Tìm hiểu thành ngữ (tục ngữ) Việt Nam

Theo ý kiến của tôi, câu "Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông" không thể là xuất phát từ câu truyện cổ tích đó được.
1. Về ngữ nghĩa câu Ca dao:
Câu "Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông" là một câu về mặt ngôn ngữ gia đình chứ không có ý nghĩa sâu xa.
Đó là câu nói ngôi thứ trong gia đình:
- Có con rồi thì người đàn ông mới trở thành Cha. Khi chưa có con thì anh ta vẫn chỉ là một "anh cu" "anh đỏ". Nhưng khi đứa con sinh ra, anh ta đã trở thành người Cha. Khi đó mới có người gọi anh ta là Cha, và mọi người khác cũng gọi anh ta là cha ( Bố thằng cu, bố cái hĩm...).
- Tương tự: Khi có cháu rồi thì mới trở thành bậc Ông được. Khi đứa cháu ra đời, thì người cha trở thành người Ông.
Vậy câu nói đơn giản mang ý nghĩa nói về ngôi thứ. Các cụ đã dùng lối nói ngược rất thanh để nêu lên cách gọi thông thường trong gia đình.
2. Ý nghĩa câu truyện:
Câu truyện cổ tích Giáp và Ất (hai cái tên ước lệ) mang ý nghĩa luân lý: Sự đền ơn đáp nghĩa phải được thực hiện, Vong ân bội nghĩa sẽ phải trả giá.
Ý nghĩa đó không liên quan gì đến chuyện Cha - Con, Ông - Cháu gì ở đây cả.
Cuối cùng câu chuyện đưa chuyện đứa cháu của Giáp vào không ăn nhập gì với ý nghĩa câu truyện. Đó chỉ là nói thêm cho câu truyện thêm thú vị thôi, do đó mối quan hệ Cha Con Ông Cháu là hoàn toàn không phải mục đích câu truyện.
3. Các câu ca dao, tục ngữ rút ra từ các câu truyện dù ít dù nhiều luôn phải mang ý nghĩa của câu truyện. VD như:
- Thạch Sùng còn thiếu mẻ kho
- Gió đưa cây cải về trời / Rau răm ở lại chịu lời đắng cay
- Nợ như chúa Chổm
- Hồn Trương Ba da hàng thịt
- Cứu vật vật trả ân, cứu nhân nhân trả oán
.....
rõ ràng đều có ý nghĩa liên hệ đến ý nghĩa sâu xa hoặc luân lý mà truyện đề cập.
Nhưng cũng rõ ràng trong câu truyện Giáp Ất trên ý nghĩa của nó không phải ở chỗ đứa cháu nhiều tuổi hơn ông , nên nói đó là nguồn gốc câu ca dao trên phải chăng là gượng ép?
Theo tôi, câu truyện cổ tích trên và câu ca dao là hoàn toàn độc lập về mặt ý nghĩa, không liên quan với nhau.
Nhưng do vô tình câu truyện cổ tích lại có chi tiết Cha - con, Ông - cháu phần nào hơi giống câu ca dao, nên người ta ghép vào nhau. Tuy vậy sự ghép này là rất khập khiễng, thậm chí làm mất ý nghĩa của truyện.
Ý nghĩa câu ca dao: Quan hệ gia đình: sinh con rồi thì mới thành Cha, có cháu rồi mới là Ông.
Ý nghĩa câu truyện : Đề cao Sự đền ơn đáp nghĩa, trừng phạt Vong ân bội nghĩa.
--------------------------------------------------------------
Sống trên đời sống cần có một tấm lòng

Chà, bác Chitto không chỉ là một nhà ngôn ngữ học xuất sắc mà còn là một nhà sư phạm kinh nghiệm, và là một chính trị gia sắc sảo!
Tôi hoàn toàn đồng ý với những gì bác Chitto đã viết ở trên.
Những lời khen của tôi tuy thậm xưng, nhưng rất ...thật lòng, mong bác nhận cho!
THÁI HỒNG ANH.
Được thaihonganh sửa chữa / chuyển vào 07:24 ngày 10/04/2003

Em nghĩ không phải tự nhiên mà Brando nói câu "Sinh con rồi mới sinh cha..." có liên hệ đến phả hệ các vua triều Nguyễn. Chỉ tiếc kiến thức của em kém quá không tìm ra được câu giải đáp. Cách giải thích anh gps và của anh Chitto em cũng đã từng nghe qua, cả hai đều vẫn còn chút gượng ép. Nếu vì "có con rồi thì người ta mới được gọi là "cha" " thì việc dùng liên tiếp hai từ "sinh" có phải là cách gây hiểu lầm cố ý không? Sao không nói là "Sinh con rồi mới ra cha" chẳng hạn. Trong kho tàng ca dao, tục ngữ để lại, không thấy việc tổ tiên ta xưa "đánh đố" con cháu kiểu như vậy. Từ ngữ trong ca dao, tục ngữ thường trong sáng và giản dị.
Hạ Vy

Chính vì vậy gps chỉ muốn post lên để mọi người xem cho zui. Gps không rành về văn chương nên hổng dám lạm bàn.
GPS
Lat 10o48.528'
Lon 106o44.203'
UTM 48
689874 E
1195378 N