Xin Trả Cho Người Khác

Xin Trả Cho Người Khác



* õ?oXin traằ cho ngảôái khaạcõ?

NhaÔt baạo Ngảôái VieÔt, 29/4/00

TieƠu Kyạ

Caạch ñaÂy hôn hai chuïc naêm, hoài môại qua Baâc Myà, moÔt laàn ñang naĂu côm chieàu thơ toÂi nghe tieĂng goà cảằa moÔt caạch e deá. Môằ ra, hoạa laá co Rita, moÔt ngảôái khaạch haáng quen - ôằ cuáng xoạm. Rita luạng tuạng xin loÊi nhieàu laàn, vaá nhôá toÂi ñi tôại tieÔm môằ duám cuằa ñeƠ co vo laĂy xaĂp hoà sô co ñeƠ queÂn trong cảằa haáng cuằa toÂi. õ?oVơ toĂi nay chuạng toÂi caàn duyeÔt laïi maĂy caại hoà sô ñoạ, neÂn toÂi xin phieàn chò........õ? .

Sau khi taât lảằa, khoaạc voÔi chieĂc aạo, toÂi tôại cảằa haáng (cuàng gaàn nhaá ôằ) môằ hai ba lôạp cảằa, vo tôại nôi laïi goïi haàng Alarm ñeƠ hoï ñảáng baạo ñoÔng.....TaĂt caằ maĂt chảáng hôn 5 phuạt. Co haáng xoạm Rita cuằa toÂi roĂi rưt caằm ôn roài ruạt ra 5$ (thôái ñoạ lảông toĂi thieƠu chi? coạ 2$50) : õ?o'eƠ caằm ôn chò ñaà maĂt thơ giôá giuạp toÂiõ?. Hoa tay muạa chaÂn vaá noại tieĂng Anh roà raáng caạch maĂy (cuằa daÂn tđ naïn môại nhaÔp cả) toÂi cuàng khoÂng laám co ta caĂt tieàn ñi, nhaĂt ñònh baât toÂi phaằi nhaÔn.....Sau cuáng, toÂi phaằi noại :õ?NeĂu Rita baât toÂi nhaÔn tieàn vơ caại chuyeÔn raĂt nhoằ naáy, thơ Rita ñaà nhuïc maï (insult) toÂi ñoạ, hieƠu khoÂng? Ngảôái VN chuạng toÂi khoÂng coạ laĂy tieàn khi laám giuạp ai chuyeÔn gơ........õ? Nghe vaÔy, co ta môại chòu thua caĂt tieàn ñi vaá chEÏ caằm ôn xuoÂng thoÂò Hoài ñoạ toÂi chảa coạ ñuằ tieĂng Myà ñeƠ thuyeĂt cho co Rita nghe veà loĂi soĂng troïng tơnh nghóa, coi ñoàng tieàn khoÂng vaáo ñaÂu cuằa ngảôái mơnh, neÂn môại phaằi duáng tôại chảà Nhuïc Maï ñeƠ caằn co baïn muoĂn traằ ôn tảạc thơ, tưnh ra tieàn cho soáng phaúng, ñuạng tinh thaàn Myà.

Nhảng tinh thaàn Soáng Phaúng naáy phaằi chaêng ngaáy nay ñang ñảôïc õ?oxeạt laïiõ?? Baạo Los Angeles Time ngaáy 16 thaạng 2/ 2000 môại vieĂt moÔt baái daái veà hieÔn tảôïng thaánh coÂng cuằa cuoĂn saạch coạ tảïa ñeà õ?oPay it forwardõ? cuằa Catherine Ryan Hyde, do Simon & Shuster xuaĂt baằn vaá ñang ñảôïc laám thaánh phim. 'ảáng traằ ôn toÂi, haày ñem traằ (giuạp ñôà) cho ngảôái khaạc: ñoạ laá yạ nghóa cuằa tảïa ñeà saạch õ?oPay it Forwardõ?

Trong cuoĂn saạch keƠ treÂn, taạc giaằ keƠ caÂu chuyeÔn cuằa caÔu beạ Trevor McKinney 12 tuoƠi muoĂn õ?oNghó vaá tảï mơnh thảïc hieÔn moÔt dảï aạn coạ theƠ Thay 'oƠi TheĂ giôạiõ?, do thaày giaạo Reuben (daïy veà moÂn Xaà HoÔi) ñeà nghò. Hoïc troá trong lôạp chEÏ coạ vaái em tham dảï phaàn vieÔc õ?olaám theÂmõ? naáy, vơ oÂng thaày chEÏ ñeà nghò maá khoÂng baât buoÔc caằ lôạp phaằi laám.

