Vũ khí VN trong 2 cuộc kháng chiến

Giai đoạn thứ ba bắt đầu từ ngày 23 tháng 4 năm 1966 đến tháng 12 năm 1968.
Đây là giai đoạn trong hệ thống phòng không của Việt Nam đã có mặt đầy đủ súng và pháo phòng không, tên lửa phòng không và máy bay tiêm kích đánh chặn siêu âm hiện đại. Pháo phòng không được điều khiển bằng rada, bắn đạn có ngòi chạm nổ hoặc ngòi điểu khiển nổ từ xa. Máy bay tiêm kích được trang bị tên lửa tự dẫn bằng hồng ngoại-thế hệ đầu tiên của tên lửa ?othông minh? hoặc còn gọi là ?ovũ khí công nghệ cao?.
Điều đáng lưu ý là không quân Mỹ tỏ ra bất lực trong việc đối phó với pháo phòng không tầm thấp của ta-một loại vũ khí bị Mỹ liệt vào loại ?ogià cỗi?, thế hệ cũ và ?okhông đáng phải lưu tâm? khi vạch kế hoạch chiến tranh phá hoại miền Bắc Việt Nam. Đó là một trong những nguyên nhân buộc không quân Mỹ phải quay trở lại với chiến thuật hoạt động ở tầm vừa và tầm cao như trong chiến tranh Triều Tiên 15 năm về trước. Để đối phó với tên lửa phòng không có điều khiển và máy bay tiêm kích của Việt Nam cần phải tìm các bài võ mới có hiệu lực hơn. Cuộc chiến tranh điện tử-một phương thức chiến tranh tuy không phải là mới nhưng được đẩy mạnh, phát triển đến quy mô lớn và nỗ lực vượt bậc trong chiến tranh Việt Nam-được triển khai dồn dập từ tình huống đó.
Thời kỳ đầu, không quân Mỹ dùng màn nhiễu để nguỵ trang hướng bay trong khu vực tác chiến. Màn nhiễu nguỵ trang do các máy bay chuyên dụng tạo ra từ vùng bay trực chiến, gọi là nhiễu ngoài đội hình. Cách gây nhiễu đó có mặt hạn chế của nó là báo động cho hệ thống phòng không biết sắp có hoạt động không kích.
Về sau, không quân Mỹ chuyển sang dùng nhiễu trong đội hình chiến đấu. Mỗi máy bay tiêm kích-ném bom của Mỹ được lắp 2 container mang máy phát nhiễu để đối phó với các đài rada phát hiện và điều khiển tên lửa phòng không và máy bay tiêm kích. Tuy nhiên, phương thức gây nhiễu này buộc các máy bay Mỹ phải duy trì đội hình chặt chẽ, do đó hạn chế khả năng cơ động. Vì vậy, không quân Mỹ phải dùng cả hai cách gây nhiễu cho đến cuối cuộc chiến tranh phá hoại. Ngoài ra, Mỹ còn sử dụng tên lửa chống rada như Shrike, Standard đánh trực tiếp vào các đài rada phòng không của ta. Dựa trên cơ sở nắm vững quy luật hoạt động gây nhiễu của địch, khai thác một cách tài năng sáng tạo các phương tiện rada, máy bay, tên lửa, pháo và vũ khí phòng không khác, lực lượng phòng không trong ba thứ quân của ta vẫn liên tiếp bắn rơi máy bay Mỹ. Đó là một trong những lý do buộc Mỹ phải đưa máy bay F-111A vào tham chiến tháng 3 năm 1968. Đây là loại máy bay mới nhất, có dạng cánh thay đổi (báo chí hồi đó gọi là máy bay ?ocánh cụp, cánh xoè?) được lắp các khí cụ và thiết bị điều khiển để bay men theo nền địa hình phức tạp ở Việt Nam từ tầm cực thấp. Máy bay F-111A thường hoạt động đơn thương độc mã vào ban đêm, trong điều kiện thời tiết phức tạp. Với F-111A, không quân Mỹ hy vọng đối phó được với cả ba đối thủ: tên lửa phòng không, máy bay tiêm kích và pháo phòng không tầm thấp. Tuy thế, trong số sáu chiếc được điều đến Đông Nam Á có hai chiếc đã bị hệ thống phòng không Việt Nam bắn rơi, một chiếc bị tai nạn, những chiếc còn lại buộc phải quay về Mỹ vào cuối năm 1968 để cải tiến nhằm quay trở lại tham chiến về sau này.

