Vasily Grossman - Nhà văn chiến tranh

Cuốn nào vậy bác? Nhà em rất ưa những cuốn sách nghiên cứu dày đặc con số thống kê như vậy, nó cho cái nhìn toàn cục hơn những cuốn như cuốn em đang dịch đây nhiều
Chào thân ái và quyết thắng!

Quyển The second world war của Keegan . Năm ngoái đứa em tớ bên Đ mua hộ . Hình như đọc trên Book Google cũng đc hay sao í bác à . Nếu k0 để hôm nào tớ gửi cho các bác dịch

1 đứa trẻ Berdichev nói: "Người ta gọi tôi là Mitya Ostapchuk nhưng tên thật của tôi là Khaim Roitman. Tôi là người Berdichev, năm nay 13 tuổi. Bọn Đức đã giết cả bố lẫn mẹ tôi. Tôi có 1 đứa em trai tên là Borya, 1 tên Đức đã giết nó bằng tiểu liên ngay trước mặt tôi ... Cảm giác lúc đó thật kỳ lạ, mặt đất như chuyển động! Tôi đã đứng bên miệng hố chờ đợi bọn chúng bắn tôi (tôi nghĩ thế). 1 tên Đức lại gần tôi, nghiêng người xem xét. Tôi chỉ tay: "Nhìn đi, đằng kia có 1 cái đồng hồ!" Thực ra ở đó chỉ có 1 mảnh kính đang lấp lánh sáng. Tên Đức đi lại phía đó để nhặt và tôi vùng chạy nhanh nhất có thể. Hắn chạy đuổi theo tôi và bắn, viên đạn xuyên thủng 1 lỗ trên mũ. Tôi cứ thế chạy và chạy rồi cuối cùng vấp ngã. Tôi ko nhớ điều gì xảy ra tiếp theo cho tới khi 1 ông cụ, Gerasim Prokofievich Ostapchuk, nâng tôi dậy và nói: "Giờ cháu là Mitya, con trai ta." Ông ấy đã có 7 đứa con, tôi trở thành đứa thứ 8.
"1 lần có mấy tên Đức đến, tất cả chúng đều đang xỉn. Chúng bắt đầu quát lác khi phát hiện ra tôi có màu da sẫm hơn. Chúng hỏi Gerasim Prokofievich: "Thằng này con ai?" Và ông trả lời: "Con tôi." Chúng nạt ông, bảo ông nói láo vì da tôi có màu sẫm, và biết ko, ông đã trả lời cực kỳ bình tĩnh: "Nó là con tôi với bà vợ trước. Bà ấy là người Di gan."
"Khi Berdichev được giải phóng, tôi trở về thị trấn. Tôi gặp anh trai Yasha, anh ấy cũng còn sống. Yasha là người cao lớn, anh ấy 16 tuổi và tham gia chiến đấu. Khi bọn Đức tháo lui, Yasha đã tìm ra thằng con lợn đã giết mẹ tôi và bắn chết hắn."
Bài viết "Cuộc tàn sát người Do Thái ở Berdichev" của Grossman đã bị nhà cầm quyền Soviet kiểm duyệt vì 2 lý do, 1 là họ ko muốn nhấn mạnh nguồn gốc Do Thái của các nạn nhân và 2 là họ muốn che giấu sự hợp tác của những người Ukraina trong tội ác này.
Bọn Đức đã thình lình đánh chiếm Berdichev. Các đơn vị xe tăng Đức lao xuyên qua thị trấn. Chỉ có 1/3 dân cư chạy kịp vào lúc đó. Quân Đức tiến vào thị trấn vào 7h tối thứ 2, ngày 7/7/1941. Những tên lính ngồi trên xe tải hô to: "Jude kaputt!" (Bọn Do Thái phải chết) và vẫy vẫy tay. Chúng biết rằng phần lớn dẫn Do Thái vẫn còn ở trong thị trấn.