Trevor quyeĂt ñònh seà laám vieÔc hay giuạp tieàn cho ba ngảôái vaá seà khoÂng nhaÔn sảï ñeàn ôn cuằa hoï, chƯ yeÂu caàu hoï õ?otraằ (ôn nghóa) cho ba ngảôái khaạcõ? maá thoÂò Theo dảï tưnh cuằa Trevor: 3 ngảôái ñảôïc caÔu giuạp seà ñi laám ôn cho 3 x 3 = 9 ngảôái khaạc, roài 9 ngảôái ñoạ seà giuạp ưch cho 9 x 3 = 27 ngảôáò.......GioĂng nhả kieƠu gảằi thả thieÂn linh chuoÊi, chaúng maĂy choĂc haáng traêm ngaán, roài haáng traêm trieÔu ngảôái, ai cuàng seà nhaÔn ñảôïc sảï giuạp ñôà vaá ai cuàng ñi giuạp ngảôái......TheĂ giôại seà thay ñoƠi vaá loaái ngảôái seà toĂt ñeïp hôn bieĂt bao!

HieÔn nay taạc giaằ ñang ñi voáng nảôạc Myà ñeƠ giôại thieÔu saạch vaá haàng Warner Bros ñang quay thaánh phim caÂu chuyeÔn raĂt nhieàu tơnh tieĂt ly kyá cuằa Trevor McKinney, cuáng nhảàng ngảôái thaÂn lieÂn heÔ tôại caÔu beạ nhả baá meï, oÂng thaày giaạo da ñen Reuben. O,ng thaày laá moÔt cảïu chieĂn binh taïi VN bò thảông hả hoaïi caằ nảằa maôt phưa traại, cuáng nhảàng ngảôái lieÂn heÔ tôại ba nhaÂn vaÔt maá caÔu beạ ñaà giuạp ñôà.

Taạc giaằ keƠ truyeÔn tảáng ñoaïn ngaân, moÊi ñoaïn veà moÔt nhaÂn vaÔt khaạc nhau, ñoÂi khi rôái raïc, khoạ theo roài, khieĂn cho ngảôái ñoïc khoÂng thaĂy haĂp daÊn cho laâm, nhảng caạc nhaá laám phim chuạ yạ ngay tôại caÂu chuyeÔn coạ tưnh caạch Hảôạng ThieÔn naáđ Hoï mua baằn quyeàn vôại 6 con soĂ (haáng traêm ngaán) vaá haàng Warner Brothers ñang quay thaánh phim.

Nhaá xuaĂt baằn Simon & Shuster nghe noại cuoĂn saạch saâp trôằ thaánh phim, ñaà tôại thảông lảôïng vôại taạc giaằ ñeƠ in laàn ñaàu 100 ngaán cuoĂn. Chuằ bieÂn Chuck Adams ñoïc baằn thaằo, thaĂy saạch õ?o gôïi hảạng khôằi vaá gaÂy xuạc caằm - taạc giaằ ñaà vieĂt baăng caằ taĂm loáng....õ?. O,ng Adams khoÂng muoĂn lôà cô hoÔi nhả 33 nhaá xuaĂt baằn ñaà tảá choĂi cuoĂn õ?oChicken Soup for the soulõ? (Suạp gaá cho taÂm thảạc), khi caạc taạc giaằ (chảa noƠi tieĂng) ñi tơm ngảôái in laàn ñaàu tieÂn. Sau khi ñảôïc moÔt nhaá xuaĂt baằn aĂn haánh, cuoĂn saạch Chicken Soup for the Soul baạn chaïy tôại noÊi caạc taạc giaằ lieÂn tieĂp cho in haáng maĂy chuïc cuoĂn. Vaá ngaáy nay baïn ñoïc coạ theƠ thaĂy caằ moÔt baán lôạn toaán loaïi saạch õ?oChicken soupõ? naáy trong baĂt kyá tieÔm saạch lôạn naáo!

