Y học cổ truyền (Đông , Nam y học ...dược thảo ...) , cách chữa trị ....

Giá Trị Dinh Dưỡng Của Đậu Nành
Tâm Diệu
Thay Lời Tựa
Các nhà khoa học ước tính rằng cứ ba người dân Hoa Kỳ sẽ có một người bị bệnh ung thư, và trong tương lai rất gần, bệnh ung thư có thể sẽ vượt qua bệnh nhồi máu cơ tim, là căn bệnh đứng hàng đầu hiện nay ở Hoa Kỳ. Nhưng cũng không phải là không có lối thoát, Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ ước tính rằng tám phần mười nguyên nhân dẫn đến các bệnh ung thư phổ thông nhất đều có liên hệ mật thiết tới dinh dưỡng. Điều này có nghĩa là phần lớn sự nguy hiểm của căn bệnh được đặt dưới sự kiểm soát của chính chúng tạ Và chúng ta đã biết, dinh dưỡng đúng cách giúp chúng ta phòng ngừa căn bệnh quái ác này.
Một trong những lãnh vực nghiên cứu mới nhất và thích thú nhất trong ngành dinh dưỡng học là các nhà khoa học đã tìm thấy một số hóa chất thảo mộc có trong thực phẩm, mà họ gọi là phytochemicals, và mặc dầu không được xem là chất dinh dưỡng, nhưng thực tế nó có tác dụng đến sức khỏe chúng ta.
Sự khám phá ra những hóa chất thảo mộc này đã khởi đầu cho một kỷ nguyên mới về dinh dưỡng. Hóa thảo, tên gọi tắt của hóa chất thảo mộc, và cách dinh dưỡng mới, sẽ thay đổi lối suy nghĩ của chúng ta về thực phẩm.
Đậu nành và các sản phẩm biến chế từ nó, có đầy đủ protein và nhiều hóa thảo quý báu, là nguồn dinh dưỡng tuyệt hảo của nhân loại, chúng sẽ giải quyết hộ cho chúng ta tất cả những vấn đề liên quan đến sức khỏe và tình trạng thiếu ăn trên thế giới.
Đã từ lâu, protein đậu nành được thừa nhận là chất dinh dưỡng tốt, nhưng chúng ta mới chỉ biết đến một phần. Protein đậu nành còn có tác dụng hữu hiệu giảm cholesterol trong máu, tức giảm thiểu nguy cơ các bệnh liên quan đến tim mạch, chúng cũng ngăn cản sự phát triển các mầm ung thư, ngăn ngừa bệnh thận, bệnh tiểu đường, bệnh xốp xương, bệnh nhiếp hộ tuyến đàn ông, và các triệu chứng rối loạn tiền mãn kinh phụ nữ.
Và một điều quan trọng khác, protein đậu nành sẽ làm giảm tình trạng thiếu ăn trên thế giới, nếu như chúng ta thay đổi chính sách ăn uống bằng thực phẩm rau đậu mà đậu nành là thành phần dinh dưỡng căn bản.
Với lòng hoài bão thiết tha là ước mong tất cả các loài sinh vật trên trái đất đều được sống an lành hạnh phúc và không còn cảnh những trẻ em thiếu ăn trên các hè phố Calcutta, Ấn Độ, bên cạnh những đống rác ở các vùng quê Indonesia, và trên các cánh đồng khô Phi Châu, chúng tôi biên soạn quyển sách nầy và cũng ước mong tin vui này được truyền đi bốn phương tám hướng để mọi người biết sự lợi dưỡng về cây đậu kỳ diệu.
Hạt đậu nành có giá trị dinh dưỡng và kinh tế rất caọ Cùng một mẫu đất, số thâu hoạch chất đạm đậu nành nhiều hơn 33 phần trăm với bất kỳ một thứ nông sản nào khác. Hàm lượng protein của đậu nành cũng cao hơn cả thịt, cá và gần gấp đôi các loại đậu khác.
Protein của đậu nành có giá trị cao không chỉ về sản lượng thâu hoạch mà nó chứa đầy đủ tám loại amino acids thiết yếu (essential amino acids) cho cơ thể con người. Hàm lượng của các chất amino acids này tương đương với hàm lượng của các chất amino acids của trứng gà, đặc biệt là của tryptophan rất cao, gần gấp rưỡi của trứng. Vì thế mà khi nói đến giá trị của protein ở đậu nành cao là nói đến hàm lượng lớn của nó cả sự đầy đủ và cân đối của tám loại amino acids.
Trong đậu nành có chứa chất lecithin, có tác dụng làm cho cơ thể con người trẻ lâu, sung sức, tăng thêm trí nhớ và tái tạo các mô, cũng làm cứng xương và tăng sức đề kháng của cơ thể. Ngày nay protein đậu nành được thừa nhận là ngang hàng với protein thịt động vật, hay nói một cách dễ hiểu hơn là lượng và phẩm protein chứa trong nửa cup hạt đậu nành (khoảng 2 ounces) không khác biệt với lượng và phẩm protein chứa trong 5 ounces thịt bò steak.
Protein của đậu nành dễ tiêu hóa, không có cholesterol, và ít chất béo bão hòa saturated fats thường có nơi thịt động vật. Ngoài ra trong đậu nành có nhiều vitamin B hơn bất cứ thực phẩm nào, đậu nành cũng chứa nhiều vitamin A, D và các chất khoáng khác.
Đậu nành chứa hàm lượng dầu béo cao hơn các loại đậu khác nên được coi là loại cây cung cấp dầu thảo mộc. Chất béo lipid của đậu nành có chứa một tỷ lệ cao chất fatty acid không bão hòa (unsaturated fats), có mùi vị thơm ngon, cho nên dùng dầu đậu nành thay thế cho mỡ động vật có thể tránh được bệnh xơ cứng động mạch.
?" Trung Hoa, Nhật Bản và Đại Hàn, người ta đã chế biến ra được trên 600 sản phẩm khác nhau, trong đó có hơn phân nửa loại thực phẩm được chế theo các phương pháp cổ truyền dưới các dạng tươi, khô và lên men..cho đến các sản phẩm hiện đại bằng kỹ thuật mới như cà phê, thịt chay nhân tạo, sô cô la...
Ngày nay, tại các nước Á Châu, đậu hũ (tofu) được xem là thức ăn hằng ngày và coi như là một phần của nền văn hóa Á Đông giống như văn hóa hamburger của Hoa Kỳ vậy. ?" Nhật bản có khoảng 38 ngàn tiệm đậu hũ cung cấp cho mỗi người dân khoảng 70 hộp đậu hũ 12-ounces mỗi năm. ?" Trung Hoa có khoảng 150 ngàn tiệm, Taiwan 3 ngàn tiệm, Indonesia 11 ngàn tiệm...
Sau khi đã ép đậu nành lấy dầu, người ta dùng bã đậu biến chế thành thức ăn nuôi gia súc. ?" những quốc gia phát triển họ còn dùng đậu nành vào các kỹ nghệ khác như biến chế cao su nhân tạo, mực in, sơn, xà phòng, chất tơ nhân tạo, chất nhiên liệu lỏng, dầu làm trơn trong kỹ nghệ hàng không.
Cây đậu nành còn có khả năng tồn trữ chất đạm của khí trời và làm giầu chất đạm cho đất. Do đó kỹ nghệ trồng cây đậu nành không những không làm hư đất mà còn làm cho đất tốt hơn.
Thành Phần Dinh Dưỡng Của Đậu Nành
Kể từ đầu thế kỷ thứ 20, Hoa Kỳ đã tổ hợp các thực phẩm theo các thành phần dinh duỡng và khuyến cáo người dân dựa theo đó mà thiết lập chương trình ăn uống cho có đầy đủ sức khỏẹ Khuyến cáo đầu tiên được ban hành vào năm 1916, chỉ dẫn lượng và loại thực phẩm cần thiết đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho protein, chất béo, chất carbohydrate, chất sinh tố (vitamin) và chất khoáng.
Tình trạng ngày nay khác, thực phẩm chứa thêm nhiều thứ khác ngoài các chất dinh dưỡng trên, như các hóa chất thảo mộc (phytochemicals) có khả năng ngăn ngừa và trị liệu bệnh tật vừa mới được khám phá, cho nên chúng ta cần phải hiểu biết thêm những khám phá mới của khoa học để chọn lựa thực phẩm có lợi nhất cho sức khỏe của chúng tạ Chúng tôi nghĩ rằng thực phẩm có chứa các chất phytochemicals sẽ là thực phẩm của thế kỷ thứ 21.
Trước khi trình bầy về phytochemicals có trong đậu nành, chúng tôi nói sơ qua về thành phần dinh dưỡng chính trong đậu nành, mà trước tiên là protein.
PROTEIN
Giá trị của chất protein của bất kỳ thực phẩm nào tùy thuộc vào hai yếu tố: lượng và phẩm. Lượng protein thường được diễn tả bằng bách phân của trọng lượng thực phẩm, còn phẩm chất được xác định bởi hai yếu tố: khả năng tiêu hoá (digestibility) và đầy đủ thành phần chất amino acids thiết yếu (essential amino acids). Nếu thực phẩm nào hội đủ hai yếu tố này thì được đánh giá cao về phẩm.
Phần lớn thực phẩm đậu nành đều thuộc loại tiêu hóa dễ dàng. Ví dụ như đậu hũ, khả năng tiêu hóa là 92 phần trăm, bột đậu nành (soy flour) khoảng 85 đến 90 phần trăm. Hạt đậu nành luộc hay rang có khả năng tiêu hóa khó hơn, khoảng 68 phần trăm.
Yếu tố thứ nhì xác định phẩm chất của protein là hội đủ thành phần amino acids thiết yếu và hàm lượng cần thiết. Protein đậu nành là loại đậu (legume) duy nhất thỏa mãn yếu tố này, có nghĩa là nó chứa đựng tất cả 8 loại amino acids thiết yếu cùng với hàm lượng cần thiết, tương đương với protein thịt động vật.
Tưởng cũng nên biết, protein là chuỗi phân tử dài lập thành bởi những phân tử nhỏ hơn gọi là amino acids. Những amino acids này là những khối kiến trúc của các bộ phận sống cần thiết để bảo dưỡng các mô tế bào, xương cốt, răng tóc, và chiến đấu chống lại sự nhiễm trùng cùng là đảm nhiệm một vài vai trò quan trọng trong tiến trình chuyển hóa năng lượng.
Mặc dầu có tất cả 22 loại amino acids, nhưng trong số đó chỉ có 8 chất amino acids (9 cho trẻ em) là không thể tự tạo bởi cơ thể con người mà cần phải hấp thụ từ nguồn thực phẩm bên ngoàị Tám chất amino thiết yếu này là: Trytophan, Threonine, Isoleucine, Valine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, và Leucinẹ
Cơ thể chúng ta cần tất cả 8 loại amino acids này để cho đồng bộ và điều chỉnh tỷ lệ với nhau. Nếu một trong tám chất amino acids này thiếu, những thứ khác không thể tác hợp và vận hành được, có nghĩa là tất cả các loại amino acids cần phải được ăn vào và thẩm thấu cùng lúc để có thể làm việc điều hòa.
Thịt động vật không phải là thứ thực phẩm duy nhất có đầy đủ chất protein, thực tế có nhiều loại thịt thiếu một hoặc nhiều loại amino acids cần thiết. Đậu hũ, trứng, lúa mì (wheat), và pinto bean có đầy đủ chín loại amino acids thiết yếu.
Đậu nành được xem là giầu protein. Nó cung cấp tư 35 đến 38 phần trăm ca lô ri so với các loài rau đậu khác.
Chất Sinh Tố Và Chất Khoáng
Như trên đã nói, đậu nành có nhiều protein hơn bất cứ loại thực phẩm nào, kể cả thịt động vật. Ngoài ra, đậu nành cũng rất giầu có về chất sinh tố và chất khoáng (Vitamins and Minerals), như vitamin B1, B2, B3, B6, Niacin, calcium, iron, zinc...Đậu nành cũng có nhiều chất xơ.
Sự biến chế đậu nành thành thực phẩm thường ảnh hưởng đến thành phần dinh dưỡng. Ví dụ như thực phẩm tempeh, tương miso được làm từ nguyên hạt đậu nành, nên thành phần dinh dưỡng gần như còn nguyên. Đôi khi, qua tiến trình biến chế, thưc phẩm được biến đổi theo chiều hướng tốt hơn. Ví dụ như đậu hũ, qua tiến trình làm đông đặc với calcium sulfat, nó thường có chất calcium cao hơn calcium có trong hạt đậụ Hàm lượng iron cũng cao hơn.
Chất Béo Và Cholesterol
ứậu hũ nói riêng và đậu nành nói chung là loại thực phẩm nhiều protein nhưng lại ít calories và ít chất béo bão hòa (saturated fats) và hoàn toàn không có cholesterol. Đây là những dữ kiện quan trọng và là chìa khóa để nhân loại mở cửa bước vào một đời sống lâu dài và khỏe mạnh.
Hầu như tất cả các y sĩ trị liệu bệnh tim mạch, một căn bệnh có số tử vong đứng hàng đầu ở Hoa Kỳ, đều công nhận chất béo thịt động vật và cholesterol là nguyên nhân chính dẫn đến các căn bệnh này, và họ đều khuyến cáo bệnh nhân cắt giảm lượng tiêu thụ thịt động vật như là bước đầu tiên trong việc trị liệu bệnh nhồi máu cơ tim, bệnh tai biến mạch máu não, và chứng cao áp huyết.
Quả thực, người dân Hoa kỳ tiêu thụ trung bình khoảng 70 phần trăm trong tổng số protein, là protein thịt động vật. Những nghiên cứu khoa học cho thấy rằng có sự liên hệ mật thiết giữa việc tiêu thụ thịt động vật và các chứng bệnh liên hệ đến tim mạch. Ví dụ như ở Nhật Bản trung bình người dân tiêu thụ protein thịt động vật là 39 phần trăm và ở Trung Hoa là 10 phần trăm đều có tỷ xuất tử vong về bệnh tim mạch thấp. Chúng tôi sẽ bàn thêm chi tiết nơi các chương kế.
Dầu Đậu Nành
Phần lớn thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều có chứa nhiều chất béo không bão hòa (unsaturated fats) và cũng luôn luôn có chứa ít chất béo bão hòa (saturated fats). Dầu đậu nành chứa khoảng 14 phần trăm chất béo bão hòa (saturated fat), 59 phần trăm chất béo không bão hòa đa tính (polyunsaturated fat) và 23 phần trăm chất béo không bão hòa đơn tính (monounsaturated fat). Chúng ta cần một hàm lượng nhỏ nhưng cần thiết loại chất béo không bão hòa đa tính. Chất béo không bão hòa đa tính không làm gia tăng lượng cholesterol như là loại bão hòạ
Có một điều rất thích thú là trong số lượng chất béo không bão hòa đa tính lại có chứa khoảng 8 phần trăm loại linolenic acid, tức là loại omega-3 fatty acid. Omega-3 fatty acids là loại dầu thường tìm thấy nơi dầu cá và có khả năng giảm thiểu sự nguy hiểm của bệnh nhồi máu cơ tim và có thể giúp ngăn ngừa bệnh ung thư.
Omega-3 fatty acids rất hiếm có trong các thực phẩm có nguồn gốc thực vật ngoại trừ đậu nành. Mặc dầu có chút khác biệt với dầu cá, nhưng cơ thể chúng ta biến đổi chúng thành loại dầu omega-3 fatty acid giống như loại dầu cá, tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng omega-3 fatty acid có trong dầu đậu nành tốt hơn loại có trong dầu cá vì omega-3 fatty acid dầu cá có phản ứng phụ là làm cho các phân tử tế bào trở nên không ổn định, bất bình thường, tức sản sinh ra các chất dễ gây nên chứng ung thư oxygen free radicals và làm xáo trộn chất insulin gây ra chứng tiểu đường.
Một điều cần nói thêm ở đây là, mặc dầu chất béo từ thực vật có chứa loại chất béo không bão hòa (unsaturated fat), nhưng khi chiên nóng hay qua các tiến trình làm bánh nướng lại thường làm giảm đến 75 phần trăm omega-3 fatty acid và thêm vào đó là biến đổi thành loại dầu không tốt , có tên gọi là trans fatty acid. Trans fatty acid có đặc tính giống như chất dầu béo bão hòa (saturated fat), có khuynh hướng gia tăng chất cholesterol xấu LDL và giảm lượng cholesterol tốt HDL trong máu, do đó gia tăng mức nguy hiểm về bệnh tim mạch.

Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay cường bạo​

Giá Trị Dinh Dưỡng Của Đậu Nành
Tâm Diệu
Thay Lời Tựa
Các nhà khoa học ước tính rằng cứ ba người dân Hoa Kỳ sẽ có một người bị bệnh ung thư, và trong tương lai rất gần, bệnh ung thư có thể sẽ vượt qua bệnh nhồi máu cơ tim, là căn bệnh đứng hàng đầu hiện nay ở Hoa Kỳ. Nhưng cũng không phải là không có lối thoát, Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ ước tính rằng tám phần mười nguyên nhân dẫn đến các bệnh ung thư phổ thông nhất đều có liên hệ mật thiết tới dinh dưỡng. Điều này có nghĩa là phần lớn sự nguy hiểm của căn bệnh được đặt dưới sự kiểm soát của chính chúng tạ Và chúng ta đã biết, dinh dưỡng đúng cách giúp chúng ta phòng ngừa căn bệnh quái ác này.
Một trong những lãnh vực nghiên cứu mới nhất và thích thú nhất trong ngành dinh dưỡng học là các nhà khoa học đã tìm thấy một số hóa chất thảo mộc có trong thực phẩm, mà họ gọi là phytochemicals, và mặc dầu không được xem là chất dinh dưỡng, nhưng thực tế nó có tác dụng đến sức khỏe chúng ta.
Sự khám phá ra những hóa chất thảo mộc này đã khởi đầu cho một kỷ nguyên mới về dinh dưỡng. Hóa thảo, tên gọi tắt của hóa chất thảo mộc, và cách dinh dưỡng mới, sẽ thay đổi lối suy nghĩ của chúng ta về thực phẩm.
Đậu nành và các sản phẩm biến chế từ nó, có đầy đủ protein và nhiều hóa thảo quý báu, là nguồn dinh dưỡng tuyệt hảo của nhân loại, chúng sẽ giải quyết hộ cho chúng ta tất cả những vấn đề liên quan đến sức khỏe và tình trạng thiếu ăn trên thế giới.
Đã từ lâu, protein đậu nành được thừa nhận là chất dinh dưỡng tốt, nhưng chúng ta mới chỉ biết đến một phần. Protein đậu nành còn có tác dụng hữu hiệu giảm cholesterol trong máu, tức giảm thiểu nguy cơ các bệnh liên quan đến tim mạch, chúng cũng ngăn cản sự phát triển các mầm ung thư, ngăn ngừa bệnh thận, bệnh tiểu đường, bệnh xốp xương, bệnh nhiếp hộ tuyến đàn ông, và các triệu chứng rối loạn tiền mãn kinh phụ nữ.
Và một điều quan trọng khác, protein đậu nành sẽ làm giảm tình trạng thiếu ăn trên thế giới, nếu như chúng ta thay đổi chính sách ăn uống bằng thực phẩm rau đậu mà đậu nành là thành phần dinh dưỡng căn bản.
Với lòng hoài bão thiết tha là ước mong tất cả các loài sinh vật trên trái đất đều được sống an lành hạnh phúc và không còn cảnh những trẻ em thiếu ăn trên các hè phố Calcutta, Ấn Độ, bên cạnh những đống rác ở các vùng quê Indonesia, và trên các cánh đồng khô Phi Châu, chúng tôi biên soạn quyển sách nầy và cũng ước mong tin vui này được truyền đi bốn phương tám hướng để mọi người biết sự lợi dưỡng về cây đậu kỳ diệu.
Hạt đậu nành có giá trị dinh dưỡng và kinh tế rất caọ Cùng một mẫu đất, số thâu hoạch chất đạm đậu nành nhiều hơn 33 phần trăm với bất kỳ một thứ nông sản nào khác. Hàm lượng protein của đậu nành cũng cao hơn cả thịt, cá và gần gấp đôi các loại đậu khác.
Protein của đậu nành có giá trị cao không chỉ về sản lượng thâu hoạch mà nó chứa đầy đủ tám loại amino acids thiết yếu (essential amino acids) cho cơ thể con người. Hàm lượng của các chất amino acids này tương đương với hàm lượng của các chất amino acids của trứng gà, đặc biệt là của tryptophan rất cao, gần gấp rưỡi của trứng. Vì thế mà khi nói đến giá trị của protein ở đậu nành cao là nói đến hàm lượng lớn của nó cả sự đầy đủ và cân đối của tám loại amino acids.
Trong đậu nành có chứa chất lecithin, có tác dụng làm cho cơ thể con người trẻ lâu, sung sức, tăng thêm trí nhớ và tái tạo các mô, cũng làm cứng xương và tăng sức đề kháng của cơ thể. Ngày nay protein đậu nành được thừa nhận là ngang hàng với protein thịt động vật, hay nói một cách dễ hiểu hơn là lượng và phẩm protein chứa trong nửa cup hạt đậu nành (khoảng 2 ounces) không khác biệt với lượng và phẩm protein chứa trong 5 ounces thịt bò steak.
Protein của đậu nành dễ tiêu hóa, không có cholesterol, và ít chất béo bão hòa saturated fats thường có nơi thịt động vật. Ngoài ra trong đậu nành có nhiều vitamin B hơn bất cứ thực phẩm nào, đậu nành cũng chứa nhiều vitamin A, D và các chất khoáng khác.
Đậu nành chứa hàm lượng dầu béo cao hơn các loại đậu khác nên được coi là loại cây cung cấp dầu thảo mộc. Chất béo lipid của đậu nành có chứa một tỷ lệ cao chất fatty acid không bão hòa (unsaturated fats), có mùi vị thơm ngon, cho nên dùng dầu đậu nành thay thế cho mỡ động vật có thể tránh được bệnh xơ cứng động mạch.
?" Trung Hoa, Nhật Bản và Đại Hàn, người ta đã chế biến ra được trên 600 sản phẩm khác nhau, trong đó có hơn phân nửa loại thực phẩm được chế theo các phương pháp cổ truyền dưới các dạng tươi, khô và lên men..cho đến các sản phẩm hiện đại bằng kỹ thuật mới như cà phê, thịt chay nhân tạo, sô cô la...
Ngày nay, tại các nước Á Châu, đậu hũ (tofu) được xem là thức ăn hằng ngày và coi như là một phần của nền văn hóa Á Đông giống như văn hóa hamburger của Hoa Kỳ vậy. ?" Nhật bản có khoảng 38 ngàn tiệm đậu hũ cung cấp cho mỗi người dân khoảng 70 hộp đậu hũ 12-ounces mỗi năm. ?" Trung Hoa có khoảng 150 ngàn tiệm, Taiwan 3 ngàn tiệm, Indonesia 11 ngàn tiệm...
Sau khi đã ép đậu nành lấy dầu, người ta dùng bã đậu biến chế thành thức ăn nuôi gia súc. ?" những quốc gia phát triển họ còn dùng đậu nành vào các kỹ nghệ khác như biến chế cao su nhân tạo, mực in, sơn, xà phòng, chất tơ nhân tạo, chất nhiên liệu lỏng, dầu làm trơn trong kỹ nghệ hàng không.
Cây đậu nành còn có khả năng tồn trữ chất đạm của khí trời và làm giầu chất đạm cho đất. Do đó kỹ nghệ trồng cây đậu nành không những không làm hư đất mà còn làm cho đất tốt hơn.
Thành Phần Dinh Dưỡng Của Đậu Nành
Kể từ đầu thế kỷ thứ 20, Hoa Kỳ đã tổ hợp các thực phẩm theo các thành phần dinh duỡng và khuyến cáo người dân dựa theo đó mà thiết lập chương trình ăn uống cho có đầy đủ sức khỏẹ Khuyến cáo đầu tiên được ban hành vào năm 1916, chỉ dẫn lượng và loại thực phẩm cần thiết đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho protein, chất béo, chất carbohydrate, chất sinh tố (vitamin) và chất khoáng.
Tình trạng ngày nay khác, thực phẩm chứa thêm nhiều thứ khác ngoài các chất dinh dưỡng trên, như các hóa chất thảo mộc (phytochemicals) có khả năng ngăn ngừa và trị liệu bệnh tật vừa mới được khám phá, cho nên chúng ta cần phải hiểu biết thêm những khám phá mới của khoa học để chọn lựa thực phẩm có lợi nhất cho sức khỏe của chúng tạ Chúng tôi nghĩ rằng thực phẩm có chứa các chất phytochemicals sẽ là thực phẩm của thế kỷ thứ 21.
Trước khi trình bầy về phytochemicals có trong đậu nành, chúng tôi nói sơ qua về thành phần dinh dưỡng chính trong đậu nành, mà trước tiên là protein.
PROTEIN
Giá trị của chất protein của bất kỳ thực phẩm nào tùy thuộc vào hai yếu tố: lượng và phẩm. Lượng protein thường được diễn tả bằng bách phân của trọng lượng thực phẩm, còn phẩm chất được xác định bởi hai yếu tố: khả năng tiêu hoá (digestibility) và đầy đủ thành phần chất amino acids thiết yếu (essential amino acids). Nếu thực phẩm nào hội đủ hai yếu tố này thì được đánh giá cao về phẩm.
Phần lớn thực phẩm đậu nành đều thuộc loại tiêu hóa dễ dàng. Ví dụ như đậu hũ, khả năng tiêu hóa là 92 phần trăm, bột đậu nành (soy flour) khoảng 85 đến 90 phần trăm. Hạt đậu nành luộc hay rang có khả năng tiêu hóa khó hơn, khoảng 68 phần trăm.
Yếu tố thứ nhì xác định phẩm chất của protein là hội đủ thành phần amino acids thiết yếu và hàm lượng cần thiết. Protein đậu nành là loại đậu (legume) duy nhất thỏa mãn yếu tố này, có nghĩa là nó chứa đựng tất cả 8 loại amino acids thiết yếu cùng với hàm lượng cần thiết, tương đương với protein thịt động vật.
Tưởng cũng nên biết, protein là chuỗi phân tử dài lập thành bởi những phân tử nhỏ hơn gọi là amino acids. Những amino acids này là những khối kiến trúc của các bộ phận sống cần thiết để bảo dưỡng các mô tế bào, xương cốt, răng tóc, và chiến đấu chống lại sự nhiễm trùng cùng là đảm nhiệm một vài vai trò quan trọng trong tiến trình chuyển hóa năng lượng.
Mặc dầu có tất cả 22 loại amino acids, nhưng trong số đó chỉ có 8 chất amino acids (9 cho trẻ em) là không thể tự tạo bởi cơ thể con người mà cần phải hấp thụ từ nguồn thực phẩm bên ngoàị Tám chất amino thiết yếu này là: Trytophan, Threonine, Isoleucine, Valine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, và Leucinẹ
Cơ thể chúng ta cần tất cả 8 loại amino acids này để cho đồng bộ và điều chỉnh tỷ lệ với nhau. Nếu một trong tám chất amino acids này thiếu, những thứ khác không thể tác hợp và vận hành được, có nghĩa là tất cả các loại amino acids cần phải được ăn vào và thẩm thấu cùng lúc để có thể làm việc điều hòa.
Thịt động vật không phải là thứ thực phẩm duy nhất có đầy đủ chất protein, thực tế có nhiều loại thịt thiếu một hoặc nhiều loại amino acids cần thiết. Đậu hũ, trứng, lúa mì (wheat), và pinto bean có đầy đủ chín loại amino acids thiết yếu.
Đậu nành được xem là giầu protein. Nó cung cấp tư 35 đến 38 phần trăm ca lô ri so với các loài rau đậu khác.
Chất Sinh Tố Và Chất Khoáng
Như trên đã nói, đậu nành có nhiều protein hơn bất cứ loại thực phẩm nào, kể cả thịt động vật. Ngoài ra, đậu nành cũng rất giầu có về chất sinh tố và chất khoáng (Vitamins and Minerals), như vitamin B1, B2, B3, B6, Niacin, calcium, iron, zinc...Đậu nành cũng có nhiều chất xơ.
Sự biến chế đậu nành thành thực phẩm thường ảnh hưởng đến thành phần dinh dưỡng. Ví dụ như thực phẩm tempeh, tương miso được làm từ nguyên hạt đậu nành, nên thành phần dinh dưỡng gần như còn nguyên. Đôi khi, qua tiến trình biến chế, thưc phẩm được biến đổi theo chiều hướng tốt hơn. Ví dụ như đậu hũ, qua tiến trình làm đông đặc với calcium sulfat, nó thường có chất calcium cao hơn calcium có trong hạt đậụ Hàm lượng iron cũng cao hơn.
Chất Béo Và Cholesterol
ứậu hũ nói riêng và đậu nành nói chung là loại thực phẩm nhiều protein nhưng lại ít calories và ít chất béo bão hòa (saturated fats) và hoàn toàn không có cholesterol. Đây là những dữ kiện quan trọng và là chìa khóa để nhân loại mở cửa bước vào một đời sống lâu dài và khỏe mạnh.
Hầu như tất cả các y sĩ trị liệu bệnh tim mạch, một căn bệnh có số tử vong đứng hàng đầu ở Hoa Kỳ, đều công nhận chất béo thịt động vật và cholesterol là nguyên nhân chính dẫn đến các căn bệnh này, và họ đều khuyến cáo bệnh nhân cắt giảm lượng tiêu thụ thịt động vật như là bước đầu tiên trong việc trị liệu bệnh nhồi máu cơ tim, bệnh tai biến mạch máu não, và chứng cao áp huyết.
Quả thực, người dân Hoa kỳ tiêu thụ trung bình khoảng 70 phần trăm trong tổng số protein, là protein thịt động vật. Những nghiên cứu khoa học cho thấy rằng có sự liên hệ mật thiết giữa việc tiêu thụ thịt động vật và các chứng bệnh liên hệ đến tim mạch. Ví dụ như ở Nhật Bản trung bình người dân tiêu thụ protein thịt động vật là 39 phần trăm và ở Trung Hoa là 10 phần trăm đều có tỷ xuất tử vong về bệnh tim mạch thấp. Chúng tôi sẽ bàn thêm chi tiết nơi các chương kế.
Dầu Đậu Nành
Phần lớn thực phẩm có nguồn gốc thực vật đều có chứa nhiều chất béo không bão hòa (unsaturated fats) và cũng luôn luôn có chứa ít chất béo bão hòa (saturated fats). Dầu đậu nành chứa khoảng 14 phần trăm chất béo bão hòa (saturated fat), 59 phần trăm chất béo không bão hòa đa tính (polyunsaturated fat) và 23 phần trăm chất béo không bão hòa đơn tính (monounsaturated fat). Chúng ta cần một hàm lượng nhỏ nhưng cần thiết loại chất béo không bão hòa đa tính. Chất béo không bão hòa đa tính không làm gia tăng lượng cholesterol như là loại bão hòạ
Có một điều rất thích thú là trong số lượng chất béo không bão hòa đa tính lại có chứa khoảng 8 phần trăm loại linolenic acid, tức là loại omega-3 fatty acid. Omega-3 fatty acids là loại dầu thường tìm thấy nơi dầu cá và có khả năng giảm thiểu sự nguy hiểm của bệnh nhồi máu cơ tim và có thể giúp ngăn ngừa bệnh ung thư.
Omega-3 fatty acids rất hiếm có trong các thực phẩm có nguồn gốc thực vật ngoại trừ đậu nành. Mặc dầu có chút khác biệt với dầu cá, nhưng cơ thể chúng ta biến đổi chúng thành loại dầu omega-3 fatty acid giống như loại dầu cá, tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng omega-3 fatty acid có trong dầu đậu nành tốt hơn loại có trong dầu cá vì omega-3 fatty acid dầu cá có phản ứng phụ là làm cho các phân tử tế bào trở nên không ổn định, bất bình thường, tức sản sinh ra các chất dễ gây nên chứng ung thư oxygen free radicals và làm xáo trộn chất insulin gây ra chứng tiểu đường.
Một điều cần nói thêm ở đây là, mặc dầu chất béo từ thực vật có chứa loại chất béo không bão hòa (unsaturated fat), nhưng khi chiên nóng hay qua các tiến trình làm bánh nướng lại thường làm giảm đến 75 phần trăm omega-3 fatty acid và thêm vào đó là biến đổi thành loại dầu không tốt , có tên gọi là trans fatty acid. Trans fatty acid có đặc tính giống như chất dầu béo bão hòa (saturated fat), có khuynh hướng gia tăng chất cholesterol xấu LDL và giảm lượng cholesterol tốt HDL trong máu, do đó gia tăng mức nguy hiểm về bệnh tim mạch.

Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay cường bạo​

Chuyển sang box Sức Khoẻ - Y tế
Được Milou sửa chữa / chuyển vào 22:52 ngày 05/09/2002
Được gerbich sửa chữa / chuyển vào 07:59 ngày 06/10/2004

Chuyển sang box Sức Khoẻ - Y tế
Được Milou sửa chữa / chuyển vào 22:52 ngày 05/09/2002
Được gerbich sửa chữa / chuyển vào 07:59 ngày 06/10/2004

Theo tớ biết thì bây giờ du học TQ để học Đông y đúng là đang phát triển khá mạnh đó. Nếu có điều kiện thì nên học ở học viện Y học Bắc Kinh nhưng chi phí khá cao khoảng 5000$ cho 1 năm. Còn nếu không bạn có thể học ở Nam Ninh cũng rất tốt, học phí dễ chịu hơn rất nhiều khoảng 1200 -1500 $ /năm. Nếu học Đại học thì sẽ mất 6 năm và 1 năm có 2 tháng nghỉ hè. Nam Ninh gần Vn hơn và có thể đi về VN bằng tàu hoả. Tớ có 1 cô bạn người Việt gốc Hoa rất giỏi vấn đề này. Theo tớ được biết bây giờ du lich TQ cũng rất rẻ chỉ khoảng 1000$ bạn nên đi và tìm hiểu chi tiết hơn trước khi quyết định.

Theo tớ biết thì bây giờ du học TQ để học Đông y đúng là đang phát triển khá mạnh đó. Nếu có điều kiện thì nên học ở học viện Y học Bắc Kinh nhưng chi phí khá cao khoảng 5000$ cho 1 năm. Còn nếu không bạn có thể học ở Nam Ninh cũng rất tốt, học phí dễ chịu hơn rất nhiều khoảng 1200 -1500 $ /năm. Nếu học Đại học thì sẽ mất 6 năm và 1 năm có 2 tháng nghỉ hè. Nam Ninh gần Vn hơn và có thể đi về VN bằng tàu hoả. Tớ có 1 cô bạn người Việt gốc Hoa rất giỏi vấn đề này. Theo tớ được biết bây giờ du lich TQ cũng rất rẻ chỉ khoảng 1000$ bạn nên đi và tìm hiểu chi tiết hơn trước khi quyết định.

Bài của @otdo, Gửi lúc 20:24, 12/07/02
G. chuyển vào
Có ai biết cách chữa bệnh trĩ bằng phương thuốc đông y không?
...(*!*)...
Gió-Nóng-Miền-Trung
1/2 thổi về Quảng Nam thân thương-1/2 dành cho Đà Nẵng yêu dấu.
--------------------------------------------------------------------------------------
Nguyên nhân gây bệnh trĩ
"Tại sao lại bị bệnh trĩ, có phải do chế độ ăn uống?".
Trả lời:
Trĩ là một bệnh của tĩnh mạch ở trực tràng, với các triệu chứng đau, sưng, chảy máu, khó chịu ở vùng này. Bệnh thường gặp ở người 30-60 tuổi, cả nam và nữ. Trĩ có 3 mức độ:
- Nhẹ: Đi ngoài đau kèm ra máu, búi trĩ không sa.
- Vừa: Đi ngoài đau, kèm chảy máu và sa búi trĩ nhưng tự co lên được.
- Nặng: Búi trĩ sa thường xuyên, cần phải dùng tay đẩy vào. Bệnh nhân cảm thấy không thoải mái khi ngồi, thậm chí chảy máu.
Nguyên nhân
Một số yếu tố có thể dẫn đến bệnh này:
- Táo bón: Việc gắng sức khi rặn để tống phân ra có thể tạo sức ép lên các tĩnh mạch bị dãn và dẫn đến trĩ.
- Thói quen ăn uống không tốt như ăn ít chất xơ và rau quả, ăn nhiều gia vị (tiêu, ớt), uống nhiều rượu.
- Di truyền: Gia đình, dòng họ có nhiều người bị trĩ.
- Thai kỳ, sinh đẻ: Sức ép quá mạnh từ bào thai có thể làm trầm trọng thêm bệnh trĩ.
Điều trị
Khi bị bệnh trĩ nên:
- Vệ sinh ít nhất 2 lần mỗi ngày và sau khi đi cầu (dùng nước không nên dùng giấy).
- Ăn nhiều chất xơ, rau quả, ngũ cốc, trái cây.
- Đi khám để có hướng điều trị như bôi thuốc tại chỗ, uống thuốc hoặc phẫu thuật.
Phòng bệnh
Để không bị trĩ bạn cần:
- Tránh ăn các thức ăn có nhiều gia vị, để giảm sự kích thích.
- Tránh uống rượu hoặc các loại nước uống có chất kích thích như trà, cà phê.
- Nên uống nhiều nước, ít nhất 1 lít/ngày, ngoài bữa ăn, hoặc ăn sữa chua để làm mềm phân.
- Ăn thức ăn có nhiều chất xơ như ngũ cốc, rau, trái cây.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Tránh đứng lâu hay ngồi lâu một chỗ.
Lao Động
Chữa bệnh trĩ bằng ba ba và quả dừa

