"Y" là nguyên âm?

"Y" là nguyên âm?

Tôi đã được dạy hồi lớp một rằng Tiếng Việt có các nguyên âm là u, e, o,a,i. ( các cô giáo thường hay cho học trò ê a "uể oải") Tất nhiên là tôi lượt bớt những con dấu. Tôi thấy bất ngờ vậy thì "y" là gì? Nguyên âm?
Trong Tiếng Việt, mỗi tiếng đều không thể thiếu Nguyên âm. Chẳng hạn "hờ" chỉ cần viết "h" hay cờ chỉ cần viết "c" là đủ. tại sao phải viết là Hờ và cờ cho tốn giấy phí mực mất thời gian. Nhưng nếu y không phải là nguyên âm thì chữ "Hy sinh" phải chăng là không có mà chỉ có "Hi sinh"( tôi vẫn thấy nhiều người viết "hy sinh" lẫn "hi sinh".
Vấn đề chưa hết Khi mà tôi luôn thắc mắt tại sao Chữ "Quy" thường hay được viết là "qui". Tôi thắc mắc thì được "dạy rằng" đều đọc như nhau. Nhưng như vậy Người có tên là " Thuý " thật dễ thương như vậy có thể chấp nhận bị gọi là "Thúi" được hay sao?Quốc huy có thể gọi là "quốc hui ".

Tôi tự giải thích rằng trường hợp chữ "quy" là một trường hợp đặc biệt bất quy tắc chỉ cần viết q ( đọc là quy ) là đủ người ta thêm "ui" hay "uy" mụch đích là cho đầy đủ. Cho nên ui hay uy đều được cả nhưng cách giải thích này tự tôi thấy không ổn.

Tôi không quan trọng lắm bộ môn chính tả, nên không muốn đeo đuổi câu hỏi dài hơi này nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy chữ Qui là tôi cứ thấy điên lên. Nó thật chướng mắt. Các bác ở đây có ý kiến giải quyết vấn đề này như thế nào góp ý chút.



vị tha vị kỉ hai thằng
cùng chung thân thể nguyên căn tách rời

Tôi xin mạo muội trả lời theo hiểu biết của tôi. mong bạn nào có tư liệu chuyên ngành ngôn ngữ kiểm chứng lại.
-Ta không thể tách riêng chữ i và y ở hai âm ui và uy được. đây là hai nguyên âm kép. Có thể hiểu ta dùng 2 ký tự ui để ký hiệu một nguyên âm kép, và uy để ghi một nguyên âm khác.
-Về từ Quy và Qui. Hai từ có cách phát âm giống nhau nhưng ghi nhận hai từ hán việt hoàn toàn khác nhau. Hiện nay được sử dụng rất bừa bãi và sai rất nhiều:
+ Quy: để chỉ sự hoặc việc làm theo một cái gì đó. như Quy định, quy tắc, quy hoạch, quy về một mối.
+ Qui: dùng để chỉ con rùa như Thần kim qui.
Cũng lưu ý là Quy = qu + y; qui = qu + i hoàn toàn khác với Huy = h + uy; Thuý = th + uý hay xui = x +ui

Nói thêm về chữ "quy"( trong quy định): tiếng Hán thì chữ "quy" xuất từ trong chữ "quy củ" nghĩa là hai dụng cụ đo lường mà Thần Nông và Tố nữ hay sử dụng.
...
Cách giải thích của datvn tôi thấy không hợp lý ở chỗ Tiếng Việt là Tiếng lấy âm từ Tiếng Nôm ( tất nhiên là có tiếng Hán ). Như vậy, thì việc viết là "quy" hay là "qui" khác nhau nhưng khi đọc lên cũng như nhau ? Thứ nữa, nếu "quy" và "qui" đã xác định cách viết như datvn nói trên (....) thì chữ "Quy" (nghĩa là chung về) trong "quy hồi" ta phải viết là gì ?
Tôi thường thấy Chữ "quy định" trong hầu hết các trường cấp I đều được viết thành "qui định" trong " những điều qui định đối với học sinh"-Một tấm bảng to tướng và trang trọng. Chả lẽ họ dốt đến thế hay sao?

