Vật lí trong bếp

Câu hỏi tiếp theo đây:
Hôm nay đến mục nấu cơm:
Vì sao khi nấu cơm - hay nấu canh lại có nhiều bọt, thậm chí bị trào ra khỏi nồi nếu ta đậy vung, còn khi mở vung thì bọt cơm còn lại rất ít ? (câu này đã post ở mục các câu đố phổ thông rôi nhưng giải thích chưa thoả đáng lắm post lại mọi người cùng thảo luận!)
Được bien_pp sửa chữa / chuyển vào 02:22 ngày 19/12/2004

Gần đúng rôi, chỉ bổ xung về bản chất các lực như sau.
Các lực tác dụng gồm lực cản của môi trường chứ không phải lực căng mặt ngoài tỉ lệ thuận với tiết diện S (công thức stock = k. D2.v.v. S ) hướng xuống dưói
tổng hợp hai lực: trọng lực và lực đẩy acsimet : (D1 - D2) g. V tỉ lệ với thể tích V hướng lên trên
Vậy vấn đề đặt ra là khi bán kính tăng thì lực hướng lên hay hướng xuống tăng nhan hơn:
Ta biêt tiết diện tỉ lệ với r mũ 2
THể tích tỉ lệ với r mũ 3
--> khi bán kính tăng thì thể thích tăng nhanh hơn--> lực hướng lên tăng nhanh hơn lực cản hướng xuống
--> quả cầu to sẽ có gia tốc lớn hơn -> vận tốc lớn hơn --> nổi nhanh hơn.
Giải một cách định tính là như vậy, còn nếu cần tính chính xác hơn thì cần viết phương trình chyển động và nhiều thứ linh tinh khác ví dụ thời gian chuyển động nhanh dần ,thời gian chuyển động đều...

Gần đúng rôi, chỉ bổ xung về bản chất các lực như sau.
Các lực tác dụng gồm lực cản của môi trường chứ không phải lực căng mặt ngoài tỉ lệ thuận với tiết diện S (công thức stock = k. D2.v.v. S ) hướng xuống dưói
tổng hợp hai lực: trọng lực và lực đẩy acsimet : (D1 - D2) g. V tỉ lệ với thể tích V hướng lên trên
Vậy vấn đề đặt ra là khi bán kính tăng thì lực hướng lên hay hướng xuống tăng nhan hơn:
Ta biêt tiết diện tỉ lệ với r mũ 2
THể tích tỉ lệ với r mũ 3
--> khi bán kính tăng thì thể thích tăng nhanh hơn--> lực hướng lên tăng nhanh hơn lực cản hướng xuống
--> quả cầu to sẽ có gia tốc lớn hơn -> vận tốc lớn hơn --> nổi nhanh hơn.
Giải một cách định tính là như vậy, còn nếu cần tính chính xác hơn thì cần viết phương trình chyển động và nhiều thứ linh tinh khác ví dụ thời gian chuyển động nhanh dần ,thời gian chuyển động đều...

Cái ni thường xảy ra khi ta đun quá nóng,khi đó thì nước cơm/canh sôi nhanh ->hơi nước thoát ra nhiều và nhanh chóng choáng hết thể tích nồi.Khi ta đậy vung kín hoặc để hở nhỏ thì hơi nước thoát ra ít -> trong nồi không còn chỗ trống nên hơi nước không thoát ra được khỏi nước cơm (hoặc thoát ra được nhưng ít) + thể tích nước cơm/canh tăng khi sôi -> tạo thành nhiều bọt và nếu nhiều quá thì sẽ tràn ra ngoài.Khi đó nếu ta mở vung thì hơi nước thoát ra nhanh và hơi có thể thoát khỏi nước cơm nhiều hơn ->không tạo ra bọt nữa.Ta cũng có thể vặn lửa nhỏ đi khi thấy bọt trào ra.

Cái ni thường xảy ra khi ta đun quá nóng,khi đó thì nước cơm/canh sôi nhanh ->hơi nước thoát ra nhiều và nhanh chóng choáng hết thể tích nồi.Khi ta đậy vung kín hoặc để hở nhỏ thì hơi nước thoát ra ít -> trong nồi không còn chỗ trống nên hơi nước không thoát ra được khỏi nước cơm (hoặc thoát ra được nhưng ít) + thể tích nước cơm/canh tăng khi sôi -> tạo thành nhiều bọt và nếu nhiều quá thì sẽ tràn ra ngoài.Khi đó nếu ta mở vung thì hơi nước thoát ra nhanh và hơi có thể thoát khỏi nước cơm nhiều hơn ->không tạo ra bọt nữa.Ta cũng có thể vặn lửa nhỏ đi khi thấy bọt trào ra.

Vui quá nhỉ! Tôi khoái vậtlý và hoá học trong bếp lắm.
Trả lời câu nấu cơm/canh bị trào nhe'':
Khi đậy vung nồi thì hơi nuớc sinh ra bị giữ lai trong thể tích dưới nắp vung, nó sẽ trộn lẫn với pha lỏng và rắn (từ các hạt bột hồ rât nhỏ trong cơm/canh) tạo thành hỗn hợp pha lỏng-khí-rắn, tức là bọt. Còn nếu mở vung nồi thì hơi nước thoát hêt ra ngoài, chả còn đâu pha khí nữa để tạo hỗn hợp bot.
trả lời vậy đã ok chưa a?

Vui quá nhỉ! Tôi khoái vậtlý và hoá học trong bếp lắm.
Trả lời câu nấu cơm/canh bị trào nhe'':
Khi đậy vung nồi thì hơi nuớc sinh ra bị giữ lai trong thể tích dưới nắp vung, nó sẽ trộn lẫn với pha lỏng và rắn (từ các hạt bột hồ rât nhỏ trong cơm/canh) tạo thành hỗn hợp pha lỏng-khí-rắn, tức là bọt. Còn nếu mở vung nồi thì hơi nước thoát hêt ra ngoài, chả còn đâu pha khí nữa để tạo hỗn hợp bot.
trả lời vậy đã ok chưa a?

thực sự là mấy bạn không có câu hỏi nào cho đơn giản mà bất ngờ,dui 1 chút hở.Nhìn cái bài của bạn biên mà chẳng hiểu nổi công thức ở đâu ra.Nhân tiện hỏi cái,hồi sáng coi olempia thấy mấy cái show chiếu trên mấy cái màn hình cũng đẹp,có ai biết tới chỗ nào tải 0 ,hoặc là mấy cái sreen saver tương tự ,về thiên văn ó.

thực sự là mấy bạn không có câu hỏi nào cho đơn giản mà bất ngờ,dui 1 chút hở.Nhìn cái bài của bạn biên mà chẳng hiểu nổi công thức ở đâu ra.Nhân tiện hỏi cái,hồi sáng coi olempia thấy mấy cái show chiếu trên mấy cái màn hình cũng đẹp,có ai biết tới chỗ nào tải 0 ,hoặc là mấy cái sreen saver tương tự ,về thiên văn ó.

Nếu cho là vui thì nó là vui thôi, hiện tượng thì không lạ nhưng để giải thích cho nó khoa học một chút thì phải vậy thôi. Vấn đề thú vị ở chỗ hiện tượng thì rất đời thường bạn ạ. Mấy công thức tớ đưa ra đều có trong kiến thức phổ thông, trừ công thức về lực cản của môi truờng (gọi là công thức Stock - học tại vật lí đại cuơng)- tuy nhiên lực cản tỉ lệ thuận với tiết diện thì đã được nói trong chương trình cấp 3 rôi!