Đây là những con "ngáo ộp" của không lực Mỹ trong chiến tranh phá hoại Bắc VN :
Đầu tiên là F8U :

Rồi F4 :

F105 :

Và F111, khi cụp :

Khi xoè :

Đây là những con "ngáo ộp" của không lực Mỹ trong chiến tranh phá hoại Bắc VN :
Đầu tiên là F8U :

Rồi F4 :

F105 :

Và F111, khi cụp :

Khi xoè :

Giai đoạn thứ tư từ tháng 3 năm 1972 đến tháng 1 năm 1973.
Nét điển hình của giai đoạn này là có sự tham gia của máy bay ném bom chiến lược B-52 và các máy bay của Mỹ được trang bị bom có điều khiển chính xác cao (Trên chiến trường miền Nam, máy bay B-52 được sử dụng từ trước tháng 3 năm 1972 (T.G)). Đây là thế hệ đầu tiên của bom đạn ?otinh khôn? được lắp đầu tự dẫn bằng vô tuyến truyền hình hoặc laser, có độ chính xác khoảng vài mét.
Với các kiểu bom đó, máy bay của Mỹ có thể không kích mục tiêu từ cự ly 25km mà không cần bay vào khu vực có hoả lực phòng không từ mặt đất. Bom và tên lửa có điều khiển thời kỳ đầu chỉ sử dụng đánh vào các mục tiêu riêng lẻ. Đến giai đoạn cuối cùng cuộc chiến tranh phá hoại, các máy bay tiêm kích-ném bom trang bị loại bom đạn này được huy động để chế áp hệ thống phòng không nhằm tăng cường cho các máy bay nem bom chiến lược. Cũng trong giai đoạn này, hoạt động chiến tranh điện tử của Mỹ được triển khai với quy mô rộng hơn, trình độ công nghệ cao hơn, nhịp độ dồn dập hơn.
Để đối phó với hoạt động chống chiến tranh điện tử của hệ thống phòng không Việt Nam ngày càng dày dạn kinh nghiệm chiến đấu và được trang bị kỹ thuật ngày càng tốt, Mỹ đã phải tiến hành nhiều biện pháp kỹ thuật chiến tranh điện tử đa dạng và phức tạp như mở rộng tầm bao quát của các hệ thống rada trinh sát và điều khiển do rad tên lửa phòng không của ta hoạt động trên nhiều dải tần số khác nhau, mở rộng tầm bao quát của hệ thống gây nhiễu rada; tiếp tục đẩy mạnh sử dụng vũ khí chống bức xạ điện từ (hay còn gọi là tên lửa chống rada) như tên lửa Shrike; nghiên cứu chế tạo vũ khí tấn công từ ngoài tầm hoả lực phòng không (bom liệng tầm xa, bom điều khiển bằng laser và bom điều khiển bằng vô tuyến truyền hình); không ngừng tìm kiếm các biện pháp chống đối phó điện tử mới, cải tiến các biện pháp cũ. Mỹ bắt đầu sử dụng các bộ xử lý tín hiệu bằng kỹ thuật số trong các hệ thống chiến tranh điện tử mới. Sau một thời gian tiến hành cuộc chiến tranh điện tử ở Việt Nam, các chuyên gia quân sự Mỹ rút ra kết luận biện pháp đối phó điện tử là thiết yếu giống như nhiên liệu hoặc vũ khí trang bị cho máy bay. Xuất phát từ yêu cầu đó Mỹ đã xúc tiến đưa vào trang bị các máy bay chuyên làm nhiệm vụ chiến tranh điện tử như máy bay EA-6B. Đây là chiếc máy bay đầu tiên được thiết kế chế tạo như một hệ thống phóng nhiễu từ xa, chuyên dùng để tiêu diệt rada đối phương. Về sau, không quân Mỹ chế tạo một kiểu máy bay EF-111 chuyên tiến hành chiến tranh điện tử, được lắp 5 container, mỗi container chứa 2 hệ thống phát nhiễu. Mỹ chọn máy bay F-111 vì bay nhanh hơn, xa hơn máy bay EA-6B. Quân thuỷ đánh bộ Mỹ cũng dùng máy bay EA-6B làm máy bay chiến tranh điện tử. Mỗi máy bay mang 2 máy phát nhiễu.