Haàu nhả caạc nhaá xuaĂt baằn saạch vaá saằn xuaĂt phim aằnh taïi Hoa Kyá ñang coạ khuynh hảôạng chung: aĂn haánh vaá laám phim veà nhảàng ñeà taái Hảôạng thieÔn hay coạ tưnh caạch TaÂm linh. Phaằi chaêng vaáo theĂ kyằ môại, hoï ñaà coạ yạ thảạc veà nhảàng aằnh hảôằng tai haïi cuằa phim aằnh, saạch baạo khưch ñoÔng maá chuyeƠn hảôạng - hay vơ taÂm thảạc coÔng ñoàng cuằa daÂn Baâc Myà ñaà baât ñaàu chaạn nhảàng caằnh baân gieĂt hay khieÂu daÂm? Caạc nhaá laành ñaïo taÂm linh theĂ giôại nhả 'aït Lai Laït Ma, 'ảạc Giaạo Hoaáng ñaàu thieÂn kyằ 2000 ñeà tưch cảïc coƠ voà ñảôáng loĂi SoĂng bơnh an haïnh phuạc tảï taÂm. Hôn 6 trieÔu daÂn Myà cuàng ñang thảïc haánh ñaïo PhaÔt, ña soĂ taïi gia chảạ khoÂng caàn phaằi vo chuáa. Sau moÊi khoạa tu hoïc môằ cho ngảôái Myà, hoáa thảôïng NhaĂt Haïnh thảôáng truyeàn Nguà Giôại cho haáng maĂy traêm ngảôái muoĂn thảïc taÔp soĂng Chaạnh NieÔm: Tảá giôại thảạ nhaĂt (.... NguyeÔn khoÂng gieĂt haïi hay taạn thaánh sảï cheạm gieĂt) tôại giôại thảạ 5 (... NguyeÔn khoÂng uoĂng rảôïu hay duáng ma tuạy, khoÂng aên uoĂng hay tieÂu thuï nhảàng saằn phaƠm coạ ñoÔc toĂ, trong ñoạ coạ moÔt soĂ phim aằnh, saạch baạo vaá truyeÔn troá... .). Sau khi thoï giôại, caạc thieàn sinh Hoa Kyá raĂt chaêm chƯ hoïp nhau moÊi thaạng ñeƠ oÂn tuïng vaá khuyeĂn khưch nhau thảïc haánh nguà giôại, khoÂng phaằi chò thoï ñeƠ coạ phaạp danh maá thoÂi.

Nhaá xuaĂt baằn Simon & Shuster cuàng ñaà vaá coán ñang ñaƠy maïnh vieÔc tieĂp thò (Marketing) cho cuoĂn saạch Pay it forward: Hoï gảằi duïng cuï ñeƠ caạc nhaá phaạt haánh saạch coạ theƠ giuạp trảôáng hoïc hay caạc hoÔi thieÔn thảïc hieÔn dảï aạn cuằa chuạ beạ Trevor trong truyeÔn. Taïi Nảàu -ôạc, moÔt soĂ caạc hoïc sinh trung hoïc laám moÔt bảạc bưch hoïa (veà treÂn tảôáng) veà caằnh moïi ngảôái giuạp ñôà nhauï Taïi Novato thuoÔc quaÔn Marin, hoïc sinh trảôáng Hill (miñle school) cuáng phuï huynh quyeÂn aạo laïnh taông cho ngảôái khoÂng nhaá trong tEÏnh. Sandy Satterwhite, nhaÂn vieÂn baạn saạch taïi Barnes & Nobles vuáng Irvine (California) ñaà khoạc vaá thay ñoƠi haún caạch tieĂp xảằ vôại ngảôái khaạc khi ñoïc cuoĂn truyeÔn naáđ Co ñảa saạch cho muïc sả vaá oÂng leÂn toáa giaằng õ?oLaám sao ñeƠ traằ ôn cho ngảôái khaạcõ?....

Taạc giaằ Catherine Ryan Hyde cho bieĂt, khoaằng 20 naêm trảôạc, khi xe baĂt ngôá bò baât lảằa treÂn xa loÔ, co chEÏ bieĂt ñoÊ xe roài toÂng cảằa chaïy ngay ra ngoaáò MoÔt ngảôái laï chaïy tôại giuạp vaá oÂng ñaà duáng chaên daÔp taât ñảôïc ngoïn lảằaï O,ng cuàng leÂn xe ñi ngay trảôạc khi co Catherine kòp caằm ôn. CuoĂi naêm ñoạ, co ñaà dảáng laïi treÂn xa loÔ giuạp moÔt baá bò hả
xe doïc ñảôáng. Baá naáy muoĂn traằ ôn Catherine baăng moÔt moạn tieàn, nhảng co ñeà nghò baá aĂy õ?ohaày traằ ôn baăng caạch giuạp cho ngảôái khaạcõ?. Sau ñoạ, Catherine Hyde nghó tôại chuyeÔn vieĂt moÔt cuoĂn saạch veà caại yạ naáy trong ñaàu co . Khi laám nhảàng coÂng vieÔc taïp nhaïp (coạ laàn co phaằi laám hảôạng daÊn vieÂn cho khaạch coi laÂu ñaái Hearst.....) Catherine ñi dảï theÂm vaái buoƠi hoÔi hoïc veà vieĂt vaên. Co chƯ coạ voĂn lieĂng veà ngheà vieĂt trong moÔt lôạp õ?osaạng taạcõ? tảá thôái hoïc trong trảôáng trung hoïc Buffalo (New York) chảạ khoÂng phaằi laá moÔt nhaá vaên ñảôïc huaĂn luyeÔn nhieàu.

