Vì sự trong sáng của Tiếng Việt

Vì sự trong sáng của Tiếng Việt

Hiện nay, không ít bạn trẻ (có trình độ học vấn cao?!) rất thích đệm tiếng nước ngoài khi nói chuyện với NGƯỜI VIỆT.
Phải chăng Tiếng Việt của chúng ta quá nghèo nàn, không diễn đạt hết ý, không đủ để các bạn đó sử dụng?
Phải chăng việc đệm tiếng nước ngoài là một cách thể hiện bản thân?
Phải chăng các bạn thấy cần phải "ngoại ngữ hoá" Tiếng Việt?
...???

Được nguyenhung_1978 sửa chữa / chuyển vào 01:51 ngày 09/04/2003

Chết thật phải công nhận là như thế. Lúc đầu tôi cũng không muón thế đâu, nhưng mà khổ, 1 tuần học 12 tiết Anh ở chỗ này và 7 tiết Anh ở chỗ kia thì làm sao mà tránh được chứ ạ. Nhiều lúc buột miệng xong cũng thấy...hì hì... xấu hổ lắm, chỉ mong sao mọi người thông cảm cho thôi.
Theo tôi chúng ta nên bàn cả vấn đề viết sai lỗi chính tả tiếng Việt, đó mới đặc biệt thực sự là vẫn đề nghiêm trọng. Ngay bản thân tôi dù luôn cố gắng cẩn thận nhưng nhiều khi vẫn lúng túng trước cách phát âm của 1 số từ.
..yêu Hà Nội cháu yêu Hà Nội..

Tôi có nghe nói lúc còn sinh thời Bác Hồ thường khuyên không nên lạm dụng tiếng nước ngoài, nếu từ nào đã có trong tiếng Việt thì đừng vay mượn làm gì. Tôi thường nghĩ lời khuyên đó rất hay. Tuy vậy, có những trường hợp dùng ngoại ngữ lại nghe thanh tao hơn dùng Việt ngữ. Chẳng hạn chữ ?otoilet? nghe nhẹ nhàng, ?ovệ sinh? hơn ?ohố xí? hay ?ocầu tiêu?. Giả sử cả nhà đang ăn cơm tối thì thằng nhỏ bỗng cảm thấy đau bụng và xin phép bố mẹ: ?oCon phải đi toilet chút xíu!? Câu nói này theo tôi nghĩ không ảnh hưởng gì lắm đến sự thưởng thức bữa cơm của mọi người trong nhà. Nếu đứa bé dùng những từ ?ocầu tiêu?, ?ohố xí? có thể phần nào sẽ gây cho mọi người cảm giác lờm lợm.
Đôi khi tôi bị trúng gió hoặc ngộ độc thức ăn, trong người cảm thấy buồn nôn rất khó chiu. Tôi thường đến bên cái toilet nhìn chằm chằm vào đó thì tự nhiên tôi nôn ra rất dễ dàng và cơ thể cảm thấy khoẻ khoắn hơn. Thành ra, ngoài công dụng ai cũng biết (và dùng hằng ngày), cái toilet còn có ứng dụng ?otâm lý trị liệu? rất hiệu quả (cho tôi). Lâu nay tôi vẫn nghĩ ?olý liệu pháp? đó của cái toilet chỉ ứng dụng giải quyết chuyện buồn nôn (của tôi). Mới đây tôi đọc bài phỏng vấn ?oKim Oanh và cách lựa chọn trang phục? trong mục Văn hoá - Thời trang của VnExpress thì biết được cái toilet còn có thể giúp ích cho việc giải buồn.
( http://vnexpress.net/Vietnam/Van-hoa/Thoi-trang/2002/09/3B9C02B2/ )
Chữ ?obuồn? trong bài phỏng vấn không có chữ nào khác theo sau nên được hiểu là ?obuồn phiền? hay ?obuồn bực?. Thực ra thì buồn kiểu gì không phải quan trọng; điều đáng nói ở đây là hành động của Kim Oanh đối với cái toilet. Tôi xin trích nguyên văn câu nói của cô: ?oKhi ấy, Oanh chui vào toilet khóc cho đã nhưng vừa khóc lại vừa... soi gương?.
Nếu chỉ thò tay hoặc chân vào đó thì không thể gọi là ?ochui? được. Khi ?ochui?, bắt buộc cái đầu phải vào trong đó. Nhớ lại những lần buồn nôn, tôi chưa lần nào ?odũng cảm? chui vào toilet cả, mà chỉ nhìn chằm chằm vào đó mà thôi.
Có thể các bạn đang cho rằng tôi là kẻ ưa nhiều chuyện, muốn chẻ sợi tóc làm tư. Thật tình mà nói tôi không hề nghĩ cô Kim Oanh đã ?ochui vào toilet?, tôi nghĩ cô chỉ vào bathroom hay restroom mà thôi. Chữ ?otoilet? theo nghĩa thông thường trong tiếng Anh là cái bồn cầu. Theo tự điển Webster?Ts New Universal Unabridged Dictionary, toilet là ?oa bathroom fixture consisting of a bowl, usually with a detachable, hinged seat and lid, and a device for flushing with water, used for defecation and urination.? (Tạm dịch là một vật cố định trong phòng tắm gồm một cái bồn có nắp và chỗ để ngồi gắn với bản lề có thể tháo ra được, với một dụng cụ xả nước, dùng để đại tiện và tiểu tiện.) Tuy nhiên, cũng theo cuốn tự điển này, toilet còn có nghĩa là buồng tắm. Với một từ đa nghĩa như vậy (nghĩa ?obồn cầu? thông dụng hơn) thì ta nên tránh lạm dụng.
Tôi rất đồng ý với bạn Nguyenhung_1978 là gần đây nhiều thanh niên (đặc biệt là trong giới ca sĩ, diễn viên, người mẫu?)Việt Nam ưa ?ođộn? thêm một số từ nước ngoài khi nói hoặc viết. Thỉnh thoảng ăn khoai ăn sắn cũng ngon; nhưng cứ ăn cơm độn khoai sắn hoài như những năm sau khi giải phóng miền Nam thì chán lắm. Bởi vậy, tôi thấy trong chuyện dùng tiếng Việt, chúng ta nên nghe theo lời khuyên của Bác Hồ.
THÁI HỒNG ANH.