Giai đoạn thứ tư từ tháng 3 năm 1972 đến tháng 1 năm 1973.
Nét điển hình của giai đoạn này là có sự tham gia của máy bay ném bom chiến lược B-52 và các máy bay của Mỹ được trang bị bom có điều khiển chính xác cao (Trên chiến trường miền Nam, máy bay B-52 được sử dụng từ trước tháng 3 năm 1972 (T.G)). Đây là thế hệ đầu tiên của bom đạn ?otinh khôn? được lắp đầu tự dẫn bằng vô tuyến truyền hình hoặc laser, có độ chính xác khoảng vài mét.
Với các kiểu bom đó, máy bay của Mỹ có thể không kích mục tiêu từ cự ly 25km mà không cần bay vào khu vực có hoả lực phòng không từ mặt đất. Bom và tên lửa có điều khiển thời kỳ đầu chỉ sử dụng đánh vào các mục tiêu riêng lẻ. Đến giai đoạn cuối cùng cuộc chiến tranh phá hoại, các máy bay tiêm kích-ném bom trang bị loại bom đạn này được huy động để chế áp hệ thống phòng không nhằm tăng cường cho các máy bay nem bom chiến lược. Cũng trong giai đoạn này, hoạt động chiến tranh điện tử của Mỹ được triển khai với quy mô rộng hơn, trình độ công nghệ cao hơn, nhịp độ dồn dập hơn.
Để đối phó với hoạt động chống chiến tranh điện tử của hệ thống phòng không Việt Nam ngày càng dày dạn kinh nghiệm chiến đấu và được trang bị kỹ thuật ngày càng tốt, Mỹ đã phải tiến hành nhiều biện pháp kỹ thuật chiến tranh điện tử đa dạng và phức tạp như mở rộng tầm bao quát của các hệ thống rada trinh sát và điều khiển do rad tên lửa phòng không của ta hoạt động trên nhiều dải tần số khác nhau, mở rộng tầm bao quát của hệ thống gây nhiễu rada; tiếp tục đẩy mạnh sử dụng vũ khí chống bức xạ điện từ (hay còn gọi là tên lửa chống rada) như tên lửa Shrike; nghiên cứu chế tạo vũ khí tấn công từ ngoài tầm hoả lực phòng không (bom liệng tầm xa, bom điều khiển bằng laser và bom điều khiển bằng vô tuyến truyền hình); không ngừng tìm kiếm các biện pháp chống đối phó điện tử mới, cải tiến các biện pháp cũ. Mỹ bắt đầu sử dụng các bộ xử lý tín hiệu bằng kỹ thuật số trong các hệ thống chiến tranh điện tử mới. Sau một thời gian tiến hành cuộc chiến tranh điện tử ở Việt Nam, các chuyên gia quân sự Mỹ rút ra kết luận biện pháp đối phó điện tử là thiết yếu giống như nhiên liệu hoặc vũ khí trang bị cho máy bay. Xuất phát từ yêu cầu đó Mỹ đã xúc tiến đưa vào trang bị các máy bay chuyên làm nhiệm vụ chiến tranh điện tử như máy bay EA-6B. Đây là chiếc máy bay đầu tiên được thiết kế chế tạo như một hệ thống phóng nhiễu từ xa, chuyên dùng để tiêu diệt rada đối phương. Về sau, không quân Mỹ chế tạo một kiểu máy bay EF-111 chuyên tiến hành chiến tranh điện tử, được lắp 5 container, mỗi container chứa 2 hệ thống phát nhiễu. Mỹ chọn máy bay F-111 vì bay nhanh hơn, xa hơn máy bay EA-6B. Quân thuỷ đánh bộ Mỹ cũng dùng máy bay EA-6B làm máy bay chiến tranh điện tử. Mỗi máy bay mang 2 máy phát nhiễu.

Các loại vũ khí Mỹ đã sử dụng trong giai đoạn 4 :
Máy bay ném bom chiến lược B-52 :

Tên lửa chống rada AGM-45 Shrike :

Máy bay tác chiến điện tử EA-6B :

và EF-111:

Các loại vũ khí Mỹ đã sử dụng trong giai đoạn 4 :
Máy bay ném bom chiến lược B-52 :

Tên lửa chống rada AGM-45 Shrike :

Máy bay tác chiến điện tử EA-6B :

và EF-111:

Mùa hè năm 1972, không quân Mỹ cho bay thử nghiệm loại máy bay tiên tiến F-4 Wild Weasel chuyên làm nhiệm vụ chiến tranh điện tử. Máy bay có khả năng phát hiện và tiêu diệt các hệ thống vũ khí do rada điều khiển và chiếm vị trí ưu tiên trong chiến tranh điện tử của không quân Mỹ. Máy bay F-4 được lắp hệ thống cảnh giới và né tránh địa hình điều khiển bằng máy tinh điện tử. Hệ thống cảnh giới cung cấp tin tức về vị trí mục tiêu cho hệ thống điều khiển hoả lực của máy bay. Ngoài vai trò chống rada, máy bay F-4 còn hộ tống cho máy bay cường kích và các máy bay trinh sát khác. Chúng đã từng hộ tống cho máy bay B-52 đánh vào Hà Nội và Hải Phòng năm 1972, tạo ra tầng nhiễu dài 40km đến 70km, rộng 5km đến 7km, dày 1km đến 2 km. Riêng máy bay ném bom chiến lược B-52 đã nhiều lần cải tiến, được lắp máy gây nhiễu ?okhôn ngoan? để đánh lừa rada bắt mục tiêu của tên lửa phòng không. Trên màn rada của tên lửa phòng không, dấu hiệu do máy gây nhiễu ?okhôn ngoan? tạo ra giống hết dấu hiệu B-52. Mỹ còn lắp cho B-52 một loại thiết bị ?ocảm ứng điện từ?-mắt thường cho phép máy bay bay ở tầm thấp hơn nhiều mà không phải dùng rada né tránh địa hình để tránh tên lửa phòng không tầm thấp.
Máy bay cảnh giới và báo động sớm từ xa AWACS (Airborn Early Warning and Control System) E-2C lần đầu tiên được sử dụng ở Việt Nam để phát hiện sớm các mục tiêu phát bức xạ điện từ và nhận dạng các mục tiêu đó. Các tín hiệu điện tử và nhận dạng các mục tiêu đó. Các tín hiệu điện từ được ghi nhận và xử lý bằng máy tính điện tử, tổng hợp và biểu thị trên màn ảnh. Máy bay chỉ cần bay ngoài không phận nhưng vẫn trinh sát sâu trong lãnh thổ đối phương. Đây là nguyên mẫu đầu tiên cho hệ thống cảnh giới và báo động từ xa hiện đại AWACS về sau này.

Mùa hè năm 1972, không quân Mỹ cho bay thử nghiệm loại máy bay tiên tiến F-4 Wild Weasel chuyên làm nhiệm vụ chiến tranh điện tử. Máy bay có khả năng phát hiện và tiêu diệt các hệ thống vũ khí do rada điều khiển và chiếm vị trí ưu tiên trong chiến tranh điện tử của không quân Mỹ. Máy bay F-4 được lắp hệ thống cảnh giới và né tránh địa hình điều khiển bằng máy tinh điện tử. Hệ thống cảnh giới cung cấp tin tức về vị trí mục tiêu cho hệ thống điều khiển hoả lực của máy bay. Ngoài vai trò chống rada, máy bay F-4 còn hộ tống cho máy bay cường kích và các máy bay trinh sát khác. Chúng đã từng hộ tống cho máy bay B-52 đánh vào Hà Nội và Hải Phòng năm 1972, tạo ra tầng nhiễu dài 40km đến 70km, rộng 5km đến 7km, dày 1km đến 2 km. Riêng máy bay ném bom chiến lược B-52 đã nhiều lần cải tiến, được lắp máy gây nhiễu ?okhôn ngoan? để đánh lừa rada bắt mục tiêu của tên lửa phòng không. Trên màn rada của tên lửa phòng không, dấu hiệu do máy gây nhiễu ?okhôn ngoan? tạo ra giống hết dấu hiệu B-52. Mỹ còn lắp cho B-52 một loại thiết bị ?ocảm ứng điện từ?-mắt thường cho phép máy bay bay ở tầm thấp hơn nhiều mà không phải dùng rada né tránh địa hình để tránh tên lửa phòng không tầm thấp.
Máy bay cảnh giới và báo động sớm từ xa AWACS (Airborn Early Warning and Control System) E-2C lần đầu tiên được sử dụng ở Việt Nam để phát hiện sớm các mục tiêu phát bức xạ điện từ và nhận dạng các mục tiêu đó. Các tín hiệu điện tử và nhận dạng các mục tiêu đó. Các tín hiệu điện từ được ghi nhận và xử lý bằng máy tính điện tử, tổng hợp và biểu thị trên màn ảnh. Máy bay chỉ cần bay ngoài không phận nhưng vẫn trinh sát sâu trong lãnh thổ đối phương. Đây là nguyên mẫu đầu tiên cho hệ thống cảnh giới và báo động từ xa hiện đại AWACS về sau này.

F-4G Wild Weasel :

Và E-2C :