Thợ mộc Girsh Giterman đã trốn khỏi Berdichev vào ngày thứ 6 kể từ cuộc chiếm đóng kể về những tội ác đầu tiên của bọn Đức gây ra với người Do Thái. Lính Đức buộc nhiều người ra khỏi căn hộ của họ ở các phố Bolshaya Zhitomirskaya, Malaya Zhitomirskaya và Shteinovskaya, những con phố nằm gần 1 nhà máy sản xuất đồ da. Mọi người sau đó bị đưa vào đội thuộc da của nhà máy và bị buộc phải nhảy trong những hố khổng lồ chứa đầy catechu để làm se da. Những người chống cự đều bị bắn và xác họ cũng bị ném luôn xuống hố. Bọn Đức nghĩ rằng việc hành quyết này sẽ rất vui nhộn: chúng đang thuộc da dân Do Thái.
1 cuộc tàn sát như thế này đã được tiến hành trong khu phố cổ: bọn Đức lệnh cho các cụ ông trùm tallit và mang tefillin (**) tập trung tại giáo đường cổ của dân Do Thái để cầu xin Chúa tha thứ vì tội chống lại người Đức. Sau đó chúng khoá cửa giáo đường rồi châm lửa đốt. Vụ tàn sát thứ 3 được tiến hành gần 1 cối xay chạy bằng sức nước. Chúng bắt vài chục phụ nữ, lệnh cho họ cởi quần áo rồi thông báo với họ ai bơi được sang bờ bên kia sẽ được sống. Đoạn sông này rất rộng vì bị 1 con đập ngăn lại, vì vậy hầu hết số phụ nữ đã chết đuối trước khi sang được bờ bên kia. Những người bơi được sang bờ tây lập tức bị bắt bơi quay trở lại và chết đuối hết.
1 thí dụ khác về "thú vui" Đức là câu chuyện về cái chết của 1 cụ già. Tên ông là Aron Mazor, người chuyên tẩy uế xúc vật rồi làm thịt chúng (theo phong tục của người Do Thái xúc vật phải được tẩy uế rồi mới giết thịt ăn - Maseo). 1 tên sĩ quan Đức chiếm căn hộ của Mazor và lệnh cho bọn lính mang những đồ đạc mà Mazor chọn ra, bản thân hắn đứng đằng sau cùng 2 tên lính để xem cho vui. Khi nhìn thấy con dao lớn của Mazor và biết được nghề nghiệp của ông, hắn nói: "Cho tao xem mày làm việc thế nào," và lệnh cho lính lôi đến 3 đứa trẻ con nhà hàng xóm.
Hàng nghìn hàng vạn con người đó đã ko thể hiểu nổi sự thật trần trụi và khủng khiếp này, rằng chính quyền ủng hộ và tán thành những vụ tàn sát "ko cần phê chuẩn", rằng người Do Thái bị đặt ngoài vòng pháp luật và là đối tượng tự nhiên nhất cho việc tra tấn, bạo hành và giết chóc. Tuy nhiên, ko 1 ai trong số những người bị đưa vào các khu tập trung dân Do Thái có thể tưởng tượng được rằng đây chỉ là bước đầu tiên dẫn tới cuộc tàn sát đã được chuẩn bị kỹ càng cho toàn bộ 20.000 người Do Thái. (***)
1 kế toán viên người Berdichev đã đến thăm gia đình người bạn là kỹ sư Nuzhny trong khu tập trung đã kể cho tôi nghe vợ Nuzhny đã khóc lóc và lo lắng đến thế nào khi cậu con Garik 10 tuổi ko thể đi học tiếp vào mùa thu tới.
Những bác sĩ già ở Berdichev đã sống với niềm hy vọng rằng Hồng quân sẽ trở lại. Có những lúc họ an ủi nhau bằng những tin tức mà ai đó nghe được trên radio rằng chính phủ Đức đã nhận được 1 văn bản yêu cầu họ ngừng xúc phạm người Do Thái. Tuy nhiên cũng vào lúc đó những tù binh Soviet bị quân Đức bắt tại Lysaya Gora đã bắt đầu đào 5 tuyến hào sâu gần sân bay, chỗ cuối phố Gorodskaya và là nơi bắt đầu con đường lát gạch dẫn vào làng Romanovka.
Catechu là 1 chất dùng cho thuộc da chiết xuất từ cây Accacia catechu.
