Yuri Gagarin - Anh ấy là người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược

Yuri Gagarin - Anh ấy là người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược

Anh ấy là người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược

Georgy Grechko

Lưu Hải Hà lược dịch


/NuocNga.net/ Cách đây đúng 45 năm, vào ngày 12 tháng 4 năm 1961 phi công vũ trụ Yuri Gagarin đã khởi hành trên con tàu ?oVostok -1? thực hiện chuyến bay đầu tiên của con người vào vũ trụ. Nhân dịp kỷ niệm sự kiện này chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc trang web http://www.nuocnga.net/ một chương trong cuốn sách ?oXuất phát vào nơi không rõ? (?oС,а?, в неизвес,нос,O?. o., 1989) của nhà du hành vũ trụ Georgy Grechko ?" cảm xúc của một nhà du hành vũ trụ về công việc, nghề nghiệp và về ?oBài ca về nhà du hành vũ trụ? của Vladimir Vưsotsky. Tác giả cuốn sách ?" Georgy Mikhailovich Grechko ?" nhà du hành vũ trụ Nga, hai lần Anh hùng Liên Xô (1975, 1978). G.Grechko sinh năm 1931, từ năm 1955 làm việc tại Văn phòng thiết kế của S.P.Koroliov. Từ năm 1967 ?" ở trong đội các nhà du hành vũ trụ. Đã thực hiện ba chuyến bay vào vũ trụ ?" lần thứ nhất năm 1975 cùng với A.A.Gubarev, lần thứ hai năm 1977 cùng Iu.V.Romanenko, lần thứ ba năm 1985 cùng với V.V.Vasiutin và A.A.Volkov. Tiến sĩ khoa học toán-lý. Tác giả những cuốn sách ?oHành tinh trên ảnh? (' кад?е ?" плане,а. o., 1984), ?oXuất phát vào nơi không rõ? (?oС,а?, в неизвес,нос,O?. o., 1989).



Đó là cuộn băng cát xét dài khoảng 1 giờ. Trên vỏ băng là chân dung của anh ấy. Trước mỗi chuyến bay, như thường lệ, người ta hỏi các nhà du hành vũ trụ, xem họ muốn đem những băng ghi âm nào lên quỹ đạo. Tôi và Yuri Romanenko không nghĩ lâu la và trả lời ngay: những bài hát của Vladimir Vưsotsky. Người ta tìm ra cuốn băng này cho chúng tôi. Khi đó tôi không nghĩ rằng cuốn băng ấy sẽ có một số phận không bình thường lắm ?" nó sẽ ở cùng với chúng tôi trong chuyến bay dài nhất thời bấy giờ. Chúng tôi phải ở trên quỹ đạo ba tháng dài đằng đẵng (kỷ lục đối với năm 1978). Khó mà hình dung được chuyến bay sẽ diễn ra như thế nào: ngày hôm trước một phi hành đoàn khác khởi hành, nhưng họ đã không thể lắp ghép với trạm vũ trụ, điều này đã gây thêm một sức ép tâm lý bổ sung đối với chúng tôi. Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần là mọi chuyện sẽ không dễ dàng. Và mọi chuyện đã diễn ra? không hề dễ dàng?

Trên Trái đất sau một ngày mệt nhọc, sau một ngày làm việc trong những điều kiện nguy hiểm thì người ta có thể về nhà, về với gia đình, nói chuyện với những người thân. Sự quan tâm, chăm sóc của người thân sẽ giúp anh thoát ra khỏi trạng thái stress. Còn chúng tôi, các nhà du hành vũ trụ trên quỹ đạo không có được sự giao tiếp đó, và những khó khăn, mệt mỏi, những thất bại phải ?otiêu hóa? trong chính mình.