Sau khi maĂt vieÔc laám baạnh ngoït naêm 1991, Catherine Hyde nhaĂt ñònh ôằ nhaá vieĂt chảạ khoÂng ñi laám kieĂm côm nảàaï Co ôằ vôại meï, lo traằ bills cho baá vaá ñảôïc baá hoÊ trôï taái chưnh. Tôại naêm 1997, co ñaà xuaĂt baằn cuoĂn ñaàu tieÂn: õ?oFunerals for horsesõ? ('aạm ma cho ngảïa,) vaá õ?oEarth Quake Weatherõ? (Thôái tieĂt ñoÔng ñaĂt, 1998). Caằ hai tuy ñảôïc giôại phe bơnh cho laá Khaạ nhảng saạch khoÂng baạn ñảôïc maĂy .

Ngaáy nay, vôại cuoĂn saạch Pay It Forward, tuy thaánh coÂng veà taái chaạnh, Catherine Ryan Hyde vaÊn soĂng vôại baá meï vaá co toằ ra chuạ yạ tôại nhảàng ñaạp ảạng cuằa quaàn chuạng hôn laá giôại phe bơnh. Co cho bieĂt coạ laàn taïi tieÔm saạch co tôại kyạ teÂn, moÔt co giaạo ñảa taông co moÔt xaĂp thieÔp do hoïc troá lôạp ba veà, sau khi treằ ñaà nghe co giaạo ñoïc moÔt ñoaïn trưch trong saạch.....Catherine raĂt ngaïc nhieÂn, vơ co khoÂng nghó treằ em tieƠu hoïc laïi laá ñoÔc giaằ cuằa cuoĂn naáy. Co giaạo cho bieĂt chƯ trưch ñoaïn ñoïc cho treằ nghe thoÂi nhảng chuạng raĂt thưch thuạ. Catherine Hyde noại: õ?oToÂi thaÔt khoÂng ngôá cuoĂn saạch laïi lieÂn heÔ ñảôïc tôại nhieàu ngảôái nhả vaÔyõ?.

Vôại phảông tieÔn truyeàn thoÂng phoƠ caÔp vaá ñaày quyeàn lảïc, moÔt khi cuoĂn phim veà chuạ beạ Trevor ra ñôái, bieĂt ñaÂu seà coạ moÔt phong traáo õ?ogiuạp cho ngảôái khaạcõ? thảïc sảï baât ñaàu treÂn khaâp theĂ giôại. CaÂu chuyeÔn õ?oPay it forwardõ? coạ theƠ seà bieĂn thaánh sảï thảïc, khieĂn cho toÔi aạc seà giaằm thieƠu, vaá moïi ngảôái ñeàu tơm caạch giuạp ñôà nhau, soĂng toĂt ñeïp beÂn nhau - thay vơ chƯ lo caïnh tranh ñeƠ ñaït ñảôïc nhieàu tieàn taái, quyeàn lảïc?





Minh Duc

Mình thực sự thấy cảm kích khi đọc bài này. Đúng, xin hãy trả cho người khác .

CHUNGTHUY

Đúng thế! Đã có lần 1 người khách trong Công ty nhờ tôi mua hộ card điện thoại tôi đã cầm tiền mang đi mà không để ý là trong đó có bao nhiêu tiền. Khi nạp card xong trả tiền tôi mới thấy thừa ra 1 tờ 50.000. Thực ra số tiền đó không nhiều cũng chẳng ít nhưng tôi cảm thấy mình bị xúc phạm, tôi đã nhất quyết trả lại số tiền đó cho ông khách kia.
Có nhiều chuyện đâu phải cứ trả bằng tiền là được, như thế vô hình chung lại nợ thêm 1 lần nữa. Nợ 1 câu "xin lỗi".

Don't dream it's over!