Vì sao trầm cảm có thể gây chán ăn hoặc ăn nhiều không kiểm soát?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của con người. Một trong những tác động phổ biến của trầm cảm là sự thay đổi về thói quen ăn uống. Một số người bị trầm cảm rơi vào trạng thái chán ăn, trong khi số khác lại ăn nhiều không kiểm soát. Vậy vì sao trầm cảm có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta ăn uống? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách kiểm soát tình trạng này.


1. Tác động của trầm cảm đến thói quen ăn uống
1.1 Chán ăn do trầm cảm
Nhiều người khi rơi vào trạng thái trầm cảm có xu hướng mất hứng thú với việc ăn uống, thậm chí cảm thấy ăn uống là một gánh nặng. Nguyên nhân có thể đến từ:

• Rối loạn serotonin và dopamine: Đây là hai chất dẫn truyền thần kinh quan trọng ảnh hưởng đến tâm trạng và sự thèm ăn. Khi mức serotonin giảm, cảm giác ngon miệng cũng suy giảm theo.
• Mất động lực và hứng thú: Trầm cảm thường khiến người bệnh mất hứng thú với các hoạt động thường ngày, kể cả ăn uống.
• Mệt mỏi và suy nhược: Cảm giác chán nản, mệt mỏi kéo dài làm giảm sự quan tâm đến bữa ăn, dẫn đến ăn ít hoặc bỏ bữa.

1.2 Ăn nhiều không kiểm soát do trầm cảm
Ngược lại, một số người khi bị trầm cảm lại tìm đến thức ăn như một cách để xoa dịu cảm xúc tiêu cực. Điều này thường xuất phát từ:

• Tìm kiếm sự thoải mái từ thực phẩm: Các thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột kích thích sản xuất dopamine, giúp tạo cảm giác thoải mái tạm thời.
• Rối loạn cảm giác đói và no: Trầm cảm có thể làm mất cân bằng hormone kiểm soát cảm giác đói và no, khiến người bệnh ăn liên tục mà không cảm thấy no.
• Ăn uống theo cảm xúc: Khi cảm thấy buồn bã, căng thẳng, nhiều người có xu hướng ăn uống vô độ như một cách đối phó với cảm xúc.

2. Những hệ lụy của rối loạn ăn uống do trầm cảm

• Suy dinh dưỡng và suy nhược cơ thể: Nếu chán ăn kéo dài, cơ thể không nhận đủ dưỡng chất, dẫn đến mệt mỏi, suy nhược và dễ mắc các bệnh lý khác.
• Tăng cân mất kiểm soát: Việc ăn quá nhiều, đặc biệt là thực phẩm không lành mạnh, có thể dẫn đến béo phì và các bệnh liên quan như tiểu đường, huyết áp cao.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý: Cả hai trạng thái chán ăn và ăn uống mất kiểm soát đều làm trầm cảm nghiêm trọng hơn, tạo ra một vòng luẩn quẩn khó thoát.

3. Cách kiểm soát rối loạn ăn uống do trầm cảm
3.1 Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý

• Ăn đủ bữa, không bỏ bữa: Dù không có cảm giác thèm ăn, hãy cố gắng duy trì bữa ăn đều đặn.
• Chọn thực phẩm tốt cho tâm trạng: Ăn thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, quả óc chó), chất xơ và protein giúp ổn định tâm trạng.
• Hạn chế đồ ăn nhanh, đường và tinh bột: Những thực phẩm này có thể gây tăng cân nhanh và làm tâm trạng tệ hơn sau khi tiêu thụ.

3.2 Kết hợp lối sống lành mạnh

• Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp cơ thể sản xuất endorphin – hormone giúp cải thiện tâm trạng.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng cảm xúc và kiểm soát cơn thèm ăn.
• Giữ thói quen thư giãn: Thiền, yoga hoặc viết nhật ký có thể giúp giảm căng thẳng và hạn chế ăn uống theo cảm xúc.

3.3 Tham khảo ý kiến chuyên gia
Nếu tình trạng chán ăn hoặc ăn uống không kiểm soát kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, bạn nên tìm gặp bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và điều trị kịp thời.


Kết luận
Trầm cảm có thể gây chán ăn hoặc ăn nhiều không kiểm soát do những tác động của nó đến hệ thần kinh và cảm xúc. Việc nhận thức rõ nguyên nhân, hệ lụy và tìm cách điều chỉnh hợp lý sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này tốt hơn. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp khó khăn trong việc ăn uống do trầm cảm, đừng ngần ngại tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia để cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.