Sự mệt mỏi tâm lý dường như tích tụ lại. Và trong những điều kiện ấy ?olời nói sống? của những bài ca của Vưsotsky, sự hài hước của chúng đem đến cho chúng tôi một ý nghĩa đặc biệt. Khi mở băng, giọng nói của Vưsotsky vang lên, từng lời từng lời? chúng như gỡ gánh nặng khỏi chúng tôi, và tôi với Yuri Romanenko bắt đầu mỉm cười. Trong những phút ấy chúng tôi cảm nhận niềm vui của cuộc đời, rằng chúng tôi không bị tách khỏi Trái đất? Nhưng Vưsotsky còn những bài hát khác. Chúng kêu gọi nhận trách nhiệm về mình, đứng lại đến cùng. Lần đầu tiên trước khi bước ra khoảng không vũ trụ, tôi có cảm giác như người lính đứng trước trận đánh ?" anh là đại diện của đất nước, đất nước giao phó cho anh, và anh phải giữ vững đến cùng, bất kể điều gì sẽ đến. Vào những giờ phút ấy, những bài hát của Vưsotsky giống như cánh tay bè bạn truyền cho sự tự tin. Vì vậy rất tự nhiên mà trước khi quay về Trái đất tôi và Yuri Romanenko nảy ra ý định tặng Vưsotsky cuốn băng ?ovũ trụ? để tỏ lòng cám ơn sự động viên của anh đối với chúng tôi.

Tôi lấy cuốn băng, gỡ bìa ra và đóng lên con dấu của trạm vũ trụ. Tôi và Yuri Romanenko viết lời cám ơn Vưsotsky, ký tên và đã định bỏ cuốn băng vào bao để chuyển xuống Trái đất, nhưng một ý nghĩ đã ngăn chúng tôi lại: những bài hát của Vưsotsky đã giúp chúng tôi, mà ít lâu nữa thôi thì những người đồng chí của chúng tôi sẽ tới đây. Họ sẽ phải ở trong vũ trụ lâu hơn, họ cũng có nhiệm vụ khó khăn. Tại sao chúng tôi lại tước mất sự hỗ trợ đối với họ? Cuối cùng thì cuộn băng ở lại trên quỹ đạo, chúng tôi chỉ đem xuống Trái đất vỏ băng thôi.



Tôi tặng vỏ băng cho Vưsotsky sau một vở kịch tại Nhà hát ở Taganka (Nhà hát nơi mà Vladimir Vưsotsky là diễn viên chính). Anh rất cảm động nói rằng muốn hiểu nghề nghiệp của chúng tôi, rằng hiện tại anh mới chỉ biết rất ít. Tôi còn nhớ, tôi hứa với anh rằng chúng tôi sẽ còn gặp nhiều lần và nói chuyện thật nhiều. Nhưng không thể gặp nhiều lần được. Vưsotsky chỉ còn sống được có 2 năm nữa ?



Vladimir Vưsotsky nói rằng anh biết rất ít về nghề của chúng tôi. Nhưng anh đã viết ?oBài ca về nhà du hành vũ trụ?: với những cảm xúc tâm lý tinh tế, những chi tiết và hình ảnh chính xác. Và khi xuất hiện những dư luận về điều rằng các chuyến bay vào vũ trụ là ?omiếng bánh nhẹ nhàng?, là con đường nhanh chóng nhận khen thưởng và vinh quang thì Vưsotsky viết bài ca về nhà du hành vũ trụ. Đó là sự tương phản tuyệt đối với không chỉ những bài báo ???, mà còn cả với ?osự thơ mộng? vũ trụ. Còn phải nhiều năm nữa, khi mà TV Nga tiến hành truyền hình trực tiếp những lần khởi hành tàu vũ trụ, và dư luận mới biết rằng, tên lửa đẩy đôi khi cũng nổ, và khi đó vào những giây cuối cùng thì hệ thống cứu hộ khẩn cấp mới đẩy các nhà du hành vũ trụ ra.



Và dòng đầu tiên của bài thơ: ?oLà người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược??



Quả thật, khi chúng ta đi đâu đó thì chúng ta bắt đầu đếm từng cây số ?" cây số thứ nhất, thứ hai, thứ một trăm ? Khi chúng ta làm gì đó, chúng ta nhìn đồng hồ - một giờ đã qua, hai giờ ? Còn các nhà du hành vũ trụ thì đếm ngược. Ngồi vào tàu, có nghĩa là còn lại 2 giờ rưỡi. Kiểm tra độ kín của bộ giáp vũ trụ ?" còn 2 giờ. Đóng tấm kính của mũ ?" còn lại năm phút. Đó, sự đếm ngược thế đấy. Có lẽ là không ai trong số chúng tôi, các nhà du hành vũ trụ lại nói được một cách ngắn gọn và nhiều đến thế về nghề nghiệp của mình. Còn dòng đầu tiên của Vưsotsky ?" ?oLà người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược??. Và phải nói rằng đếm ngược nặng nề hơn so với đếm xuôi. Bởi vì khi còn lại 2 giờ, rồi một giờ, rồi 5 phút ?" chúng tôi thậm chí còn không rõ đến cái gì. Và khi còn 2 phút trước khi xuất phát tên lửa đẩy phát nổ, điều đó nói, đếm ngược là gì và có thể dẫn đến kết cục gì?