(**) Tallit là khăn trùm đầu và Tefillin là hộp bọc da đen chứa kinh thánh cầm ở tay khi hành lễ.
(***) Sau này số lượng thực tế được xác nhận là 30.000, con số đã được nói đến từ trước đó, khi toàn bộ quy mô của cuộc tàn sát đã được làm rõ.

Ngày 4/9, 1 tuần sau khi khu tập trung Do Thái được thiết lập, 1.500 nam thanh niên được lệnh chuẩn bị dụng cụ làm nông. Đám thanh niên mang theo gói nhỏ đựng đồ ăn, tạm biệt cha mẹ ra đi. Cùng ngày toàn bộ 1.500 cậu trai đó đã bị bắn chết ở khu vực giữa Lysaya Gora và làng Khazhina. Những tên giết người đã rất khôn khéo tạo ấn tượng cho các nạn nhân rằng chẳng có gì đáng sợ và họ đã ko nghi ngờ gì về cuộc giết chóc sắp tới cho đến tận phút cuối cùng. Thậm chí chúng còn gợi ý rằng sau khi công việc hoàn thành đám thanh niên sẽ được cho phép mang 1 ít khoai tây về cho những người còn trong khu tập trung. Trong những ngày tiếp theo, những người tại khu tập trung ko hề biết gì về số phận của đám thanh niên, cuộc tàn sát đã lấy đi của họ hầu như tất cả những thanh niên trẻ, những người có khả năng chống cự lớn nhất.
Bước chuẩn bị cho công việc đã hoàn thành. Những cái hố đã đào xong ở cuối phó Brodskaya. Các đơn vị thuộc 1 trung đoàn SS đã tới Berdichev ngày 14/9 và quân cảnh trong thành phố đã được đặt trong tình trạng sẵn sàng. Toàn bộ khu vực tập trung dân Do Thái bị bao vây vào đêm 14/9. 4h sáng ngày 15/9, tín hiệu được truyền đi và bọn SS cùng quân cảnh bắt đầu lùa mọi người ra bãi chợ. Cách đối xử của chúng khiến mọi người hiểu ra giờ phút cuối cùng của họ đã đến. Những tên sát nhân giết luôn những ai ko thể đi, nhừng cụ già và người tàn tật, trong nhà. Cả thị trấn bừng tỉnh vì tiếng hét khủng khiếp của phụ nữ và tiếng khóc của trẻ con. Trong phút chốc trên bãi chợ đầy những người, hàng nghìn người.
400 người được lựa ra, bao gồm mấy vị bác sĩ già Tsugovar, Baraban, Liberman, nữ bác sĩ Blank, thợ điện Epelfeld, thợ ảnh Nuzhny, thợ giày Milmeister, ông thợ đá già Pekelis cùng 2 con trai Mikhel và Wulf, các thợ cạo, thợ giày, thợ nguội và rất nhiều thợ cắt tóc. Những người có chuyên môn này được chấp thuận cho mang theo gia đình.
Nhiều người trong số họ đã ko thể tìm thấy vợ con lạc trong đám đông. Các nhân chứng kể về cảnh tượng gây shock mà họ đã thấy: mọi người gào to tên vợ con, cố gắng gào to hơn đám đông đang hoảng loạn, hàng trăm bà mẹ khốn khổ cố gắng giữ những đứa con trong tay, trấn an chúng bằng cách nói với chúng rằng họ vẫn đây và sẽ bảo vệ chúng khỏi cái chết. "Bạn ko có cách nào tìm thấy người thân trong 1 đám đông như vậy."
Loạt tiểu liên đầu tiên vang lên, tôi ko hiểu bọn Đức làm thế để làm gì. Nơi thảm sát chỉ nằm cách con đường chừng 50 - 60m, đám đông hoảng sợ đang bị lùa đến đó, hàng người bước tới "đoạn đầu đài" và hàng ngàn cặp mắt đã nhìn thấy cái chết đang đổ ập xuống ... Mọi người bị đưa vào trong những nhà để máy bay để đợi tới lượt mình, sau đó họ bị lùa quay lại, lần này là tới chỗ chết.