...y tai ngon ngoai...

Theo quan điểm cá nhân, trong trường hợp THÁI HỒNG ANH nêu thì chữ "toilet" cũng không nhẹ nhàng, thanh tao hơn mấy từ thuần Việt kia vì:
- trong bữa cơm không nên nhắc đến những điều như vậy dù dưới bất kỳ hình thức nào. Ngay cả trong trường hợp nói tránh như Hồng Anh, người nghe vẫn liên tưởng tới ?ohố xí? hay ?ocầu tiêu? mà thôi.
- trong các trường hợp thông thường khác, người ta vẫn hay nói "nhà vệ sinh". Nghe nó cũng lịch sự và sạch sẽ đấy chứ, đâu cứ phải "vệ sinh" là "không vệ sinh" nhỉ? (Nếu coi đó là "mất vệ sinh", "không lịch sự" thì VỆ SINH DỊCH TỄ, VỆ SINH PHÒNG DỊCH nên đổi thành TOILET PHÒNG DỊCH!!!).
Theo tôi, trong nhiều trường hợp, chính vì "cảm giác" có phần thiếu chính xác, sự nghèo nàn về vốn từ và một số lý do khác mà chúng ta đã tự biến mình thành "kẻ vay mượn" đáng "thương... hại".
Xin lỗi cả nhà vì phải sử dụng một ví dụ như trên.
Được nguyenhung_1978 sửa chữa / chuyển vào 13:22 ngày 09/04/2003

