Việc làm- một lãnh vực đang bị nạn ??ocò??? thao túng

Việc làm- một lãnh vực đang bị nạn ?ocò? thao túng

* Muốn xin được việc làm, phải nhờ ?ocò?.
Anh T.T.A nhà ở xã T.A (huyện Vĩnh Cửu) kể về cách để trở thành công nhân của Công ty ChangShin Việt Nam như sau: ?oTrước đây, tôi đã từng xin việc ở nhiều công ty nhưng không được. Qua giới thiệu của người quen, gia đình tôi đã làm quen với một tay cò lao động (LĐ) ở huyện Vĩnh Cửu và người này đã hứa sẽ tìm cho tôi một công việc với giá 1,2 triệu đồng. Chúng tôi đồng ý trả số tiền này để nhờ ?ocò? và quả nhiên tôi đã trở thành công nhân ở đây dù cũng phải trải qua đợt thi tuyển, phỏng vấn tại công ty này giống như những người xin việc khác...?. Còn chị P.T.T, công nhân của một công ty có vốn đầu tư của Nhật thì cho biết: ?oDù đã tốt nghiệp PTTH nhưng vì hơi nhỏ con nên tôi không tự tin khi đi xin việc vì thế tôi nhờ một chị đưa vào làm tại công ty này với giá 2 triệu đồng". Chị H. (một cò LĐ) bảo tôi cứ việc nộp hồ sơ vào Trung tâm dịch vụ việc làm và lấy giấy báo hẹn đến ngày phỏng vấn tại công ty đưa cho chị giữ. Trước hôm đi phỏng vấn, chị H. đến nhà tôi đưa lại giấy gọi phỏng vấn và chỉ cho tôi biết cần phải làm cái gì, trả lời những gì khi vào phỏng vấn (thi tuyển). Chị còn trấn an tôi hãy yên tâm vì chị đã có người trong công ty sắp đặt lúc phỏng vấn nên tôi chỉ việc làm theo những gì chị dặn dò và đã được nhận vào làm công nhân... Cũng giống như hai trường hợp trên , N.H.D nhà ở xã B.H (huyện Vĩnh Cửu) cho biết: ?oHọc xong trung học nghề ở trường Công nhân kỹ thuật Đồng Nai nhưng vẫn chưa tìm được việc làm. Vì quá sốt ruột nên mẹ em đã nhờ một bà tên P. nhà ở phường Tân Phong xin làm công nhân với giá 2 triệu đồng và bà này đã giúp em trở thành công nhân của một công ty sản xuất xe gắn máy của nước ngoài đóng trên địa bàn Đồng Nai...?.
Trên đây chỉ là vài trong rất nhiều trường hợp người lao động vì muốn có việc làm mà phải chạy tiền để lo qua cò LĐ. Được biết, giá của loại dịch vụ ?olo dùm? này tùy vào trình độ, sức khỏe, hồ sơ lý lịch của người xin việc; đặc biệt là lương của công ty... mà người xin việc chung tiền cho cò LĐ từ 1- 2,5 triệu đồng.
Hầu hết trường hợp phải ?ochạy? cò LĐ là do những người đi xin việc muốn vào làm ở một công ty nào đó nhưng hồ sơ ?ohơi bị yếu? như: Từ các nơi khác chuyển đến, thiếu bằng cấp, sức khỏe kém, không có nghề chuyên môn v.v... Thế nhưng, đã có không ít người tìm việc phải dở khóc dở cười vì gặp phải các tay cò LĐ dỏm, hay những ?ocò? có ?ođường dây? không vững. Hai cô gái tên H. và D. ở xã Hóa An qua giới thiệu của những công nhân đang làm việc tại một công ty X. đã làm quen với hai vợ chồng cò LĐ ngụ ở phường Tam Hiệp tên D. và H. Vợ chồng ?ocò? này hứa với hai cô gái là sẽ lo cho họ vào làm việc tại Công ty Mabuchi với giá 2 triệu đồng mỗi người và phải ứng trước mỗi người là 500 ngàn đồng. Lúc phỏng vấn tại công ty thì cả hai đều bị rớt, họ đi tìm hai vợ chồng D. và H. để hỏi chuyện thì cặp ?ocò? này hứa là sẽ cho hai cô đi phỏng vấn đợt sau. Anh P.H.Đ và L.V.T ở phường Bửu Long (Biên Hòa) còn cho biết: ?oTụi tui biết đến bà H. khi bà lo được việc làm cho một người ở gần nhà nên đã tin tưởng ứng trước mỗi người 1 triệu đồng. Nhưng chờ gần cả năm mà chẳng thấy bà ta đến nhà kêu đi phỏng vấn nên chúng tôi phải liên tục đi tìm để đòi lại tiền cọc, nhưng cũng chỉ đòi lại được 1 triệu đồng vì bà ta bảo đang kẹt và sẽ trả sau...?. Tuy nhiên đây vẫn là những trường hợp ?omay mắn?, hàng chục người ở Biên Hòa, Vĩnh Cửu bị các tay cò LĐ dỏm Nguyễn Trung Nông, Lê Hồng Chung ở ấp 6, xã Vĩnh Tân (huyện Vĩnh Cửu) lừa gạt lấy của mỗi người 2 triệu đồng mà việc làm thì chẳng thấy đâu! Cũng có trường hợp người lao động được cò LĐ giới thiệu vào làm ở một công ty nào đó hẳn hoi nhưng chỉ làm được một thời gian ngắn thì bị công ty đuổi việc vì một lý do nào đó. Gặp trường hơp này, người lao động không thể trách được cò LĐ, mà chỉ còn biết ngậm đắng nuốt cay.