Và tiếp theo:


Tôi sẽ khách quan, và chân thực vô cùng:

Ban đầu mồ hôi trút ra như tắm

Rồi da bốc khói lên, giãn lỗ chân lông.



Tôi cẩn trọng chờ, lặng im, bất động.

Tưởng như tôi quay lại bỗng không

Ngột ngạt trong những buồng baro loãng khí

Và những vòng quay vô tận máy ly tâm?

Tôi nhớ một trong những lần khảo sát của mình trong buồng baro loãng khí. Phi hành đoàn gồm 2 người. Không khí được bơm ra, áp suất hạ xuống, ô xy cũng giảm đi. Bất ngờ bác sĩ theo dõi chúng tôi qua camera gọi tôi qua radio, thét lên: ?oGiữ lấy?. Tôi nhìn mình và không hiểu phải giữ cái gì. ?oGiữ lấy anh bạn!?. Lúc ấy tôi mới thấy người bạn đồng hành đang ngã. Bác sĩ cho vận hành hạ buồng baro khẩn cấp, và vì áp suất thay đổi quá nhanh, tai cứ như đang bị gõ búa vào ? Các bác sĩ xông vào? Một người trong số họ nói với tôi: ?oHôm nay anh có thể không phải trải qua buồng baro nữa, mà chuyển sang ngày mai. Vì dù sao thì cũng có tình huống ngoài dự kiến rồi?. Tôi khăng khăng: ?oTôi sẽ trải qua bây giờ?. Và không khí lại bơm ra. Tôi nhìn, trong mắt tôi là sương mù. Tôi đã nghĩ, mình thật ngốc nghếch, mạo hiểm thế để làm gì. Đúng ra phải đi nghỉ một chút. Có thể quá trình hạ buồng hồi nãy đã ảnh hưởng đến tôi, và bây giờ tôi sẽ bị loại vì sự hăng máu của mình? Nhưng bác sĩ theo dõi tôi thì hiểu điều gì đang xảy ra và hỏi tôi: ?oCậu làm sao thế? Sương mù à??. Tôi trả lời ?oSương mù?. Bác sĩ mới nói rằng, à, tôi thấy cậu chịu sự ?ohạ nhanh? tốt, cho nên bây giờ cho chế độ nâng nhanh, và vì thế mới có sương mù, trong buồng baro, chứ không phải trong mắt cậu đâu? Nói chung tôi đã trải qua nhiều điều. Còn người bạn đồng hành của tôi khi đó được đưa đi, và đường vào vũ trụ đối với anh ấy đã đóng lại?

Trí nhớ quất roi vào những sợi thần kinh,

Mỗi hình ảnh đều sáng ngời không lặp lại:

Người dự bị của tôi, người đã có thể trở thành thứ nhất,

Và đã trở thành người đầu tiên thứ hai.



Hiện giờ báo chí còn chưa viết về anh -

Bao tít lớn chỉ dành cho một người duy nhất.

Tôi với anh đi suốt chặng đường cho tới chân thang máy,

Nhưng tôi bước lên không có anh bên?


Một thời gian khá lâu ở Liên Xô cũ người ta ngại nói về những người dự bị. Nếu như không kể đến những phi hành đoàn quốc tế được báo chí thế giới đưa tin, thì mãi đến năm 1987 thì họ tên những người dự bị của chuyến bay vũ trụ dài ngày mới được công bố lần đầu tiên.