Cuộc thảm sát những người vô tội và ko có khả năng kháng cự này diễn ra suốt ngày hôm đó. Máu họ chảy đầy mặt đất, những cái hố ngập đầy máu, đất ko thấm kịp, máu tràn cả ra ngoài hố thành từng vũng lớn. Máu chảy thành dòng rồi tụ lại ở những chỗ trũng ... ủng của những tên sát nhân đều đẫm máu.

Về sau những cảnh này được Grossman đưa vào trong Cuộc đời và Số phận:
44
? Suốt bốn mươi năm trời, bộ não của Nauma Rosenberg đã trở nên vô cùng thành thục với công việc kế toán của mình. Ông đi dọc con đường và nhẩm tính: hôm kia là một trăm mười, hôm qua sáu mươi mốt, cộng thêm sáu trăm mười hai của năm ngày trước đó, tổng cộng là bảy trăm tám mươi ba? Thật đáng tiếc là ông không tính rõ được ra có bao nhiêu đàn ông, trẻ con, phụ nữ? Phụ nữ dễ bắt cháy hơn. Một brenner có kinh nghiệm thường sắp xếp xác chết sao cho xác những người già khi cháy vốn để lại nhiều tro phải đặt cạnh xác những phụ nữ. Rồi có lệnh truyền xuống ?" rẽ khỏi con đường ?" cũng giống như bọn chúng đã ra lệnh một năm về trước, và bây giờ họ sẽ đào lên và sẽ bắt tay vào lôi xác từ rãnh đất ra bằng sợi dây thừng, một đầu có buộc những móc câu. Một brenner có kinh nghiệm có thể dựa theo hình dáng gò đất để xác định có bao nhiêu xác nằm dưới rãnh ?" năm mươi, một trăm, hai trăm, sáu trăm, một ngàn? Scharführer Elf bắt phải gọi các xác chết là hình nhân ?" một trăm hình nhân, hai trăm hình nhân, nhưng Rosenberg vẫn gọi họ là con người - một người bị giết, một đứa trẻ bị hành hình, một ông lão bị hành hình. Ông gọi họ như vậy chỉ với bản thân ông, nếu không thằng Scharführer sẽ ban cho ông chín gram chì, nhưng ông vẫn bướng bỉnh thì thầm: anh sắp lên khỏi rãnh đất này rồi, hỡi con người bị hành hình? đừng ghì chặt lấy mẹ thế, cháu bé, cả hai sẽ được ở cùng nhau, cháu sẽ không phải rời xa mẹ nữa đâu? ?oMày thì thầm cái gì đó?? ?oTôi đâu có, đấy là ông tưởng thế thôi?. Và ông tiếp tục lẩm bẩm - ông đang chiến đấu bằng cái cách nhỏ nhoi ấy? Ngày hôm kia có một rãnh đất bên trong chỉ có tám người. Thằng Scharführer hét lên: ?oThật lố bịch, chỉ huy cả một đội hai mươi thằng brenner để thiêu có tám cái hình nhân?. Nó nói đúng, nhưng biết làm thế nào được, nếu trong cả một làng chỉ có mỗi hai gia đình Do Thái. Mệnh lệnh là mệnh lệnh - phải đào tất cả hố chôn lên và thiêu tất cả các xác chết? Tại đây họ rẽ khỏi con đường, dẫm chân trên vạt cỏ, và đây, lần thứ một trăm năm mươi, giữa trảng cỏ xanh rì xuất hiện một gò đất xám xịt ?" đó là nấm mộ. Tám người đào, bốn người đốn hạ cây sồi và cưa nó thành từng khúc dài bằng chiều cao một người, hai người chẻ những khúc gỗ đó ra bằng rìu và nêm, hai người quay lại con đường để vác vào những tấm ván gỗ cũ khô nỏ, mồi lửa và những can xăng, bốn người chuẩn bị đống lửa và đào rãnh để đổ tro - cũng cần phải xác định xem gió đang thổi từ hướng nào tới.