Ngôn ngữ biến đổi không ngừng, và theo quy luật tự nhiên, dĩ nhiên có sự phấn đấu định hướng của những người có trách nhiệm. Đã từng có phong trào chiến dịch hô hào giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Kết quả được bao nhiêu?
Việc nhiều người sử dụng chút tiếng Anh vào tiếng Việt, có lẻ có những nguyên nhân sau:
1. Tỏ vẻ .... như các bạn đã đề cập.
2. muốn thực tập, rèn luyện tiếng Anh để không bị mau quên.
3. thói quen do học hoặc sử dụng tiếng Anh nhiều.
4. Nói tránh đi, như bạn THAnh đề cập. có những từ thô tục mà trong trường hợp cần fải dùng, thì tìm từ tiếng Anh thay thế sẽ dễ nói hơn nhiều.
Trường hợp không thô tục, nhưng do tâm lý, hay nguyên nhân gì đó, tiếng Anh dễ diễn đạt hơn. Một vài người cho rằng tỏ tình bằng câu "I love you" dễ nói hơn cách nói 'truyền thống'.
5. Khi cần diễn đạt khái niệm mà tiếng Việt không diễn đạt được, hoặc diễn đạt thiếu chính xác.
6. dùng tiếng Anh sẽ ngắn gọn, đơn giản hơn, tự nhiên thuận lợi, dễ hiểu trong khi tiếng Việt thì nghe 'nghiêm túc', không tự nhiên, gượng gạo, ít phổ biến. vd. file, thay vì tập tin
Dù sao, nếu chúng ta có quá lo lắng, thì chuyện sử dụng ngôn ngữ như thế cũng đã trở thành thói quen. Đa số giới trẻ ở VN đã và đang nói thứ ngôn ngữ như vậy. Cá nhân tôi, không đồng tình lắm với những người hay chỉ trích người khác sử dụng tiếng nước ngoài lẫn trong tiếng Việt. Dù sao họ sử dụng có mục đích như tôi đã trình bày ở trên. Tôi không nghĩ vì thế mà họ, trong trường hợp cần thiết, và có chủ đích, lại không sử dụng được tiếng Việt thuần tuý.
...........................
Cù Lần

Mặc dù có nhiều người cho rằng nói xen tiếng Anh vào tiếng Việt là để khó quên tiếng Anh, em vẫn cho rằng cách học tiếng Anh như thế là vô ích. Thứ tiếng nào khi sử dụng cũng phải có câu cú hoàn chỉnh, đúng ngữ pháp. Nói xen tiếng nước ngoài vào một câu tiếng Việt chẳng qua là việc "thế một từ này bằng một từ khác", chẳng có ích gì cho việc học tiếng nước ngoài. Huống chi những từ được "dùng xen" như thế thường ít và đơn giản. Người đọc cũng thường đọc rất "Việt Nam" chứ không phát âm chính xác như trong câu tiếng Anh. Nói chung, học tiếng Anh bằng cách cứ nói xen tiếng Anh vào tiếng Việt là một phương pháp học rất vô lý.
Bản thân em nghĩ rằng chỉ có hai lý do khiến người ta nói xen tiếng nước ngoài vào tiếng Việt:
. Thứ nhất, nhiều khi từ tiếng nước ngoài có tính thống nhất và rõ ràng hơn từ tương đương của tiếng Việt, thường là các thuật ngữ khoa học, việc dùng tiếng nước ngoài để gọi trực tiếp sự vật, sự việc là cần thiết. Ví dụ như cùng một khái niệm "file", một số người gọi là "tệp", một số khác gọi là "tập tin", những tác giả ở nước ngoài thì gọi là "hồ sơ" (thực chất cũng là dịch thẳng từ chữ "file"), trong trường hợp này cứ dùng "file" là hay nhất.
. Lý do thứ hai, người ta hay nói chen tiếng nước ngoài là do họ kém hiểu biết về tiếng Việt, sự kém hiểu biết này có thể do vô tình hay cố ý. Bản thân em đang sống ở nước ngoài, mỗi ngày toàn tiếp xúc với những khái niệm diễn tả bằng tiếng Anh hoặc tiếng Hoa, thật dễ dàng nếu như em cũng dùng tiếng Anh hay tiếng Hoa nói về những khái niệm đó cho người khác. Ngược lại, muốn sử dụng tiếng Việt cho rõ ràng và trong sáng thì phải cố gắng rất nhiều. Đối với nhiều người, việc cố gắng như vậy là không cần thiết nên dần dần họ quên tiếng Việt đi. Anh culan nói có một số trường hợp dùng tiếng nước ngoài thì diễn đạt thoải mái hơn tiếng Việt, như trường hợp "I love you", em cho rằng đây chẳng qua là một hiệu ứng giả. Tiếng nước ngoài (ở đây là tiếng Anh) dù sao cũng không ăn sâu vào tiềm thức con người như tiếng Việt, nên nói câu "I love you" bằng tiếng Anh nghe không "nghiêm trọng", không "to tát" bằng "Em yêu anh", thế nên người nói cũng đỡ ngượng miệng, đỡ cảm thấy là mình suồng sã. Thực chất trong tiếng Việt không chỉ có một cách nói "Em yêu anh", người ta còn có trăm nghìn cách khác từ tế nhị đến lộ liễu, nhưng rồi người ta bỏ quên lâu quá không dùng, dần dà người nói lẫn người nghe đều thích câu tỏ tình của người Tây, bằng cái thứ tiếng mà bản thân mình không thông thạo lắm.
Hạ Vy
Được ha_vy_84 sửa chữa / chuyển vào 12:14 ngày 10/04/2003