Tôi đã nhiều lần là người dự bị. Và không chỉ một lần trải qua suốt cả quá trình chuẩn bị cho chuyến bay. Vưsotsky cảm nhận rất chính xác: ?oTôi với anh đi suốt chặng đường cho tới chân thang máy?. Mà chặng đường đến chân thang máy (máy nâng đưa lên tàu vũ trụ) ?" đó không phải là con đường rải thảm đỏ sau khi trở về. Đường đến chân thang máy ?" đó là trải qua những buồng baro như nhau, trải qua những máy ly tâm như nhau. ?oNhưng tôi bước lên không có anh bên? ?" xong rồi, người dự bị biến mất. Phải nói rằng điều đó khá nặng nề. Cho tới chân thang máy vẫn còn là hai người ngang nhau, nhưng chỉ một bước nữa thôi ?" vào thang máy, và một người thì nổi tiếng cả thế giới, còn người thứ hai, ngang bằng, mà cũng có thể là còn giỏi hơn (như Gagarin với tâm hồn cao thượng của mình nói về Titov ?" anh ấy giỏi hơn nên người ta dành anh ấy cho chuyến bay sau, khó hơn), sau đó biến thành vô hình, không ai cả. Các bạn có thể nhớ khi chúng ta xem những hình ảnh của Gagarin trong chiếc xe buýt ra tàu vũ trụ, thì dường như ai đó tình cờ che khuất Titov, và khán giả không nhìn thấy anh. Các bạn thử hình dung cảm giác của một người ngang hàng, mà chỉ một bước nữa thôi không những sẽ không ngang hàng, không những không phải là thứ hai, mà nói chung là không ai cả - không phải một thời gian, mà có thể là mãi mãi. Có thể nói gì được, trải qua điều đó không dễ dàng. Và việc Vưsotsky nắm bắt điều đó tinh tế đến thế phải nói là kinh ngạc. Mà đấy là Vưsotsky nói với tôi ?oTôi chỉ biết về nghề nghiệp của các anh rất ít ??



Khi đặt vấn đề về việc dựng đài kỷ niệm Vladimir Vưsotsky, thì xuất hiện những trở ngại hành chính ?" vinh dự này quá cao ?otheo quy chế được hưởng? với Vladimir Vưsotsky. Nhưng khi đó các nhà du hành vũ trụ đã phát biểu đồng tình với những người trân trọng ký ức về nhà thơ nhân dân. Và đài kỷ niệm Vladimir Vưsotsky được dựng.


Cuối cùng tôi muốn dẫn ra toàn bộ ?oBài ca về nhà du hành vũ trụ? của Vladimir Vưsotsky, nhất là vì bài thơ này còn chưa được nhiều người biết đến


Bài ca về nhà du hành vũ trụ


Là người đầu tiên đo cuộc đời bằng đếm ngược.

Tôi sẽ khách quan, và chân thực vô cùng:

Ban đầu mồ hôi trút ra như tắm

Rồi da bốc khói lên, giãn lỗ chân lông.



Tôi cẩn trọng chờ, lặng im, bất động.

Tưởng như tôi quay lại bỗng không

Ngột ngạt trong phòng baro loãng khí

Và những vòng quay vô tận máy ly tâm.



Bây giờ tôi sẽ bất động, tăng trọng lượng,

Và buộc phải im lặng, nhưng bấy giờ,

Đe bễ của bao lò rèn báo chí

Sẽ thổi tung khắp thế kỷ ngọn cờ.



Trí nhớ quất roi vào những sợi thần kinh,

Mỗi hình ảnh đều sáng ngời không lặp lại:

Người dự bị của tôi, người đã có thể trở thành thứ nhất,

Và đã trở thành người đầu tiên thứ hai.



Hiện giờ báo chí còn chưa viết về anh -

Bao tít lớn chỉ dành cho một người duy nhất.

Tôi với anh đi suốt chặng đường cho tới chân thang máy,

Nhưng tôi bước lên không có anh bên.



Rồi đây nữa, người vạch đường quỹ đạo,

Thế giới này còn chưa biết mặt ông.

Tôi biết, giờ ông đang ở trong phòng bí mật

Cân nhắc thêm đường chinh phục không trung.



Những gương mặt gia đình bè bạn

Hiện lên như sau một màn sương.

Ít nữa thôi họ sẽ cùng nhau kể

Chuyện đời mình cho báo chí văn chương.



Tất cả những ai tôi lớn lên bên cạnh,

Sẽ được đưa thành nhân chứng tự nhiên.

Tuổi thơ tôi chân đất bình thường nhất

Sẽ được mang giày và ghi vào sử biên niên.



Lệnh ?oKhởi động? ?" giống như tiếng thét ?"