Ngay lập tức cái mùi ủng rữa của khu rừng biến mất, và đám lính gác phá ra cười, chửi rủa, bịt mũi, thằng Scharführer khạc nhổ và bước xa ra chỗ rìa trảng trống. Đám brenner ném xẻng xuống và lôi những móc câu ra, quấn giẻ che mồm và mũi? Xin chào ông lão, lão chịu khó nhìn ánh sáng mặt trời lần nữa nhé; ôi, sao anh nặng đến vậy? Người mẹ bị giết có ba đứa con - hai con trai, một đứa đã tới tuổi đến trường, và đứa con gái vừa sinh năm ba mươi chín, bị còi xương - nhưng không sao, bây giờ cháu không còn phải lo nữa? Đừng ghì chặt lấy mẹ cháu thế, cháu bé, cháu sẽ không phải lìa xa mẹ nữa đâu? ?oCó bao nhiêu hình nhân?? - Thằng Scharführer hét lên từ phía rìa trảng trống. ?oMười chín? - và ông khẽ nói với mình: ?ongười bị giết?. Tất cả đều chửi rủa - đã quá trưa rồi. Vậy mà tuần trước họ đào lên được một nấm mộ - có hai trăm phụ nữ, tất cả đều còn trẻ. Khi xúc hết lớp đất phía trên, một làn hơi xám từ từ bốc lên trên huyệt mộ, và đám lính gác phá ra cười: ?oLũ đàn bà này nóng thật!?. Phía trên cái rãnh vẫn đang bốc hơi, bọn họ xếp lên củi khô, rồi đến những khúc gỗ sồi ?" chúng tạo ra thứ than rất nóng, rồi đến những phụ nữ bị giết, sau đó lại một lớp gỗ, rồi đến những đàn ông bị giết, rồi lại lớp củi, rồi đến những mẩu xác rời, rồi đổ lên một can xăng, rồi đặt vào chính giữa một quả bom cháy, sau đó thằng Scharführer sẽ hạ lệnh, và lũ lính gác liền toác miệng cười khi đám brenner đồng thanh ngân lên: ?oLửa cháy rồi!?? Sau đó họ xúc tro trút vào rãnh đất? Tất cả lại yên lặng. Như đã yên lặng? Và sẽ yên lặng? Снова ,и.о. '<ло ,и.о, и с,ало ,и.о. Sau đó chúng dẫn họ đi sâu hơn vào khu rừng, nhưng không còn nhìn thấy một nấm đất nào nữa giữa đám cỏ xanh. Thằng Scharführer hạ lệnh đào một cái hố ?" bốn mét dài và hai mét ngang; và tất cả liền hiểu ra ?" họ đã thực hiện xong nhiệm vụ: tám mươi chín ngôi làng, cộng thêm mười tám thị trấn, cộng thêm bốn xóm, cộng thêm hai thị xã ngoại ô, cộng thêm ba nông trường xôviết - hai nông trường ngũ cốc, một nông trường sữa, tổng cộng một trăm mười sáu điểm dân cư, một trăm mười sáu gò đất mà đám brenner đã khai quật? Trong lúc kế toán viên Rosenberg đào hố cho bản thân và những brenner khác, ông vẫn nhẩm tính: tuần vừa rồi ?" bảy trăm tám mươi ba, và trong khoảng thời gian ba mươi ngày trước đó có tổng cộng bốn ngàn tám trăm hai mươi sáu xác người bị thiêu, tổng cộng tất cả - năm ngàn sáu trăm lẻ chín xác bị thiêu. Ông tính toán, tính toán và thời gian cứ trôi đi không hề hay biết, ông tính ra con số trung bình của các hình nhân, không, không phải hình nhân, số trung bình những người bị giết - năm ngàn sáu trăm lẻ chín chia cho số nấm mộ - một trăm mười sáu, vị chi là bốn mươi tám phẩy ba lăm người bị giết trong mỗi nấm mộ tập thể, làm tròn là bốn mươi tám người bị giết trong mỗi mộ. Nếu tính hai mươi brenner làm việc trong ba mươi bảy ngày, vậy thì mỗi brenner đã? ?oĐứng vào hàng!? ?" tên lính gác chỉ huy hét lên, và Scharführer Elf lớn tiếng ra lệnh: ?oIn die Grube marsch!? . Nhưng ông không muốn bước vào mồ. Ông chạy, ngã xuống, lại đứng lên chạy, ông chạy chậm chạp ?" người kế toán viên không biết cách chạy, nhưng bọn chúng không giết được ông, và ông nằm xuống trên thảm cỏ giữa rừng, giữa không trung yên tĩnh. Ông không suy nghĩ về bầu trời trên đầu, không suy nghĩ về Zlatochka , người phụ nữ đã bị giết khi đang mang bầu sáu tháng, ông nằm và nhẩm lại rằng mình đã không đủ thời gian hoàn tất những tính toán trong rãnh đất : hai mươi brenner, ba mươi bảy ngày, tất cả là ngần này ngày công brenner ? đấy là việc thứ nhất; thứ hai - cần tính được mỗi người cần bao nhiêu mét khối gỗ; thứ ba - cần tính được trung bình để thiêu xong một hình nhân phải mất bao nhiêu giờ đồng hồ, bao nhiêu?
