Kỹ thuật sử dụng la bàn,bản đồ

Tớ không phải là dân trắc đạc bản đồ nên cũng chỉ biết đại khái vậy thôi. Sở dĩ người ta dùng mạng lưới tam giác để đo vẽ bản đồ bởi vì biết 3 cạnh hoặc 2 cạnh và góc kẹp bởi 2 cạnh đó là xác định được 1 tam giác. Giả sử có vật cản, che khuất thì mình triển khai cái lưới tam giác đi vòng qua hoặc bao vây vật cản là xong.
Từ không ảnh và ảnh vệ tinh thì hơi khác một chút. Đầu tiên là họ calibrate cái ảnh tương tự như khi bạn dùng OziEx hay GPSTM vậy. Sau đó là quá trinh vector hoá các chi tiết trên bản đồ (vectorize) hay còn gọi là số hoá bản đồ (digitize). Tuy nhiên, dù công nghệ số hoá đã rất phát triển, quá trình này cũng còn hết sức nặng nhọc, tốn nhiều công sức và thời gian. Sau khi đã số hoá xong, cần nhuều thời gia đi chỉnh sửa trên thực địa để đưa lên bản đồ những thứ ảnh không ''chụp'' được như tên đường, tên khách sạn, địa danh vv...

Ngoài dùng đồng hồ, la bàn để xác định phương bắc, các bạn có thể dùng các máy di động có hỗ trợ Java 2 mobile e***ion nạp phần mềm Compass:

Đây chỉ là 1 chương trình :
http://www.qcontinuum.org/compass/
Một số chương trình hỏi "Are you in daylight saving time ?" thì ở Việt Nam trả lời Yes hay No nhỉ ?
Được chuotdong sửa chữa / chuyển vào 13:39 ngày 14/10/2005

Lần đầu tiên nghe nói đến định vị bằng điện thoại di động đấy. Bác chuotdong có thông tin nào nữa thì chia sẻ cho anh em.

Các bác cho hỏi không ảnh là gì? Có khác gì so với ảnh vệ tinh ko?
Một vấn đề nữa bác gps có thế nói rõ hơn về cách tạo bản đồ từ ảnh vệ tinh ko?

Thông thường các nước ở trên chí tuyến Bắc và dưới chí tuyến Nam họ mới dùng Daylight Saving Time (DST) hay British Summer Time (BST) vv ... bởi vì càng xa xích đạo thì số giờ có mặt trời trong ngày càng thay đổi theo mùa. Ở Sài Gòn chẳng hạn chẳng thay đổi bao nhiêu nhưng ở Hà Nội thì đúng là ''đêm thán 5 chưa nằm đã sáng, ngày tháng 10 chưa cười đã tối''.
Vì vậy bác chuotdong cứ yên tâm chọn No.

Không ảnh là ảnh chụp bằng máy bay. Còn ảnh vệ tinh dĩ nhiên là chụp từ vệ tinh.

Mọi người có thể trao đổi, giao lưu về GPS, GIS và viễn thám ở đây, rất mong được mọi người tham gia và góp y: http://ttvnol.com/umg/699532/trang-7.ttvn