Cảm ơn ý kiến của Cù Lần.
Theo tôi, chính vì kết quả của các cuộc vận động đó không được bao nhiêu, chính vì bản thân NGƯỜI VIỆT CHƯA YÊU, CHƯA TÔN TRỌNG TIẾNG VIỆT nên mới có tình trạng như hiện nay.
Về các ý kiến 2, 3, 4 của Cù Lần, tôi và Hạ Vy đã đưa ra quan điểm của mình. Dưới đây tôi xin nói thêm và trao đổi về các ý kiến còn lại như sau:
Cù Lần cho rằng:
"5. Khi cần diễn đạt khái niệm mà tiếng Việt không diễn đạt được, hoặc diễn đạt thiếu chính xác.
6. dùng tiếng Anh sẽ ngắn gọn, đơn giản hơn, tự nhiên thuận lợi, dễ hiểu trong khi tiếng Việt thì nghe 'nghiêm túc', không tự nhiên, gượng gạo, ít phổ biến. vd. file, thay vì tập tin"
Tôi đồng ý, có một số khái niệm mới, từ mới mà Tiếng Việt chưa có (chứ không phải là không có) hoặc nếu có thì chưa thật sự chính xác. Việc sử dụng ngoại ngữ trong trường hợp này một cách tạm thời, trong thời gian đầu là có thể chấp nhận (một trong những đặc điểm của ngôn ngữ là vay mượn), nhưng NGƯỜI VIỆT có trách nhiệm sáng tạo, chuyển ngữ những từ, khái niệm đó.
Nếu các bạn đã từng đi Trung Quốc, Nhật Bản, các bạn sẽ thấy họ đã biến đổi ngoại ngữ thành tiếng mẹ đẻ một cách tối đa và đáng khâm phục đến mức nào (họ biến chữ tượng thanh thành chữ tượng hình để Hán hoá, Nhật hoá ngoại ngữ!). Phải chăng họ sáng tạo và tôn trọng, yêu quý ngôn ngữ, văn hoá, đất nước của họ hơn chúng ta - những người Việt Nam???
Chúng ta có nên đổ lỗi cho thói quen, dựa vào việc đã rồi để không làm gì nhằm thay đổi thực tế đáng buồn hiện nay không?
Cù Lần thân mến, có lẽ bạn cũng giống tôi: không thích chỉ trích người khác, phê phán bừa bãi người khác... Nhưng theo tôi nếu chỉ trích đúng, phê phán đúng và với mục tiêu xây dựng thì rất cần. Nếu không, chúng ta sẽ luôn tưởng mình đúng, mình là nhất (một điều cực kỳ nguy hiểm), phải không Cù Lần?