Một tuần sau bọn polizei bắt được ông và đưa đến khu ghetto.
Và giờ đây, trong toa tàu hỏa, ông vẫn lẩm bẩm, nhẩm tính, nhân chia, cộng trừ. Số liệu tổng kết cả năm! Ông phải đưa nó lại cho Bukhman, trưởng phòng kế toán của Ngân hàng Nhà nước. Rồi đột nhiên, trong giấc ngủ giữa đêm khuya, nước mắt ông trào ra nóng hổi, phá toang lớp màng cứng đang bao bọc bộ óc và trái tim ông.
?oZlata! Zlata!? - ông thổn thức.

46
Natasha, con gái vị bác sĩ già Karasik, người đã bị bắt và hành quyết năm 1937, chốc chốc lại thử cất tiếng hát trong toa tàu. Đôi khi cô hát vào ban đêm, nhưng không một ai tỏ ra bực mình với cô.
Cô hay e thẹn, luôn nói chuyện bằng một giọng ấp úng rất khó nghe sau khi đã cụp mắt xuống đất, chỉ tới thăm nhà những người họ hàng gần gũi và luôn ngạc nhiên trước sự bạo dạn của các cô gái tham gia những cuộc khiêu vũ lúc chiều tối.
Trong giờ phút chọn lọc ra những người phải bị thủ tiêu, bọn chúng đã không chọn cô vào nhóm những thợ lành nghề và bác sĩ, những người mà chúng xem là có giá trị để giữ lại - chúng không cần những cô gái tiều tụy héo hon như cô.
Bọn polizei đẩy nhẹ cô về phía cái gò đất bụi bặm thường dùng làm chỗ họp chợ phiên, nơi có ba người say rượu đang đứng, một người trong bọn họ hiện giờ là cảnh sát trưởng có biết cô từ thời trước chiến tranh - trước kia anh ta là chủ nhiệm một kho vật tư nào đó thuộc ngành đường sắt. Cô thậm chí không thể hiểu nổi tại sao ba người này lại có quyền ra phán quyết cho người nào được sống, người nào phải chết; bọn polizei tiếp tục đẩy hích cô về phía đám đông đang kêu la inh ỏi gồm hàng ngàn trẻ em, đàn ông và đàn bà đã bị xác định là vô dụng.
Sau đó họ đi về phía sân bay dưới cái nóng gắt tháng Tám cuối cùng của đời họ, khi ngang qua rặng táo bụi bặm trồng hai bên đường, lần cuối cùng họ kêu thé chói tai, xé toạc quần áo của mình và cầu nguyện. Natasha im lặng bước đi.
Chưa bao giờ cô từng nghĩ rằng, máu lại có thể đỏ đến thế dưới ánh mặt trời. Trong một thoáng im lặng giữa những tiếng gào thét, tiếng súng nổ và tiếng khò khè, từ trong rãnh đất cô nghe tiếng máu chảy róc rách - máu chảy qua những tấm thân trắng toát, tựa như đang chảy giữa những phiến đá trắng.
Sau đó mọi thứ khá nhẹ nhàng - tiếng nổ giòn của tiểu liên và tên đao phủ với khuôn mặt xuề xòa, hiền lành, mệt mỏi vì lao động, kiên nhẫn chờ đợi cho tới khi cô rụt rè tới gần rồi dừng lại bên bờ cái rãnh đang kêu róc rách.