Dừa được coi là thuốc quí trong điều trị xơ vữa động mạch, tăng huyết áp.
Anh X. (Bộ chỉ huy quân sự Bình Định), một bệnh nhân trĩ, rất sợ đi đại tiện bởi sau mỗi lần như vậy, anh đều vã mồ hôi vì mất máu. Sau khi chữa nhiều cách mà không khỏi, anh dùng bài thuốc ba ba với quả dừa xanh và đã khỏi bệnh, 3-4 năm nay không tái phát.
Theo chỉ dẫn của anh X., 4-5 bệnh nhân trĩ khác cũng đã dùng bài thuốc này và đều khỏi. Nội dung cụ thể của bài thuốc như sau:
Ba ba 1 con khoảng 500-600 g, cắt cổ lấy huyết, cho vào cốc có ít rượu để sẵn, khuấy đều và uống ngay. Lấy quả dừa xanh (để nguyên vỏ, có độ cơm vừa ăn được, không già, không non), cưa một phần trên để làm nắp, chặt đầu ba ba cho vào, đậy nắp kín, trát đất bùn xung quanh nắp, đun bằng lửa than bếp trong một ngày.
Buổi tối trước khi ngủ, đem dừa trên bếp xuống, lấy nắp ra, đặt trùm lên quả dừa một cái phễu bằng giấy carton cứng, để dưới hậu môn để xông (nên có ghế lỗ tròn để ngồi xông). Cứ như vậy xông liên tiếp nhiều ngày cho đến khi cạn khô nước trong quả dừa thì thôi.
Trong y học, dừa được dùng để chế các thuốc đạn (thuốc cho vào hậu môn khi sốt cao, khi đau nhức xương khớp hoặc táo bón). Trước đây, nước dừa còn được các bệnh viện quân y dã chiến sử dụng làm dịch truyền cho các trường hợp bị mất nước cấp tính, rối loạn điện giải.
Ba ba vị mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng dưỡng âm, nhuận tràng, chống táo bón, chữa bệnh lao, suy nhược cơ thể, đau nhức xương khớp, đau lưng do sỏi đường tiết niệu, đầy hơi, ăn chậm tiêu, tiêu chảy... Các bộ phận của con ba ba như mai (miết giáp hoặc miết xác), đầu (miết đầu), máu (miết huyết)... đều được dùng làm thuốc. Phụ nữ có thai không được dùng.
Với các phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền hoặc hiện đại, đã có nhiều trường hợp trĩ nội, trĩ ngoại được điều trị thành công, nhưng tỷ lệ tái phát thường cao. Phương pháp phẫu thuật gây nhiều khó khăn, phức tạp cho người bệnh như phải nhịn ăn nhiều ngày, phải uống thuốc chống đi phân lỏng. Trước, trong và sau điều trị, bệnh nhân phải hạn chế đại tiện, kiêng khem tuyệt đối trong ăn uống. Y học phương Đông cũng đã đạt được một số kết quả đáng mừng trong điều trị bệnh trĩ, nhưng việc thực hiện khá phức tạp. Do đó, trong điều trị bệnh trĩ, dù là bằng phương pháp nào, bệnh nhân cũng phải kiên trì, chịu khó và có lòng tin.
BS Trang Xuân Chi, Sức Khỏe & Đời Sống
Hoa thiên lý có thể chữa bệnh trĩ không?
"Tôi nghe nói hoa thiên lý có thể chữa được bệnh trĩ. Có đúng không? Trồng cây này có dễ không?".
Trả lời:
Cây hoa thiên lý là loại cây leo có tên khoa học là Telosma cordata, thuộc họ Thiên lý (Asclepiadaceae). Hoa có mùi thơm, vị ngon nên thường được dùng để xào hoặc nấu canh. Tuy nhiên, chỉ lá của nó mới có tác dụng chữa bệnh trĩ. Cách chữa như sau:
Lấy 100 g lá và 5 g muối ăn. Lá rửa sạch, giã với muối, thêm khoảng 30 ml nước rồi lọc qua vải màn, tẩm vào bông, đắp lên chỗ trĩ (đã rửa sạch bằng thuốc tím). Đóng khố để giữ bông này. Mỗi ngày làm như vậy 1-2 lần. Bài thuốc này cũng được dùng để chữa bệnh sa dạ con.
Trồng cây thiên lý rất dễ, không tốn đất, có thể làm giàn trên lối đi, sân thượng. Muốn thu hoạch quanh năm, cần thắp đèn điện ban đêm vào lúc trái vụ (tháng 9 đến tháng 1 năm sau). Nên bón phân hữu cơ, phân đạm, lân (không dùng phân kali vì loại phân này dễ làm rụng lá).
GS Nguyễn Lân Dũng, Nông Nghiệp Việt Nam
Các bài thuốc chữa bệnh trĩ

Chuối tiêu có thể giúp chữa bệnh trĩ.
Những người bị trĩ ra máu, đại tiện táo bón nên ăn 1-2 quả chuối tiêu vào mỗi buổi sáng, lúc mới ngủ dậy và bụng còn đói. Nếu ra máu nhiều, hãy ăn mứt hồng nấu nhừ ngày 2 lần trong bữa điểm tâm, mỗi lần 1-2 quả.
Sau đây là một số bài thuốc khác:
- Rau mùi nấu lấy nước, xông rửa hậu môn. Đồng thời, nấu giấm ăn với hạt mùi, lấy nước thấm vào khăn sạch đã luộc kỹ, phơi khô để đắp vào hậu môn. Nên áp dụng bài này với những bệnh nhân trĩ sưng đau và bị thoát giang.
- Sung 1-2 quả nấu lên ăn hoặc ăn sống trong lúc bụng đói, ngày 2 lần (tùy tình trạng bệnh, có thể tăng gấp đôi liều dùng). Đồng thời, dùng nhựa sung bôi vào chỗ bị trĩ; dùng lá sung nấu lấy nước, bệnh nhân ngồi vào chậu nước này để ngâm lúc còn ấm rồi rửa sạch, lau khô. Bài này có tác dụng tiêu thũng, giảm đau, thích hợp với bệnh nhân trĩ sưng đau, ra máu.
- Mã thầy tươi 500 g, rửa sạch, cho thêm 90 g đường và lượng nước vừa phải, đun sôi trong 1 giờ, ăn cả nước lẫn cái, liên tục trong 3 ngày. Cũng có thể ăn mỗi ngày 120 g mã thầy tươi. Bài này thích dụng với những bệnh nhân trĩ nội, trĩ ngoại và khi đại tiện thấy đau ở hậu môn hoặc ra máu.
- Lươn 250 g, làm sạch nhớt, mổ bỏ nội tạng, cho rượu, giấm và các gia vị vào nấu thành món ăn, thích hợp với bệnh nhân trĩ ra máu, thoát giang do khí hư suy.
- Dùng nước mật lợn đực bôi vào chỗ bị trĩ, ngày 1-2 lần, thích dụng với bệnh nhân trĩ sưng đau.
Nông Nghiệp Việt Nam (theo Chữa bệnh bằng ăn uống của TQ)
VNEXP
Được Milou sửa chữa / chuyển vào 22:55 ngày 05/09/2002
Được gerbich sửa chữa / chuyển vào 08:34 ngày 17/04/2004

Ngư Tiều Y thuật Vấn Ðáp
Cụ Nguyễn Ðình Chiểu
Ngày nhàn xem truyện "Tam công"
Thương người hiền sĩ sinh không gặp đời
Cuộc cờ thúc quý đua bơi
Mấy thu vật đổi sao dời, than ôi !
Kể từ Thạch Tấn ở ngôi
U Yên mấy quận cắt bồi Khiết Ðan
Sinh dân nào xiết bùn than
U Yên trọn cũng giao bàn về Liêu
Theo trong người kiệt rất nhiều
Ôm tài giấu tiếng làm tiều, làm ngư
Nước non theo thói ẩn cư
Thờ trên nuôi dưới, nên hư mặc trời