1- Khi làm bản đồ địa chất, thi phài đi bằng chân đến tận nơi
mà cầm bia, ngắm đo và ghi chép, chứ không thể chụp hình
bằng máy bay hay vệ tinh.
2- Phải làm các tam giác, vì hình học vỡ lòng (lớp 6 thì phải)
đã nói: "Qua 3 điểm trên một mặt phẳng, chỉ có thể dựng được
một tam giác, và chỉ một mà thôi ." Trong xây dựng, đơn giản
nhất là làm một khung ảnh, hay khung cửa, không thể bỏ qua
được một thanh gỗ đóng giữ 2 cạnh gần nhau của khung, để
tạo nên một hình tam giác (mà chỉ một mà thôi). Thật dễ hiểu
rằng một khung gỗ hay sắt mà chỉ đính vào 4 góc thôi thì nó có
thể dọ dạy xiên xẹo hay nằm ẹp xuống thành một đường thẳng,
chứ không phải là một hình chữ nhật nữa .
3- Khi đi đường bộ (đường biển và đường không thì dễ hơn
nhiều) mà có bản đồ và la bàn, thì rất dễ, đã được dạy trong
sách giáo khoa Địa Lý . Xin tóm tắt như sau:
a- Trải bản đồ ra, không cần đặt theo hướng nào cả, mà chỉ cần
trải cho càng phẳng càng tốt (vì trong thực tế, nơi ta đang ở có
thể là bãi cỏ, đỉnh núi, hay ngọn cây).
b- Xác định nơi ta đang ở, và nơi ta định đi đến .
c- Vạch từng quãng đường thẳng và quãng ngoẹo ta phải đi,
để tránh leo qua đỉnh núi hay lội qua sông sâu nhiều lần. Ví
dụ đi từ huyện Chợ Rã vào một bản cách huyện 40 cây số phía
bắc, thì phải lội qua cùng một con suối 8 lần (trung bình 5 km
phải lội ngang qua cũng một con suối đó, lúc bờ bên phải, lúc
sang bờ bên trái) để tránh phải trèo qua các mỏm đá bên suối .
Trong trường hợp này, lội suối và đi quành thì dễ hơn đi thẳng
mà leo qua các mỏm đá không cao lắm, chỉ khoảng chục mét
thôi, nhưng gập ghềnh, mà trượt nhẹ một cái thì có thể toi mạng
hay ít nhất chảy máu chỗ nào đó.
d- Đoán chừng góc quẹo từng chỗ, nhưng quan trọng nhất là
phải biết những đặc điểm nhận dạng từng chỗ (tiếng Anh gọi
là Land-Mark) ví dụ như đỉnh núi, sông suối, hay ít nhất độ cao
và độ giốc nơi đó (nếu không có đỉnh núi, vách đá và sông suối)
Có thế ta mới khỏi lạc, và đi từng chặng chắc chắn tự tin.
e- cuối cùng mới móc địa bàn ra, ngắm hướng, và đi từng
chặng (nếu đang trong rừng cây cao hay cỏ cao, không thể nhìn
thấy đích ở cuối từng chặng). Nếu ở chỗ thấp mà đi lên cao, thì
khỏi nhìn địa bàn, cứ nhắm đỉnh núi hay đỉnh đèo trước mặt mà
bò . Nếu ở chỗ cao mà đi xuống thấp, thì cũng khỏi ngắm địa
bàn, mà phải nhắm kỹ từng bước chân để khỏi ngã. Nếu có
đường mòn thì theo đường mòn mà đi, không thể đi thẳng theo
địa bàn được. Đi đường thẳng, theo thực tế miền núi miền bắc
là không bao giờ, vì theo đường mòn bao giờ cũng dễ nhất,
nhanh nhất.
4- Khi trên tàu thuyền ngoài biển, ta phải biết tốc độ giòng biển
và tốc độ gió ảnh hưởng đến hướng đi của ta như thế nào, rồi
mới tính ra góc độ mình phải đi là bao nhiêu, cuối cùng mới
nói đến chuyện bát cậy theo la bàn. Dù đi đến đâu mà không co
landmark, ta cũng phải xài kính sáu phân để xem mình đang ở
đâu, để điều chính lại hướng đi cho khỏi xa con đường ta đã
vạch ra (course). Nếu đi quanh ViệtNam mà không đi xa, chỉ
cần quen nhìn sao theo giờ giấc, hay đôi khi nhìn màu nước,
cũng có thể biết mình đang ở đâu. Ví dụ ở Sài Gòn thì sao bắc
đẩu chỉ ngang mũi thuyền khi ta ngồi cầm lái, mà ở Hải Phòng
thì sao bắc đẩu ở ngang đầu người đứng ở mũi thuyền (thuyền
dài 10 mét). Khi đầu sóng không cùng ngang với hướng gió thì
đã gần bờ, mà đầu sóng là hướng đi vào bờ . Dù đêm tối thì ta
cũng biết bờ ở đâu . Dù sương mù không có gió, thì ta có thể
chèo theo sóng mà vào bờ được. Tốt nhất khi ở ngoài khơi, ta
phải biết tiếng Hoa và tiếng Anh để nghe đài truyền thanh báo
bão, và hỏi đường ở những người trên tàu thuyền trên đường
ta đi . Đó là kinh nghiệm tôi khi vượt biên giữa Đài Loan và Phi
lippine.
5- Khi trên máy bay, có thể nhìn la bàn, nhưng quan trọng nhất
là liên lạc với các sân bay (sân bay mình đi, đến, và các sân bay
mình đi gần ngang qua) để họ hướng dẫn cho mình bay . Chỉ
có bay ở bắc cực nam cực mới khó, vì la bàn chẳng biết chỉ về
đâu . Nếu ở bắc cực thì các hướng đều là phía nam cả . Khi ở
nam cực, thì đi về hướng nào cũng là hướng bắc cả .

Như vậy chỉ đáp ứng được các công việc đơn giản còn các công việc đòi hỏi tính chính xác thì cách sử dụng bản đồ phức tạp hơn nhiều, phải học bài bản mới làm được.
Trái đất là mặt cầu còn bản đồ là mặt phẳng vậy khi vẽ lại trên giấy sẽ có sai số là điều không thể tránh khỏi. Do đó người ta phải học các phương pháp để loại trừ những sai số kể trên.
Mức độ sai số còn tuỳ thuộc vào phương pháp vẽ (phép chiếu trụ hay chiếu nón...) và mỗi vị trí địa lý sẽ có sai số (ở đây không đề cập tới góc độ trình độ của người vẽ) về độ dài và góc khác nhau (theo kinh tuyến hay vĩ tuyến), từ đó cho nên mỗi loại bản đồ và thậm trí tuỳ từng vị trí trên bản đồ sẽ phải có phương pháp loại trừ sai số khác nhau.
Ở trường ĐH nếu học về bản đồ cho tới nơi tới chốn thì cần tối thiểu phải 45 - 60 tiết học nên không thể chỉ vài bài mà nói hết được.
Nếu ai quan tâm có thể bắt đầu bằng cuốn "Trắc địa đại cương" (tên tác giả không nhớ nữa)
Phương pháp chiếu lý tưởng là phân chia bề mặt quả đất thành các hình ngũ giác và lục giác đều có cạnh bằng nhau (như các mảnh ghép của quả bóng đá) nhưng vì lợi ích cục bộ nên nhiều nước không quan tâm (trường hợp nằm giữa hai mảnh ghép).

Nói tiếp về la bàn.
La bàn chỉ cho ta biết hướng bắc một cách tương đối thôi. Như chúng ta đã biết cực từ trường và cực bắc địa lý không trùng nhau.
Ngạn ngữ đã có câu sai 1 ly đi 1 dặm vì nếu ngay khi xuất phát chúng ta sai về góc một vài độ (là rất nhỏ) thì sau 1000 Km sai số sẽ là rất lớn. May là bây giờ có hệ thống GPS hỗ trợ cho hàng không và hàng hải rất nhiều, nhưng song song đấy vẫn có hệ thống các đài phát tín để các thiết bị này có thể xác định được vị trí tương đối để luôn luôn điều chỉnh hướng đi cho phù hợp.