NGUYEN HUNG

Được nguyenhung_1978 sửa chữa / chuyển vào 02:12 ngày 11/04/2003

Bỏ qua mấy ý vụn vặt sơ sài, kém thuyết phục, đại ý tôi cho rằng tình trạng dùng ngôn ngữ như thế cũng không nguy hiểm đáng báo động lắm.
Về vấn đề Việt hoá các khái niệm, và cả những từ vay mượn từ tiếng nước ngoài, nếu quan sát kỹ, người Việt đã từng làm và làm việc này một cách tài tình chẳng thua kém Nhật, Hàn gì đâu! Gấp quá không có thời gian nhiều tôi không thể minh hoạ cụ thể ngay được.
Để Việt hoá được tiếng nước ngoài, có lẻ cha ông ta đã phải học và sử dụng chúng một lúc nào đó, nó mới lẫn được vào tiếng Việt, một cách tự nhiên. Biết đâu, ngày nào đó, tiếng Việt có chữ BAI, hay Bái bai!!!!
Tôi chẳng hề thấy tự ti và thua kém Nhật Hàn về ngôn ngữ. Chỉ thấy rằng cũng chưa hiểu hết, đúng ra là chưa hiểu nhiều về tiếng Việt nên cần trao đổi học hỏi thêm.
...........................
Cù Lần
Được culan sửa chữa / chuyển vào 05:50 ngày 11/04/2003

Vài ý nói thêm, có lẽ không mạch lạc và 'well-organized' lắm.
Các chữ như Anh, Pháp, Nga, Mễ Tây Cơ, Mạc Tư Khoa... xà bông, xà phòng, xà beng, cà mèn ... đã trở thành bộ phận quan trọng trong vốn ngữ vựng tiếng Việt. Ngoài các nhà nghiên cứu nguồn gốc, từ nguyên ... người Việt bình thường sử dụng mà chẳng ai quan tâm là chúng có nguồn gốc hay phát triển như thế nào, vì đối với họ (có cả tôi) nó gần giống như các từ thuần Việt khác rồi. Thế, Việt hoá được từ vay mượn như thế thì không đủ để tự hào à?
Tôi vẫn nói với bạn bè và người thân khác, trong tình huống thích hợp và tự nhiên, các từ tiếng : thanks, hi, bye, merci, OK, mà không sợ mình quên đi từ cảm ơn, hay tạm biệt ... và cũng không nghĩ mình đang không tôn trọng tiếng Việt, văn hoá Việt, hay đang làm hỏng sự trong sáng vốn có của tiếng Việt.
Các từ tiếng Tây như nói ở trên đã rất phổ biến, và có lẽ nó không còn là sở hữu của tiếng Anh. Mọi người dù nói ngôn ngữ nào thì có lẽ cũng hiểu mấy từ này.
Việc dùng chưa chính xác tiếng Việt, dù có, thì cũng không thể đánh đồng với việc không tôn trọng văn hoá Việt. Có xen lẫn tiếng Anh vào tiếng Việt, thì cũng không thể xem là vay mượn hay coi trọng văn hoá của..... ai nhỉ? Anh, Mỹ, Úc .... Ngoại trừ khi bạn nói về một thứ tiếng Anh cụ thể nào đó, tiếng Anh nói chung trong chừng mực nào đó, có thể xem là ngông ngữ chung của loài người.
Cả người sử dụng tiếng Anh, lại có thói quen hay sở thícch hay vì bất cứ cái gì đi nữa, sử dụng tiếng Pháp xen lẫn, thỉnh thoảng thôi, trong khi nói, hoặc nhiều hơn là tiếng Latin trong khi viết, đặc biệt là viết bài về học thuật. Thử so sánh per se và by / in itself, et cetera và you name it, hiệu quả diễn đạt sẽ khác. Chuyện này không ai quan niệm là làm hỏng tiếng Anh!
----
Nói chung, học tiếng Anh bằng cách cứ nói xen tiếng Anh vào tiếng Việt là một phương pháp học rất vô lý. (Ha Vy)
có thể vô lý thật, nhưng thực tế vẫn có, và cách học này có thể chỉ giúp nhớ được từ vựng đơn lẻ.
----
Lý do thứ hai, người ta hay nói chen tiếng nước ngoài là do họ kém hiểu biết về tiếng Việt, sự kém hiểu biết này có thể do vô tình hay cố ý.(Ha Vy)
Rất hay, em Ha Vy à (vì đã gọi tôi bằng anh!). Có thể cố ý nhiều hơn vô tình.
-----
Ha Vy : ....bằng cái thứ tiếng mà bản thân mình không thông thạo lắm
Tỏ tình bằng ngôn ngữ mình không thạo lắm cũng còn chấp nhận được. Một vài người còn làm thơ bằng ngôn ngữ mình biết quá ư là sơ sài, kể mới đáng xấu hỗ, đôi khi bị tai tiếng là lừa bịp hay đạo văn nữa chứ!
----
Tôi rất đồng ý với bạn Nguyenhung_1978 là gần đây nhiều thanh niên (đặc biệt là trong giới ca sĩ, diễn viên, người mẫu?)Việt Nam ưa ?ođộn? thêm một số từ nước ngoài khi nói hoặc viết. Thỉnh thoảng ăn khoai ăn sắn cũng ngon; nhưng cứ ăn cơm độn khoai sắn hoài như những năm sau khi giải phóng miền Nam thì chán lắm. Bởi vậy, tôi thấy trong chuyện dùng tiếng Việt, chúng ta nên nghe theo lời khuyên của Bác Hồ. (TH Anh)
Bạn hiền Thái Hồng Anh à, tôi cũng thích ngô ra ngô khoai ra khoai, úp úp mở mở kể cũng khó chịu thật. Hiện tượng 'độn' tôi cũng chẳng thích, nhưng đấy là thực tế, tôi chỉ nêu lên quan sát của mình. Không có ý định cỗ vũ cho kiểu độn mà nghe chói tai, không tự nhiên, hay kiêu ngạo tỏ vẻ ta đây biết tiếng tây tiếng tàu.
...........................
Cù Lần