Lại thêm Phật, Lão đua lời
Nghĩ lòng người với đạo đời thêm thương
Nhà năm ba gánh cương thường
Phận ai nấy giữ, trọn giường thời thôi
Ðời vương đời đế xa rồi
Nay Di mai Hạ biết hồi nào an
Năm trăm vận ở sông vàng
Nước còn đương cáu, khôn màng thánh nhân
Ðã cam hai chữ "tỵ Tần"
Nguồn Ðào tìm dấu, non xuân ruỗi miền
Có tên rằng Mộng Thê Triền
Tuổi vừa bốn chục, nhân duyên năm lần
Nhà nghèo ở núi Bạch Vân
Dẹp văn theo võ, tách thân làm tiều
Ngày ngày đốn củi rừng Nghiêu
Hái rau non Thuấn, phận nhiều lao đao
Ðông Xuyên lại có người hào
Tên rằng Tử Phược, họ Bào, làm ngư
Trong (thông ?) minh ba chục tuổi dư
Sinh con mười đứa bé thơ thêm nghèo
Ngược xuôi trên nước một chèo
Nay doi mai vịnh, nghề theo lưới chài
Họ Bào họ Mộng hòa hai
Trước theo nghề học đều tài bậc trung
Chẳng may gặp buổi đạo cùng
Treo kinh dẹp sử, lánh vòng loạn ly
Người Nam kẻ Bắc phân đi
Nước non rẽ bạn cố tri bấy chầy
Cách nhau mười mấy năm nay
Tình cờ lại đặng một ngày gặp đây
Ngư, Tiều mở tiệc vui vầy
Ngâm thơ, uống rượu, đều bày chí xưa
I- Tiều ngâm thơ rằng :
Non xanh mấy cụm đội trời thu
Sưu thuế Tây Liêu chẳng đến đầu
Tên đã gác ngoài sân thúc quý
Minh liền dầm giữa suối Sào, Du
Vui lòng bạn cũ thơ vài cuốn
Rảnh việc ngày nay rượu một bầu
Chút phận riêng nương hơi núi rạng
Trăm năm ra sức dọn rừng nhu (nho)
II- Ngư ngâm thơ rằng :
Nghênh ngang trên nước một thuyền câu
Chèo sóng buồm giong,trải mấy thu
Ngày xế tấm mui che gió Tấn
Ðêm chầy bếp lửa chói trời U
Mặc tình sở ngộ đời trong đục
Vui thú phù sinh bến cạn sâu
Trăm tuổi trọn nhờ duyên cá nước
Dù lòng ngao ngán giữa dòng nhu (nho)
Thơ rồi Ngư mới hỏi Tiều :
Việc nhà con vợ ít nhiều đặng hay ?
Tiều rằng : Triền rất chẳng may
Năm lần cưới vợ, còn nay một người
Nằm hoài biếng nói, biếng cười
Rề rề đau máu, da tươi bàu nhàu
Bốn người trước thác theo nhau
Người đau sản hậu, người đau thai tiền
Khiến thêm nghèo khổ cho Triền
Bán bao nhiêu củi về tiền thuốc thang
Thầy hay thời ở xa đường
Tin theo thầy tục, giúp phương hại người
Ngư rằng : Phược cũng như người
Hôm mai lận đận về mười đứa con
Chí lăm nuôi đặng vuông tròn
Chung tư trập trập, nhà còn phúc ghi
Nào hay tạo hóa tiểu nhi
Rủ bầy con nít đều đi bỏ mình
Ðứa thời đau chứng cấp kinh
Ðứa thời cam tích, bụng bình rĩnh ra
Ðứa thời hai mắt quáng gà
Ðứa thời túm miệng, khóc la rốn lồi
Ðứa thời đau bụng lãi chòi
Ðứa thời iả kiết, rặn lòi trôn trê
Ðứa thời sài ghẻ, nóng mê
Ðứa thời hoa trái, độc về hông, vai
Rủ nhau thỉnh thoảng chết hoài
Ðứa đôi ba tháng, đứa vài ba năm
Trời đà hao tốn tiền trăm
Thương con chạy bậy, lầm nhằm thuốc nhăng
Ðến nay còn sót hai thằng
Nhờ trời khoẻ mạnh, đặng ăn chơi thường
Cảm ơn kẻ sĩ du phương
Dắt ta, điềm chỉ vào đường Y lâm
Thê Triền nghe nói mừng thầm
Hỏi rằng : Thầy ở Y lâm tên gì ?
Ngư rằng: Chưa biết tên chi
Nghe người nói đó là kỳ Nhân Sư
Tiều rằng : Chữ gọi Nhân Sư
Tiên hay là Phật, bậc gì công phu ?
Ngư rằng : Vốn thật thầy nhu (nho)
Lòng cưu gấm nhiễu, lại giàu lược thao
Nói ra vàng đá chẳng xao
Văn ra dấy phụng, rời giao tưng bừng
Trong mình đủ chước kinh luân
Thêm trau đạo đức, mười phân rõ ràng
Chẳng may gặp thuở nước loàn
Thương câu "dân mạc" về đàng Y lâm
Ẩn mình chôn ngọc, vùi câm (kim)
Người con mắt tục coi lầm biết đâu
Ta nhân bệnh trẻ đi cầu
Có nghe du sĩ đọc câu thơ rằng :
IV- Du sĩ độc nhân sư thi :
Xe ngựa lao xao giữa cõi trần
Biết ai thiện tử, biết ai thần?
Nhạc thiều tiếng dứt khôn trông phụng
Sử Lỗ biên rồi khó thấy lân !
Khỏe mắt Hi Di trời ngũ quý
Mỏi lòng Gia Cát đất tam phân
Công danh chi nữa, ăn rồi ngủ
Mặc lượng cao dày xử với dân
Tiều rằng : Mừng gặp hiền nhân
Nghe bài thơ ấy, thật trân bảo đời !
Bấy lâu những tưởng không người
Nào hay hang trống còn dời tiếng rân
Thi danh trước có Ðường thần
Tài như Lý, Ðỗ muôn phần khá thương
Thấy nay cũng nhóm văn chương
Vóc dê, da cọp khôn lường thực hư
Tiếc thay đời có Nhân Sư
Lại theo bốn chữ "vô như chi hà"
Nhớ xưa tiếng đại hiền ra
" Rằng trời muốn trị, bỏ ta, ai dùng ?"
Thôi thôi ngươi hãy gắng công
Ðem ta tới chỗ, học cùng Nhân Sự
Ngư rằng : Nhắm chốn Ðan Kỳ
Éo le khúc nẻo, đường đi chẳng gần
Nhiều non, nhiều núi, nhiều rừng
Nhiều đèo, nhiều ải, nhiều chừng động hang
Chút công khó nhọc chẳng màng
Phần lo hóc hiểm một đàng Nhân Khu
Nhân Khu ải ấy ở đầu
Nẻo lành, nẻo dữ, cạn sâu khôn lường
Tiều rằng : Ta dốc tìm phương
Xin phân cho rõ cái đường Nhân Khu
Ngư rằng : Một ải Nhân Khu
Lấy da bao thịt, làm bầu hồ lộ
Trở thông chín nẻo ra vào
Mười hai kinh lạc chia đào dọc ngang
Ngoài thời sáu phủ Dương Quan
Trong thời năm tạng, xây bàn Âm Ðộ
Hai bên tả hữu vách tô
Có non nguyên khí, có hồ huyết quan
Có nơi hồn phách ở an
Có ngôi thần chủ, sửa sang việc mình
Rước đưa có đám thất tình
Có vườn ngũ vị nuôi hình tốt tươi
Lại nghe du sĩ trao lời
Rằng trong ải ấy lắm nơi hiểm nghèo
Có làng Lục Tặc nhóm theo
Chia phần đón ngách, giữ đèo Tam Thị
Hôm mai rũ quến nhau đi
Xui lòng nhân dục, nhiều khi lang loàn
Hoặc theo bên động Bì nang
Thắm trêu hoa mẫu mơ màng gió xuân
Hoặc theo bên động Tôn Cân
Nhem thèm cho sãi về dân, bỏ chùa
Thêm bầy quỉ quái theo lùa
Nhóm non Thập Ác, tranh đua khuấy đời
Ngửa xem ngoài cửa sáng giăng
Thấy trên biển ngạch chữ rằng "Tam Công"
Bước vô trong miếu lạnh lùng
Thấy treo ba bức song song họa độ
Nhân Sư ngồi giữa xem đồ
Thấy ta han hỏi, dở hồ linh đan
Lấy ra thuốc đỏ hai hoàn
Cho về cứu trẻ khỏi cơn tai nàn
Ta nhân một thuở vội vàng
Gặp thầy chưa kịp hỏi han việc gì
Tiếc thay đã đến Ðan Kỳ
Mùi thơm chưa dính chút chi vào mình​