* Tôi đi tìm ?ocò?...
Để biết thực hư về những gì mà người đi xin việc nói về cò LĐ, tôi quyết định thâm nhập vào thế giới của ?ocò?. Sau khi chuẩn bị đầy đủ 3 bộ hồ sơ xin việc làm với những tiêu chuẩn ?okhá đẹp?, tôi lân la đến các trung tâm dịch vụ giới thiệu việc làm của tỉnh như Dịch vụ việc làm của LĐLĐ, Sở LĐTB&XH, Trung tâm Dịch vụ việc làm Thanh niên thuộc Tỉnh đoàn Đồng Nai v.v...
Tại Trung tâm Dịch vụ Việc làm Thanh niên thuộc Tỉnh đoàn Đồng Nai, tôi đã bắt mối được một ?ocò? tên L. nhà ở khu phố 5, phường An Bình (Biên Hòa). Khi nghe tôi rụt rè bày tỏ ý định muốn tìm việc làm, ?ocò? L. bảo tôi đưa hồ sơ cho anh ta xem và ra giá 2,5 triệu đồng để vào làm công nhân tại một công ty có vốn đầu tư của Hàn Quốc. Cò L. ?ora giá?: ?oỨng trước 1 triệu đồng trước khi phỏng vấn, số còn lại sẽ giao hết khi đã phỏng vấn đậu?. Tôi vờ đồng ý và giao hồ sơ xin việc cho anh ta rồi về. Chỉ chưa đầy một tuần sau ?ocò? L. đến tận nhà tôi để gọi đi phỏng vấn và bảo đưa trước 1 triệu đồng. Lúc này tôi phải nói là đang kẹt, chưa có tiền để thoái thác. Sau đó, qua giới thiệu của các công nhân đang làm việc tại công ty P., tôi đã tìm đến tận nhà của ?ocò? T. tại khu phố 8, phường Tân Phong (Biên Hòa) để xin việc làm. Đến nhà ông T., tôi còn gặp rất nhiều người xin việc khác. Đối với những người này, ông T. ra giá mỗi người là 1,4 triệu đồng để vào công ty Pouchen. Nếu ai muốn thì cứ việc đưa hồ sơ cho ông rồi khi có đợt phỏng vấn ông sẽ gọi. Đặc biệt, với những hồ sơ còn thiếu một vài giấy tờ nào đó ông cũng nhận làm (như một giấy khám sức khỏe ông lấy giá 20.000 đồng, giấy chứng nhận học luật lao động giá 50.000 đồng v.v...) Nhiều người vì không muốn mất thời gian nên đã đồng ý chung tiền để ?ocò? T. lo ?obổ túc? các giấy tờ này. Riêng trường hợp của tôi, sau khi xem xét hồ sơ và nhìn thật kỹ tướng tá tôi, ?ocò? T. ra giá 1,4 triệu đồng để vào công ty Pouchen, trên 2 triệu đồng để vào một công ty của Nhật nào đó và chỉ trả tiền sau khi đã phỏng vấn đậu. Tôi làm bộ bày tỏ thái độ nghi ngờ về sự chắc chắn trong đường dây của ông ta thì ?ocò? T. liền lớn tiếng tuyên bố là bảo đảm chắc cú, vì trong 150 công nhân vào làm ở công ty Pouchen thì riêng ông đã lo vào hết 130 người (?). Tôi đồng ý và đưa hồ sơ cho ?ocò? T., ông ta hẹn tôi đến cuối tháng 4-2002 này sẽ có đợt phỏng vấn và nói đến lúc đó ông sẽ báo cho tôi biết...