Ban đêm, sau khi vắt khô cái áo khoác ướt sũng, cô quay về thành phố - người chết không trở về từ nấm mồ, tức là, hẳn cô vẫn còn sống.
Và khi Natasha lách qua cánh cổng vào khu ghetto, cô nhìn thấy nhiều người đang dạo bước về phía quảng trường ?" dàn nhạc hỗn hợp giữa bộ kèn và đàn dây đang chơi một điệu waltz buồn bã thơ mộng mà cô rất thích, và dưới ánh trăng lẫn ánh sáng đèn mờ dịu, mấy cặp nhảy đang xoay tròn trên quảng trường đầy bụi ?" những cô gái và những người lính đang đưa chân hòa theo tiếng nhạc. Cô gái héo hon lúc này đã biến thành một tâm hồn vui vẻ, tự tin - cô nhẹ nhàng hát mãi, hát mãi trong linh cảm về một niềm hạnh phúc đang chờ đợi phía trước, và đôi lúc, nếu không ai để ý, thậm chí cô còn thử nhảy theo một điệu waltz.

44 rồi 46 là sao vậy bác?

Bác danngoc và mod maseo chia nhau dịch, chắc tại vừa rồi lệch đồng hồ hay hợp đồng tác chiến bị sự cố lên phần 45 chắc do mod maseo dịch chưa kịp đưa lên thì bác danngoc đã đưa 46 rồi!
Cố lên hai bác, cụng cái lấy khí thế nào hai bác!

Ặc, ko phải, phần Maseo dịch được Grossman đưa vào phần 44 và 46 của cuốn Cuộc đời và Số phận (hoặc trang 44, 46 gì đó). Lão Danngoc chỉ trích dịch 2 đoạn liên quan đó lên thôi.
Chào thân ái và quyết thắng!

Grossman ko bao giờ viết trong bất kỳ bài báo nào hoặc cuốn Sách Đen về số phận của mẹ mình. Chỉ trong cuốn tiểu thuyết Cuộc đời và Số phận, mẹ ông mới hoá thân vào nhân vật Anna Shtrum, bà là 1 trong hàng nghìn nạn nhân của cuộc thảm sát cạnh sân bay đó. Cảm giác hối hận và đau khổ của Grossman có lẽ được thể hiện rõ nhất trong 2 bức thư gửi mẹ mà ông viết sau chiến tranh. Bức thứ nhất viết năm 1950.
Mẹ kính yêu,
Con được biết về cái chết của mẹ vào mùa đông năm 1944. Con đã tới Berdichev, vào ngôi nhà mà mẹ từng sống, nơi cô Anyuta, chú David và Natasha đã đi khỏi, và con cảm nhận được rằng mẹ đã mất. Nhưng rất lâu trước đó, vào tháng 9/1941 trái tim con đã mách bảo rằng mẹ ko còn nữa. 1 đêm trên mặt trận con đã mơ thấy mình bước vào phòng mẹ. Con biết chắc đó chính là phòng mẹ, và con thấy chiếc ghế bành nơi mẹ thường ngả lưng trống rỗng, tấm khăn mẹ thường dùng để ủ chân vắt trên đó. Con cứ nhìn chăm chăm 1 lúc lâu, và khi con tỉnh giấc con biết rằng trong đời sẽ ko bao giờ còn gặp mẹ nữa. Nhưng lúc đó con ko biết cái chết khủng khiếp mà mẹ phải chịu diễn ra như thế nào, chỉ đến khi tới Berdichev, nói chuyện với những người có mặt tại cuộc thảm sát ngày 15/9/1941 đó con mới biết được phần nào. Con đã cố thử nhiều lần, hàng chục, thậm trí hàng trăm lần, tưởng tượng xem mẹ đã chết như thế nào, mẹ đã bước tới trước mặt thần chết ra sao. Con cố tưởng tượng ra kẻ đã giết mẹ, chắc hắn là người cuối cùng nhìn thấy mẹ. Con biết mẹ vẫn nghĩ tới con trong suốt thời gian đó.