​

Tiều rằng : Xin hỏi nhân huynh
Trước quen du sĩ, tính danh cũng tường ?
Ngư rằng : Kẻ sĩ du phương
Tên Châu Ðạo Dẫn, đem đường cho ta
Ðang khi bối rối việc nhà
Nào rồi hỏi việc trải qua cùng chàng
Chỉn nghe Ðạo Dẫn thở than
Rằng bầy Lục Tặc, biết toan lẽ nào !
Tiều rằng : Lục Tặc làm sao ?
Xin phân sáu ấy, âm hao cho rành
Ngư rằng : Tai mắt nhiều tinh
Tai tham tiếng nhạc, mắt giành sắc xinh
Mũi thời tham vị hương hinh
Miệng thời tham béo, ngọt, thanh, rượu, trà
Vóc thời muốn bận sô sa
Bụng thời muốn ở cửa nhà thếp son
Cho hay Lục Tặc ấy còn
Khiến con người tục lần mòn hư thân
Tiều rằng : Nghe tiếng ngọc phân
Chạnh lòng muốn tách cõi trần chơi mây
Phải chi gặp Ðạo Dẫn đây
Ta xin theo dấu, tìm thầy Nhân Sự
Ngư rằng : Phược nguyện đem đi
Anh về sắm sửa lễ nghi sẵn sàng
Vả nay vừa tiết xuân quang
Hẹn năm ngày nhóm hành trang cho rồi
Thê Triền từ tạ, chân lui
Về nhà thấy vợ ngùi ngùi đau rên
Nhờ ơn nhạc mẫu ở bên
Dặn dò gửi vợ, lại lên họ Bào
Thứ này hai họ nghĩa giao
Sắm đồ hành lý những bao, những hộ
Bao thời đựng cá tôm khô
Hồ thời đựng rượu, trường đồ thẳng xông
Trải qua bờ liễu, non tùng
Trời hiu hiu thổi gió đông đưa mình
Mặt nhìn trong tiết Thanh minh
U Yên đất cũ, cảnh tình trêu ngươi
Trăm hoa nửa khóc nửa cười
Như tuồng xiêu lạc gặp người cố hương.
Cỏ cây gie nhánh đón đường
Như tuồng níu hỏi Ðông hoàng ở đâu ?
Bên non đá cụm cúi đầu
Như tuồng oan khúc, lạy cầu cứu sinh
Líu lo chim nói trên cành
Như tuồng kể mách tình hình dân đau
Gió tre hiu hắt theo sau
Như tuồng xúi dục đi mau tìm thầy
Dưới non suối chảy kêu ngầy
Như tuồng nhắn hỏi sự này bởi ai ?
Hai người nhìn thấy than dài
Cho hay non nước nhiều loài trông xuân
Mưa sầu gió thảm biết chừng nào thanh !
Mảng xem cảnh cũ thương tình
Nào hay lạc nẻo lộ trình ải xưa
Cùng nhau ngơ ngẩn ngày trưa
Lại may gặp bạn cỡi lừa ngâm thơ
Hai người dừng gót đứng chờ
Lắng nghe du sĩ lời thơ ngâm rằng :
V- Ðạo Dẫn ngâm thơ
Trời đông sùi sụt gió mưa tây
Ðau ốm lòng dân cậy có thầy
Phương cũ vua tôi gìn trước mắt
Mạng nay già trẽ gửi trong tay
Trận đồ tám quẻ còn non nước
Binh pháp năm mùi sẵn cỏ cây
Hỡi bạn Y lâm ai muốn hỏi
Ðò xưa bến cũ có ta đây
Ngâm rồi thoạt thấy Tiều, Ngư
Vội vàng Ðạo Dẫn trụy lư cười ngầm
Chào rằng : này kẻ tri âm !
Ngày nay lại đến Y lâm cầu gì ?
Ngư rằng : Ðem bạn cố tri
Ðồng lòng tìm đến Nhân Sư học hành
Dẫn rằng : Hai chữ "phù sinh"
Người non, kẻ nước, phận đành tiều, ngư
Bấy lâu sao chẳng tầm sư
Ðến nay lại có công dư học nghề ?
Tiều rằng : Thời vận bất tề
Thêm lầm thầy thuốc làm bê việc nhà
Ngư rằng : Ta nghĩ giận ta
Bởi thương con vợ mới ra hết tiền
Dẫn rằng : Trong cõi trần duyên
Hay người chưa trả rồi tiền nợ vay
Người xưa ba chuyến gãy tay
Tức mình học thuốc, mới hay làm thầy
Tiều rằng : Mấy cụm rừng y
Ðều noi đường cái Hiên Kỳ trổ ra
Một ngày suối chảy một xa
Rốt dòng lại có chính tà khác nhau
Ngư rằng : Cách trở bấy lâu
Ðường đi ngày trước lạc đâu khôn tầm
Dẫn rằng : Ðây thật Y lâm
Nhân khu ải khỏi, nào lầm chớ e !
Ngư rằng : Dặm cũ vắng hoe
Mình tuy có thấy, không nghe biết gì
Dẫn rằng : Ðó chớ vội đi
Ngày nay chưa gặp Tôn Sư ở nhà
Ðến am Bảo Dưỡng theo ta
Nghỉ chơi vài bữa, rồi qua Ðan Ky
Ngư, Tiều theo Ðạo Dẫn đi
Ở am Bảo Dưỡng một khi vui vầy
Ba người kết bạn Ðông Tây
Chuyện trò sách thuốc, lối này hỏi nhau
Ngư rằng : Trước ải Nhân Khu
Mười hai kinh lạc, cạn sâu chưa tường
Dẫn rằng : Ba âm, ba dương
Ba ba số bội, chia đường hai bên
Tay chân tả hữu hai bên
Âm dương đều sáu, dưới trên buộc ràng
VI- Thập nhị kinh lạc ca
(Bài ca về mười hai kinh lạc)
Dịch nghĩa :
Kinh Thủ Thái dương thông với ruột non
Kinh Túc Thái dương thông với bọng đái
Kinh Thủ Dương minh thông với ruột già
Kinh Túc Dương minh thông với dạ dày
Kinh Thủ Thiếu dương thông với tam tiêu
Kinh Túc Thiếu dương thông với mật
Kinh Thủ Thái âm thông với phổi
Kinh Túc Thái âm thông với lá lách
Kinh Thủ Thiếu âm thông với trái tim
Kinh Túc Thiếu âm thông với thận
Kinh Thủ Quyết âm thông với màng tim
Kinh Túc Quyết âm thông với gan
VII- Hựu hữu ca
(Lại có bài ca rằng)
Dịch nghĩa :
Kinh Thái dương thuộc thủy, úng với Thìn,Tuất, thông với ruột non, bọng đái
Kinh Dương minh thuộc kim, ứng với Mão, Dậu, thông với ruột già, dạ dày
Kinh Thiếu dương thuộc hỏa, ứng với Dần, Thân, thông với tam tiêu và mật
Kinh Thái âm thuộc thổ, ứng với Sửu, Mùi, thông với phổi và lá lách
Kinh Thiếu âm thuộc hỏa, ứng với Tý, Ngọ, thông với tim và thận
Kinh Quyết âm thuộc mộc, ứng với Tỵ, Hợi, thông với màng tim và gan
Ngư rằng : Kinh lạc là tiêu
Chỗ nào khí huyết ít nhiều biết đâu
Dẫn rằng : Khí huyết nhân khu
Ta từng coi sách, thấy câu ca rằng :
VIIỊ- Thập nhị kinh lạc khí huyết đa thiểu ca
(Bài ca về khí huyết nhiều ít của mười hai kinh lạc)
Dịch nghĩa :
Nhiều khí, nhiều huyết, anh nên nhớ :
Kinh Thủ Dương minh tức ruột già, và
Kinh Túc Dương minh tức dạ dày
Ít huyết, nhiều khi, có sáu kinh :
Tam tiêu, mật, thận, tim, lá lách, và phổi
Nhiều huyết, ít khí chia ra bốn kinh :
Bọng đái, ruột non, màng, tim và gan​