Bỗng hiện ra, treo lơ lửng trên đầu.

Mọi người nói những gì không rõ.

Nước bọt nóng chảy rồi, họ nhổ đi đâu.



Và xoáy lốc cảm xúc thổi tắt đi đám cháy tâm hồn,

Và tôi không dám, hay tôi quên không thở.

Hành tinh giơ tay kéo tôi lần cuối,

Ôm chặt tôi vào, không dám buông ra.



Và kilogam biến thành hàng tấn nặng nề,

Đôi mắt dường như lồi ra ngoài quỹ đạo

Lần đầu tiên mắt phải nhìn kinh ngạc

Sang mắt trái mở to hàng mi chẳng hề che.



Tiếng thét hay tiếng rên đã che miệng lại.

Tôi gắn chặt vào ghế bành như thân với rễ cây.

Đã đến lúc ăn hết phần nhiên liệu

Tầng đầu tiên tên lửa tách ra đây.



Dưới tôi còi báo động kêu rộn rã,

Không rõ chôn tôi hay chở che tôi.

Còn ở đây động cơ kêu như sấm

Lôi tôi ra khỏi tay trái đất rồi.



Máy móc dưới đất đã bình tĩnh lại,

Trời đất lại cùng nối bước ngày xuân.

Đôi mắt của tôi trở về chỗ cũ,

Tăng trọng hết rồi, giờ im lặng bâng khuâng



Cuộc thử nghiệm bước vào giai đoạn khác.

Nhịp tim trong máy đo đã điềm tĩnh lại hơn.

Tôi bỏ qua chiều, ngay lập tức bay vào đêm,

Và được lệnh nghỉ ngơi, một chút.



Và trong dải tần tràn đầy giọng nói,

Nhưng Lêvitan xông vào, như vào cung thể thao.

Ông nói từng chữ rất to và rất rõ:

?oNgười đầu tiên trên đời!? ?" nói mới tốt làm sao.



Tôi tháo mũ bảo hiểm ra cầm tay,

Phát biểu về những gì tôi cảm thấy?

Và bỗng dưng sao nhẹ nhàng quá vậy,

Thật đáng ngạc nhiên, đến nỗi buồn nôn.



Dây micro dường như đang tự cuốn,

Phổi leng keng đập phải xương sườn.

Và có lúc tim mắc vào cuống họng

làm tôi ngạt trong một khoảnh khắc hay hơn



Tôi báo cáo chân thành, theo điều lệnh,

Nói rõ ràng và súc tích, rất vui.

Tôi nghĩ: ồ, đó là không trọng lượng,

Tôi chẳng nặng gì ?" nặng chút xíu thôi!



Nhưng phút ấy trong chuyến bay tôi đâu biết,

Khi đùa với sự không trọng lượng lạ đời,

Rằng vì đó sau này nôn ra máu

Và can xi trong xương sẽ bị rửa trôi.



Ngay lập tức, những gì tôi nhớ được,

Tôi đọc vào băng, thậm chí viết tay.

Nhưng những ý nghĩ vẫn bay tản mạn

Và đập sườn vào cuốn nhật ký chuyến bay.

Tôi đếm được nhiều ý nghĩ to, rõ nét,

Và những ý nghĩ nhỏ bơi giữa chúng lượn trôi,

Nhưng không trọng lượng đã cân bằng chúng lại ?"

Sau này sẽ biết cái nào quan trọng hơn thôi.

Còn tôi bắt lấy ý nghĩ nào bắt được.

Tôi kéo đuôi sợi cáp mỏng vô hình.

Ý nghĩ đầu tiên hiện ra, rồi đứt ngay lập tức

Chỉ còn một từ ?oKhông có lỗi!?, mà thôi

Nhưng ?okhông có lỗi? đâu phải ?okhông liên quan?

Ở đất Nga bao đời nay là thế.

Chúng tôi đâu bốc thăm, ?" đó là hạnh phúc

trong phút giây nào đã nháy mắt với tôi,

Và một đảng viên, thiếu tá, bỗng thành ngang những ngôi sao

Giữa ?osố không? và khởi hành, chắc có ai ảo giác,

Hay là thư ký viên vì sợ hãi đã nhầm ghi,

Rằng tôi sảng khoái, có chút làm dáng nữa,

Nói rất thản nhiên, can đảm ?oNào ta đi!?.