Đã hơn 9 năm qua con ko viết thư cho mẹ, kể cho mẹ về cuộc sống và công việc của con. Bao nhiêu điều đã tích tụ trong tâm hồn con suốt 9 năm đó khiến giờ đây con lại viết thư cho mẹ, để kể cho mẹ, và tất nhiên, để than thở với mẹ nữa, rằng ko còn ai chia sẻ với con sự mất mát này. Mẹ là người duy nhất sẵn sàng làm điều đó.
Đến hôm nay con vẫn có thể cảm thấy như mẹ vẫn còn sống bên con, giống hệt như lần cuối cùng con gặp mẹ, giống hệt như khi đọc sách cho con nghe lúc con còn là 1 đứa trẻ. Và nỗi đau của con vẫn nguyên vẹn như cái ngày người hàng xóm ở Uchilishchnaya nói rằng mẹ đã mất. Ko có hy vọng gì tìm thấy mẹ còn sống, và con nghĩ tình yêu của con dành cho mẹ và nỗi đau ghê gớm đó sẽ ko thay đổi cho đến ngày con chết.
Ông viết lần nữa vào năm 1961 trong ngày dỗ lần thứ 20 của bà.
Mẹ thân yêu, 20 năm đã qua kể từ ngày mẹ mất. Con yêu mẹ, con nhớ mẹ từng ngày và nỗi đau đã ko bao giờ rời bỏ con suốt 20 năm đó.
Lần cuối con viết cho mẹ cách đây đã 10 năm, và hình ảnh mẹ vẫn ghi khắc trong tim con ko hề thay đổi giống như 20 năm về trước ... Như thể mẹ đã hoà vào con vậy, con càng sống lâu thì mẹ cũng sẽ càng sống lâu theo. Và khi con chết mẹ vẫn sẽ sống trong cuốn sách con dành tặng cho riêng mẹ, với nhân vật có số phận giống y như mẹ. Và hình như giờ đây tình yêu của con dành cho mẹ còn lớn hơn vì chưa có gì rời khỏi trái tim con kể từ lúc mẹ còn sống. Con đã nhớ về mẹ suốt 10 năm viết cuốn sách này ...
Hôm nay con đang đọc lại mấy bức thư còn giữ được trong hàng trăm bức mẹ đã viết cho con nhiều năm về trước. Con cũng đọc lại thư mẹ gửi cho bố, và hôm nay 1 lần nữa con lại khóc khi đọc thư mẹ. Con khóc khi đọc đến đoạn: "Zema, tôi cũng ko nghĩ là mình sẽ sống lâu. (**) Tôi cứ lo lắng suốt là mình sẽ mắc 1 bệnh gì đó. Tôi sợ mình sẽ bị ốm nặng trong 1 thời gian dài. Thằng con khốn khổ của chúng ta sẽ ra sao sau đó? Nó quá vất vả."
Con đã khóc khi biết mẹ dù rất cô đơn và giấc mơ duy nhất là được sống cùng với con nhưng vẫn viết cho bố: "Chắc tôi sẽ thoải mái hơn nếu anh đến sống với Vasya khi nó kiếm được 1 căn hộ. Tôi nói chuyện này lần nữa vì giờ tôi đang khoẻ và anh ko cần lo lắng về đời sống tinh thần của tôi, tôi biết bảo vệ thế giới riêng của mình trước các tác động bên ngoài." Con đã khóc trước những bức thư vì mẹ như vẫn hiện diện ở đó: đầy tình thương, sự thanh khiết, cam chịu, lương thiện, rộng lượng, tình yêu của mẹ dành cho con, sự chăm lo của mẹ dành cho mọi người, tâm hồn mẹ thật tuyệt vời. Con ko sợ gì cả vì đã có tình yêu của mẹ và vì con yêu mẹ mãi mãi.
Grossman tất nhiên đang nhắc tới cuốn Cuộc đời và Số phận. Lý do có bức thư này chính là để trả lời cho bức thư cuối cùng mà nhân vật Anna Shtrum trong cuốn tiểu thuyết viết cho con trai, bức thư mà Grossman cảm thấy mẹ mình đã ko bao giờ kịp viết cho ông.
(**) Zema là cách gọi âu yếm của mẹ đối với cha của Grossman, ông Semyon Osipovich Grossman (1870 - 1956)