​

Được gerbich sửa chữa / chuyển vào 09:10 ngày 09/10/2004

Ngư Tiều Y thuật Vấn Ðáp
Cụ Nguyễn Ðình Chiểu
Ngày nhàn xem truyện "Tam công"
Thương người hiền sĩ sinh không gặp đời
Cuộc cờ thúc quý đua bơi
Mấy thu vật đổi sao dời, than ôi !
Kể từ Thạch Tấn ở ngôi
U Yên mấy quận cắt bồi Khiết Ðan
Sinh dân nào xiết bùn than
U Yên trọn cũng giao bàn về Liêu
Theo trong người kiệt rất nhiều
Ôm tài giấu tiếng làm tiều, làm ngư
Nước non theo thói ẩn cư
Thờ trên nuôi dưới, nên hư mặc trời
Lại thêm Phật, Lão đua lời
Nghĩ lòng người với đạo đời thêm thương
Nhà năm ba gánh cương thường
Phận ai nấy giữ, trọn giường thời thôi
Ðời vương đời đế xa rồi
Nay Di mai Hạ biết hồi nào an
Năm trăm vận ở sông vàng
Nước còn đương cáu, khôn màng thánh nhân
Ðã cam hai chữ "tỵ Tần"
Nguồn Ðào tìm dấu, non xuân ruỗi miền
Có tên rằng Mộng Thê Triền
Tuổi vừa bốn chục, nhân duyên năm lần
Nhà nghèo ở núi Bạch Vân
Dẹp văn theo võ, tách thân làm tiều
Ngày ngày đốn củi rừng Nghiêu
Hái rau non Thuấn, phận nhiều lao đao
Ðông Xuyên lại có người hào
Tên rằng Tử Phược, họ Bào, làm ngư
Trong (thông ?) minh ba chục tuổi dư
Sinh con mười đứa bé thơ thêm nghèo
Ngược xuôi trên nước một chèo
Nay doi mai vịnh, nghề theo lưới chài
Họ Bào họ Mộng hòa hai
Trước theo nghề học đều tài bậc trung
Chẳng may gặp buổi đạo cùng
Treo kinh dẹp sử, lánh vòng loạn ly
Người Nam kẻ Bắc phân đi
Nước non rẽ bạn cố tri bấy chầy
Cách nhau mười mấy năm nay
Tình cờ lại đặng một ngày gặp đây
Ngư, Tiều mở tiệc vui vầy
Ngâm thơ, uống rượu, đều bày chí xưa
I- Tiều ngâm thơ rằng :
Non xanh mấy cụm đội trời thu
Sưu thuế Tây Liêu chẳng đến đầu
Tên đã gác ngoài sân thúc quý
Minh liền dầm giữa suối Sào, Du
Vui lòng bạn cũ thơ vài cuốn
Rảnh việc ngày nay rượu một bầu
Chút phận riêng nương hơi núi rạng
Trăm năm ra sức dọn rừng nhu (nho)
II- Ngư ngâm thơ rằng :
Nghênh ngang trên nước một thuyền câu
Chèo sóng buồm giong,trải mấy thu
Ngày xế tấm mui che gió Tấn
Ðêm chầy bếp lửa chói trời U
Mặc tình sở ngộ đời trong đục
Vui thú phù sinh bến cạn sâu
Trăm tuổi trọn nhờ duyên cá nước
Dù lòng ngao ngán giữa dòng nhu (nho)
Thơ rồi Ngư mới hỏi Tiều :
Việc nhà con vợ ít nhiều đặng hay ?
Tiều rằng : Triền rất chẳng may
Năm lần cưới vợ, còn nay một người
Nằm hoài biếng nói, biếng cười
Rề rề đau máu, da tươi bàu nhàu
Bốn người trước thác theo nhau
Người đau sản hậu, người đau thai tiền
Khiến thêm nghèo khổ cho Triền
Bán bao nhiêu củi về tiền thuốc thang
Thầy hay thời ở xa đường
Tin theo thầy tục, giúp phương hại người
Ngư rằng : Phược cũng như người
Hôm mai lận đận về mười đứa con
Chí lăm nuôi đặng vuông tròn
Chung tư trập trập, nhà còn phúc ghi
Nào hay tạo hóa tiểu nhi
Rủ bầy con nít đều đi bỏ mình
Ðứa thời đau chứng cấp kinh
Ðứa thời cam tích, bụng bình rĩnh ra
Ðứa thời hai mắt quáng gà
Ðứa thời túm miệng, khóc la rốn lồi
Ðứa thời đau bụng lãi chòi
Ðứa thời iả kiết, rặn lòi trôn trê
Ðứa thời sài ghẻ, nóng mê
Ðứa thời hoa trái, độc về hông, vai
Rủ nhau thỉnh thoảng chết hoài
Ðứa đôi ba tháng, đứa vài ba năm
Trời đà hao tốn tiền trăm
Thương con chạy bậy, lầm nhằm thuốc nhăng
Ðến nay còn sót hai thằng
Nhờ trời khoẻ mạnh, đặng ăn chơi thường
Cảm ơn kẻ sĩ du phương
Dắt ta, điềm chỉ vào đường Y lâm
Thê Triền nghe nói mừng thầm
Hỏi rằng : Thầy ở Y lâm tên gì ?
Ngư rằng: Chưa biết tên chi
Nghe người nói đó là kỳ Nhân Sư
Tiều rằng : Chữ gọi Nhân Sư
Tiên hay là Phật, bậc gì công phu ?
Ngư rằng : Vốn thật thầy nhu (nho)
Lòng cưu gấm nhiễu, lại giàu lược thao
Nói ra vàng đá chẳng xao
Văn ra dấy phụng, rời giao tưng bừng
Trong mình đủ chước kinh luân
Thêm trau đạo đức, mười phân rõ ràng
Chẳng may gặp thuở nước loàn
Thương câu "dân mạc" về đàng Y lâm
Ẩn mình chôn ngọc, vùi câm (kim)
Người con mắt tục coi lầm biết đâu
Ta nhân bệnh trẻ đi cầu
Có nghe du sĩ đọc câu thơ rằng :
IV- Du sĩ độc nhân sư thi :
Xe ngựa lao xao giữa cõi trần
Biết ai thiện tử, biết ai thần?
Nhạc thiều tiếng dứt khôn trông phụng
Sử Lỗ biên rồi khó thấy lân !
Khỏe mắt Hi Di trời ngũ quý
Mỏi lòng Gia Cát đất tam phân
Công danh chi nữa, ăn rồi ngủ
Mặc lượng cao dày xử với dân
Tiều rằng : Mừng gặp hiền nhân
Nghe bài thơ ấy, thật trân bảo đời !
Bấy lâu những tưởng không người
Nào hay hang trống còn dời tiếng rân
Thi danh trước có Ðường thần
Tài như Lý, Ðỗ muôn phần khá thương
Thấy nay cũng nhóm văn chương
Vóc dê, da cọp khôn lường thực hư
Tiếc thay đời có Nhân Sư
Lại theo bốn chữ "vô như chi hà"
Nhớ xưa tiếng đại hiền ra
" Rằng trời muốn trị, bỏ ta, ai dùng ?"
Thôi thôi ngươi hãy gắng công
Ðem ta tới chỗ, học cùng Nhân Sự
Ngư rằng : Nhắm chốn Ðan Kỳ
Éo le khúc nẻo, đường đi chẳng gần
Nhiều non, nhiều núi, nhiều rừng
Nhiều đèo, nhiều ải, nhiều chừng động hang
Chút công khó nhọc chẳng màng
Phần lo hóc hiểm một đàng Nhân Khu
Nhân Khu ải ấy ở đầu
Nẻo lành, nẻo dữ, cạn sâu khôn lường
Tiều rằng : Ta dốc tìm phương
Xin phân cho rõ cái đường Nhân Khu
Ngư rằng : Một ải Nhân Khu
Lấy da bao thịt, làm bầu hồ lộ
Trở thông chín nẻo ra vào
Mười hai kinh lạc chia đào dọc ngang
Ngoài thời sáu phủ Dương Quan
Trong thời năm tạng, xây bàn Âm Ðộ
Hai bên tả hữu vách tô
Có non nguyên khí, có hồ huyết quan
Có nơi hồn phách ở an
Có ngôi thần chủ, sửa sang việc mình
Rước đưa có đám thất tình
Có vườn ngũ vị nuôi hình tốt tươi
Lại nghe du sĩ trao lời
Rằng trong ải ấy lắm nơi hiểm nghèo
Có làng Lục Tặc nhóm theo
Chia phần đón ngách, giữ đèo Tam Thị
Hôm mai rũ quến nhau đi
Xui lòng nhân dục, nhiều khi lang loàn
Hoặc theo bên động Bì nang
Thắm trêu hoa mẫu mơ màng gió xuân
Hoặc theo bên động Tôn Cân
Nhem thèm cho sãi về dân, bỏ chùa
Thêm bầy quỉ quái theo lùa
Nhóm non Thập Ác, tranh đua khuấy đời
Ngửa xem ngoài cửa sáng giăng
Thấy trên biển ngạch chữ rằng "Tam Công"
Bước vô trong miếu lạnh lùng
Thấy treo ba bức song song họa độ
Nhân Sư ngồi giữa xem đồ
Thấy ta han hỏi, dở hồ linh đan
Lấy ra thuốc đỏ hai hoàn
Cho về cứu trẻ khỏi cơn tai nàn
Ta nhân một thuở vội vàng
Gặp thầy chưa kịp hỏi han việc gì
Tiếc thay đã đến Ðan Kỳ
Mùi thơm chưa dính chút chi vào mình​