Trong khi chờ đợi đợt phỏng vấn tại Pouchen của cò T., tôi đã bắt mối vào đường dây giới thiệu việc làm của cò T. nhà ở khu phố 6, thị trấn Vĩnh An (huyện Vĩnh Cửu) khi ông này dẫn gần một chục người vào nộp hồ sơ và thi tay nghề tại trung tâm Dịch vụ Việc làm của LĐLĐ. Liếc qua hồ sơ xin việc của tôi, ông T. bảo có thể giới thiệu tôi vào làm bất cứ công ty nào trong các khu công nghiệp thuộc khu vực huyện Vĩnh Cửu và Thống Nhất như: Việt Vinh, Changshin, Đúc Chính xác...Thế nhưng sau một hồi suy tính, ông ta bảo tôi nên vào Công ty Changshin vì ở đây đang có đợt tuyển dụng, nhu cầu đòi hỏi ở người lao động cũng không cao bằng các công ty khác. Không hiểu sao ông T. chỉ lấy của tôi giá rất hữu nghị là 600.000 đồng, giá rất thấp so với các tay ?ocò? khác mà tôi đã gặp. Lần này tôi quyết định thử vào phỏng vấn tại công ty này nên đã đồng ý với đề nghị của cò T. Ông ta liền bảo tôi đưa hồ sơ và tiền chi phí rồi ông ghi cho tôi một cái giấy giới thiệu để hẹn ngày vào phỏng vấn tại Công ty Changshin.
Đúng ngày phỏng vấn ghi trong giấy giới thiệu, 7 giờ sáng tôi đến trước cổng công ty đã gặp cò T. đứng nói chuyện với rất nhiều người đi xin việc khác. Trước khi vào phỏng vấn, ?ocò? T. còn chỉ dẫn cho chúng tôi cách làm bài thi, cách trả lời người phỏng vấn cùng một số thông tin về ?olịch sử? của công ty này. Có lẽ nhờ sự chỉ dẫn của ?ocò? T. và sự bảo đảm chắc chắn đậu nên không chỉ tôi mà số người nhờ ?ocò? T. lo lót ai nấy đều rất tự tin bước vào phỏng vấn. Nhưng trong phòng phỏng vấn, không chỉ có những người thuộc ?odây? của cò T. mà còn rất nhiều ?omồi? của các cò khác. Vì thế mà khi phỏng vấn, những người theo đường dây này cứ tỉnh bơ ngồi chép bài giải có sẵn, trong khi số người theo đường dây của ?ocò? T. thì chỉ biết chép đại vào bài thi cho xong. Tuy nhiên, sau khi có kết quả phỏng vấn thì tất cả những người nhờ ?ocò? LĐ đều đậu, bất kể là đường dây nào. Và dĩ nhiên tôi cũng đậu vào công ty này sau khi đã tốn 600.000 đồng cho ?ocò? T.
(còn nữa)

Ảnh: Tìm một cơ hội tại các điểm thông báo tuyển lao động (Vũ Phong)

Thế Phiệt