Gởi bạn NguyenHung1978
Bạn viết: Cù Lần thân mến, có lẽ bạn cũng giống tôi: không thích chỉ trích người khác, phê phán bừa bãi người khác... Nhưng theo tôi nếu chỉ trích đúng, phê phán đúng và với mục tiêu xây dựng thì rất cần. Nếu không, chúng ta sẽ luôn tưởng mình đúng, mình là nhất (một điều cực kỳ nguy hiểm), phải không Cù Lần.
Bạn nhận ra tôi giống bạn, nhưng chưa hiểu tôi nhiều. Có lẽ do bạn và tôi chưa có dịp trao đổi đấy thôi. Bạn không hiểu ý tôi ở bài trên, là tôi không đồng tình với việc hô hào mà không mang lại kết quả gì đấy. Còn với bạn, tại sao không đồng tình chứ, một ý kiến hay, một cách nhìn tích cực, có thiện ý đóng góp, xây dựng. Tôi trân trọng ý bạn, và quý bạn cùng những người vào box này vì đều là những người yêu tiếng Việt, muốn tìm nơi trao đổi, bày tỏ quan điểm, mà có thể chỉ chúng ta nghe nhau, hiểu nhau, chứ nào có tác dụng gì?
Trên tinh thần đó, mà tôi cũng chỉ trao đổi tích cực những gì tôi quan tâm, và cùng mọi người vui vẻ, giải trí. Những chuyện to tát, có nói không ai nghe, có khi nghe, họ lai làm phiền mình. Mình chỉ là con nhái, không muốn ngồi đáy giếng, nhưng bị bịt mõm bịt tai, may mà còn mắt.
Chúc bạn thật vui vẻ.
tb. bạn có viết : Nếu các bạn đã từng đi Trung Quốc, Nhật Bản, các bạn sẽ thấy họ đã biến đổi ngoại ngữ thành tiếng mẹ đẻ một cách tối đa và đáng khâm phục đến mức nào (họ biến chữ tượng thanh thành chữ tượng hình để Hán hoá, Nhật hoá ngoại ngữ!). Phải chăng họ sáng tạo và tôn trọng, yêu quý ngôn ngữ, văn hoá, đất nước của họ hơn chúng ta - những người Việt Nam???
làm sao biến chữ tươjng thanh thành tượng hình Nhật được?
...........................
Cù Lần
Được culan sửa chữa / chuyển vào 11:43 ngày 11/04/2003