​

Tiều rằng : Xin hỏi nhân huynh
Trước quen du sĩ, tính danh cũng tường ?
Ngư rằng : Kẻ sĩ du phương
Tên Châu Ðạo Dẫn, đem đường cho ta
Ðang khi bối rối việc nhà
Nào rồi hỏi việc trải qua cùng chàng
Chỉn nghe Ðạo Dẫn thở than
Rằng bầy Lục Tặc, biết toan lẽ nào !
Tiều rằng : Lục Tặc làm sao ?
Xin phân sáu ấy, âm hao cho rành
Ngư rằng : Tai mắt nhiều tinh
Tai tham tiếng nhạc, mắt giành sắc xinh
Mũi thời tham vị hương hinh
Miệng thời tham béo, ngọt, thanh, rượu, trà
Vóc thời muốn bận sô sa
Bụng thời muốn ở cửa nhà thếp son
Cho hay Lục Tặc ấy còn
Khiến con người tục lần mòn hư thân
Tiều rằng : Nghe tiếng ngọc phân
Chạnh lòng muốn tách cõi trần chơi mây
Phải chi gặp Ðạo Dẫn đây
Ta xin theo dấu, tìm thầy Nhân Sự
Ngư rằng : Phược nguyện đem đi
Anh về sắm sửa lễ nghi sẵn sàng
Vả nay vừa tiết xuân quang
Hẹn năm ngày nhóm hành trang cho rồi
Thê Triền từ tạ, chân lui
Về nhà thấy vợ ngùi ngùi đau rên
Nhờ ơn nhạc mẫu ở bên
Dặn dò gửi vợ, lại lên họ Bào
Thứ này hai họ nghĩa giao
Sắm đồ hành lý những bao, những hộ
Bao thời đựng cá tôm khô
Hồ thời đựng rượu, trường đồ thẳng xông
Trải qua bờ liễu, non tùng
Trời hiu hiu thổi gió đông đưa mình
Mặt nhìn trong tiết Thanh minh
U Yên đất cũ, cảnh tình trêu ngươi
Trăm hoa nửa khóc nửa cười
Như tuồng xiêu lạc gặp người cố hương.
Cỏ cây gie nhánh đón đường
Như tuồng níu hỏi Ðông hoàng ở đâu ?
Bên non đá cụm cúi đầu
Như tuồng oan khúc, lạy cầu cứu sinh
Líu lo chim nói trên cành
Như tuồng kể mách tình hình dân đau
Gió tre hiu hắt theo sau
Như tuồng xúi dục đi mau tìm thầy
Dưới non suối chảy kêu ngầy
Như tuồng nhắn hỏi sự này bởi ai ?
Hai người nhìn thấy than dài
Cho hay non nước nhiều loài trông xuân
Mưa sầu gió thảm biết chừng nào thanh !
Mảng xem cảnh cũ thương tình
Nào hay lạc nẻo lộ trình ải xưa
Cùng nhau ngơ ngẩn ngày trưa
Lại may gặp bạn cỡi lừa ngâm thơ
Hai người dừng gót đứng chờ
Lắng nghe du sĩ lời thơ ngâm rằng :
V- Ðạo Dẫn ngâm thơ
Trời đông sùi sụt gió mưa tây
Ðau ốm lòng dân cậy có thầy
Phương cũ vua tôi gìn trước mắt
Mạng nay già trẽ gửi trong tay
Trận đồ tám quẻ còn non nước
Binh pháp năm mùi sẵn cỏ cây
Hỡi bạn Y lâm ai muốn hỏi
Ðò xưa bến cũ có ta đây
Ngâm rồi thoạt thấy Tiều, Ngư
Vội vàng Ðạo Dẫn trụy lư cười ngầm
Chào rằng : này kẻ tri âm !
Ngày nay lại đến Y lâm cầu gì ?
Ngư rằng : Ðem bạn cố tri
Ðồng lòng tìm đến Nhân Sư học hành
Dẫn rằng : Hai chữ "phù sinh"
Người non, kẻ nước, phận đành tiều, ngư
Bấy lâu sao chẳng tầm sư
Ðến nay lại có công dư học nghề ?
Tiều rằng : Thời vận bất tề
Thêm lầm thầy thuốc làm bê việc nhà
Ngư rằng : Ta nghĩ giận ta
Bởi thương con vợ mới ra hết tiền
Dẫn rằng : Trong cõi trần duyên
Hay người chưa trả rồi tiền nợ vay
Người xưa ba chuyến gãy tay
Tức mình học thuốc, mới hay làm thầy
Tiều rằng : Mấy cụm rừng y
Ðều noi đường cái Hiên Kỳ trổ ra
Một ngày suối chảy một xa
Rốt dòng lại có chính tà khác nhau
Ngư rằng : Cách trở bấy lâu
Ðường đi ngày trước lạc đâu khôn tầm
Dẫn rằng : Ðây thật Y lâm
Nhân khu ải khỏi, nào lầm chớ e !
Ngư rằng : Dặm cũ vắng hoe
Mình tuy có thấy, không nghe biết gì
Dẫn rằng : Ðó chớ vội đi
Ngày nay chưa gặp Tôn Sư ở nhà
Ðến am Bảo Dưỡng theo ta
Nghỉ chơi vài bữa, rồi qua Ðan Ky
Ngư, Tiều theo Ðạo Dẫn đi
Ở am Bảo Dưỡng một khi vui vầy
Ba người kết bạn Ðông Tây
Chuyện trò sách thuốc, lối này hỏi nhau
Ngư rằng : Trước ải Nhân Khu
Mười hai kinh lạc, cạn sâu chưa tường
Dẫn rằng : Ba âm, ba dương
Ba ba số bội, chia đường hai bên
Tay chân tả hữu hai bên
Âm dương đều sáu, dưới trên buộc ràng
VI- Thập nhị kinh lạc ca
(Bài ca về mười hai kinh lạc)
Dịch nghĩa :
Kinh Thủ Thái dương thông với ruột non
Kinh Túc Thái dương thông với bọng đái
Kinh Thủ Dương minh thông với ruột già
Kinh Túc Dương minh thông với dạ dày
Kinh Thủ Thiếu dương thông với tam tiêu
Kinh Túc Thiếu dương thông với mật
Kinh Thủ Thái âm thông với phổi
Kinh Túc Thái âm thông với lá lách
Kinh Thủ Thiếu âm thông với trái tim
Kinh Túc Thiếu âm thông với thận
Kinh Thủ Quyết âm thông với màng tim
Kinh Túc Quyết âm thông với gan
VII- Hựu hữu ca
(Lại có bài ca rằng)
Dịch nghĩa :
Kinh Thái dương thuộc thủy, úng với Thìn,Tuất, thông với ruột non, bọng đái
Kinh Dương minh thuộc kim, ứng với Mão, Dậu, thông với ruột già, dạ dày
Kinh Thiếu dương thuộc hỏa, ứng với Dần, Thân, thông với tam tiêu và mật
Kinh Thái âm thuộc thổ, ứng với Sửu, Mùi, thông với phổi và lá lách
Kinh Thiếu âm thuộc hỏa, ứng với Tý, Ngọ, thông với tim và thận
Kinh Quyết âm thuộc mộc, ứng với Tỵ, Hợi, thông với màng tim và gan
Ngư rằng : Kinh lạc là tiêu
Chỗ nào khí huyết ít nhiều biết đâu
Dẫn rằng : Khí huyết nhân khu
Ta từng coi sách, thấy câu ca rằng :
VIIỊ- Thập nhị kinh lạc khí huyết đa thiểu ca
(Bài ca về khí huyết nhiều ít của mười hai kinh lạc)
Dịch nghĩa :
Nhiều khí, nhiều huyết, anh nên nhớ :
Kinh Thủ Dương minh tức ruột già, và
Kinh Túc Dương minh tức dạ dày
Ít huyết, nhiều khi, có sáu kinh :
Tam tiêu, mật, thận, tim, lá lách, và phổi
Nhiều huyết, ít khí chia ra bốn kinh :
Bọng đái, ruột non, màng, tim và gan​

​

Được gerbich sửa chữa / chuyển vào 09:10 ngày 09/10/2004

Tớ cũng có mẹo cho bác này:
Để chống lộn chủ đề, mời bác " đọc trước rồi mới post " vào đây nhé?
Là một ngưòi bình thường trong những người bình thường, nhưng yếu mặt này tớ đã có mặt mạnh kia.