý nghĩ của Tuấn giống ý nghĩ của cô quá. Cô hỏi :
- Họ hát chán à ?
- Không! Mà anh cũng không biết nữa. Nói sao nhỉ? Anh mâu thuẫn lắm. Anh không thích thế, đơn giản vậy thôi. Anh không thích cái kiểu hát xong rồi lấy tiền. Mà em biết không những người Tây họ nghe thế chỉ như là thưởng thức một món lạ miệng thôi chứ họ cũng chẳng thích thú gì lắm như anh vẫn tưởng.
- Anh chờ em nhé !- Sinh nói rồi chạy vụt đi. Tuấn không hiểu nàng chạy đi đâu.
Một lúc sau Sinh quay lại. Trên tay nàng là cây đàn tính. Nàng ngồi trên mỏm đá bên bờ suối và hát. Tiếng hát nghe cao vút quyện với tiếng đàn tính và ánh trăng xanh huyền ảo. Tuấn ngây ngất. Anh tưởng như mình đang lạc vào một thế giới khác. Sinh ngồi đó, mái tóc nàng chảy mượt, đôi má nàng đỏ lựng, mắt nàng long lanh sâu thẳm, ánh trăng trùm lên nàng.
- Em giống nàng tiên út trong truyền thuyết - Tuấn bối rối giải thích - Nàng tiên tắm... à mà không! Em xinh như tiên ấy.
- Người Kinh các anh hay nói nịnh lắm - Sinh bẽn lẽn - Người Tày chúng em không tin đâu.
Thời gian làm dự án đã hết. Tuấn đã hoàn thành báo cáo của mình. Anh sắp phải xa cái núi, cái rừng, xa con suối róc rách ngày đêm và phải xa Sinh. Sáng hôm chia tay, anh ngồi bên Sinh, nàng đang thêu một chiếc túi thổ cẩm nhỏ. Mái tóc dài của nàng chảy mượt dưới sàn nhà toả mùi hương ngai ngái. Đôi mắt nàng đẹp quá. Đôi mắt sâu thẳm với hàng mi dài ngợp. Đôi mắt nàng đang chăm chú nhìn theo nếp vải. Tuấn bỗng buột miệng nói ra cái điều mà lâu nay cậu vẫn nghĩ :
- Sinh này. Mọi người hay khen cách phối màu trên vải thổ cẩm ở chỗ em đẹp và tinh tế. Anh thì anh thấy nó cứ lòe loẹt và đồng bóng thế nào ấy.
Sinh hơi bỡ ngỡ. Nàng đỏ bừng mặt nhìn thẳng vào Tuấn, nói hổn hển :
- Màu nó xấu nhưng không bao giờ phai đâu.
Buổi chiều Tuấn về. Anh tìm mãi mà không thấy Sinh. ''Nàng chắc chỉ ở chỗ này thôi!''. Anh chạy lên bờ suối. Không có ai. Đứng đó tần ngần một lúc, anh nặng nề quay về bản. Tuấn chào bác Pành và gửi lời chào Sinh. Anh kiểm lâm rú ga xe máy. Tuấn bước lên xe. Xe chuyển bánh. Tâm hồn Tuấn đã một phần ở lại mảnh đất này rồi. Anh ngước lại nhìn núi rừng hùng vĩ, nhìn bản Pác Ngòi rưng rưng trong sương. Bỗng Tuấn thấy bóng một người con gái. Hình như là Sinh, hình như là Sinh. Không kịp nói với anh kiểm lâm Tuấn vội vàng vụt xuống xe chạy ngược lại. Đúng là Sinh rồi. Tuấn lao đến. Sinh ràn rụa nước mắt, nàng khóc :
- Em ở trong suối, thấy anh vào nhưng em không gọi. Em giận anh lắm. Anh khinh người Tày chúng em. Em nhớ anh lắm.
Sinh đổ vào người Tuấn. Anh ôm lấy nàng.
- Anh đi rồi có quay về bản Pác Ngòi không ?
- Có, anh sẽ quay về bản Pác Ngòi, anh sẽ quay về gặp em.
- Em yêu anh ! Sinh nói run rẩy rồi gục đầu vào ngực Tuấn. Anh vuốt nhẹ lên mái tóc dài mượt của nàng. Nước mắt nàng thấm ướt ngực áo anh. Một lúc sau, anh khẽ nâng cằm nàng lên. Anh hôn nhẹ lên những giọt nước mắt đang lăn trên má nàng, hôn nhẹ lên đôi môi trinh nguyên của nàng. Anh siết chặt nàng vào ngực mình một lần nữa rồi nói khẽ :
- Chà điếp noọng lai (Anh cũng yêu em nhiều lắm - tiếng Tày) - Rồi anh hôn ghì lên môi nàng - Anh sẽ quay lại cưới em.
- Tặng anh này - Sinh dúi vào tay anh chiếc túi thổ cẩm ban sáng - Màu nó xấu nhưng không bao giờ phai đâu.

*
Tôi và Tuấn ngồi nói chuyện. Nó gần như đã biến thành một người khác. Nó rắn rỏi và đầy đam mê trong công việc :
- Mày nhìn đây này - Tuấn rút chiếc túi thổ cẩm ra - Sinh tặng tao đấy. Tao đố mày giặt phai được nó đấy. Màu nó xấu nhưng không bao giờ phai đâu.
- A ha, còn chuyện về em Sinh nữa chứ nhỉ. Thế nào, mày chán cảnh chim kêu vượn hót ở cái bản đèo heo hút gió đấy chưa ?
- Chán là chán thế nào ? Bản báo cáo của tao vừa rồi còn chưa đủ. Mà còn lâu mới nghiên cứu đủ. Tao sẽ xin lên làm thêm một dự án nữa ở Pác Ngòi. Ra trường, tao sẽ hỏi bác Pành cho tao cưới Sinh. Tao hứa với Sinh rồi.
- Mày bị làm sao thế ? ở Hà Nội sướng thế này thì không thích. Chui lên cái vùng ma thiêng nước độc ấy làm gì ? May bị nó bỏ bùa rồi à ?
Tuấn cười, anh nhớ lại câu nói bên bếp lửa của Sinh :
- Đã yêu rồi thì việc gì phải bỏ bùa.
Đúng vậy. Đã yêu rồi thì việc gì phải bỏ bùa. Tuấn yêu cả hai nơi. Anh yêu Hà Nội. Anh cũng yêu Pác Ngòi. Biết chọn nơi nào nhỉ ? Hà Nội mùa thu đẹp lắm, đẹp hơn Pác Ngòi nhiều, nhưng Hà Nội không có Sinh, không có nàng tiên nhỏ của anh. Anh sẽ trở lại Pác Ngòi.

Hoàng Tùng (K44 Du lịch ĐHKHXH - NV Hà Nội)

Khi núi thò chân xuống biển
Vi Thùy Linh bắt đầu muốn soi gương
Nguồn cội
Bạn bè
Mũ trắng
Cô Châu
Bảo tàng tình yêu
Chốn quê
Tônic và chocolat nóng
Bạn bè