vị tha vị kỉ hai thằng
cùng chung thân thể nguyên căn tách rời

Hien nay, de dien ta am /i/, chung ta co 2 cach viet: i hoac y. Ca 2 loi viet deu duoc chap nhan cho am /i/. Vi du: ky su hoac ki su. Viec chon cach viet nao la tuy thoi quen cung nhu so thich mo^i~ nguoi.
Ve nguyen am kep /ui/, u la nguyen am chinh, duoc phat am dai, con am i di theo tao nen cach dong cua nguyen am kep /ui/ khi phat am, duoc phat am ngan hon. Vi du: mui cam, mui huong.
Viec phat am hoan toan khac trong nguyen am kep /uy/, trong do /y/ la nguyen am chinh, con /u/ duoc coi la ban nguyen am tao su tron moi, va am /y/ duoc phat am dai hon, coi la /i dai/. Vi du: luy~ tre.
Cung tuong tu nhu vay, la truong hop cua nguyen am kep /oa/ va nguyen am kep /ua/. Trong tu+` HOA thi /o/ la ban nguyen am tron moi, am /a/ la am chinh. Con trong tu+` HUA, thi am /u/ la am chinh.
Nhu vay, cho phat am /i/, ve phuong dien chinh ta, chung ta co the su dung i hoac y de viet ma khong bi bat la sai loi chinh ta. Con am /ui/ va /uy/ la 2 phat am hoan toan khac nhau va viec viet hai am do thi khong the nham duoc. tui' khac voi tuy'.
Truong hop tron moi /qui/ va /quy/, chung ta co the viet la "Khong co gi quy' hon doc lap tu do". Hoac: "khong co gi qui' hon doc lap tu do", deu duoc ca.
Ve viec phu am, co thoi gian chung ta duoc day cach phat am cho b, c, d... la be^, xe^, de^... Roi thoi gian sau nay, duoc day la bo+`, co+`, do+`... Tuy nhien, chua bao gio thay Dai truyen hinh VN va Dai truyen hinh thanh pho HCM tu xung minh la Dai Vo+` To+` Vo+` hoac Ho+` To+` Vo+` ca, ma luon luon tu noi ve minh la Ve^ Te^ Ve^ 3, hoac Hat' Te^ Ve^ ma thoi. Cach phat am nao cung co the chap nhan, nhung nen thong nhat. Vuong mac cua phat am Bo+` Co+`, la chung ta co 2 cach viet co cung mot phat am la chu /c/ va chu /k/. Cach phat am be^ xe^, thi vuong mac cung o chu xe^, khi danh van: ( xe^ a ca i cai sac cai')
hoac (hat' a ha huyen ha`) thi khong the nao hop ly bang (co+` a ca i cai sac cai') hoac (ho+` a ha huyen ha`).
Da co nhung de nghi thay ban nguyen am tron moi /o/ va /u/ bang cach viet chu /w/. Va thay phu am /c/ bang /K/ va dung chu /c/ cho phat am /ch/, va /f/ thay cho /ph/. Vi du: Ka'ch me^.nh, Ba('k Kan., ci'nh fu?, hwan ho^, ngwan ngwan~, co+. bua'. Tuy nhien, tro ngai van la thoi quen cua da so. Muo^n na(m thoi' quen.

I và Y trong tiếng việt thì ,nhiều cái dùng lung tung.Có rất nhiều trường hợp, mà các thầy cô giáo ta vẫn tuyên bố 1 câu xanh dờn,I cũng được mà Y cũng được.Nhưng ai ơi, đừng có viết THUÝ, Y dài thành I. Như thầy giáo dạy toán tôi, vẫn trêu đùa 1 cô bạn gái trong lớp tôi
------------------------------------
Có khi mưa ngoài trời là giọt nước mắt em.

Ngoài ra, trường hợp tương tự cho nguyên âm kép /ai/ và /ay/. Cũng như cặp /ơi/ và /ây/.
Trong nguyên âm kép /ai/, âm /a/ là âm chính và được phát âm dài hơn, còn âm /i/ là âm đóng sự phát âm /a/, được phát âm ngắn hơn. Ví dụ: lỗ tai, cái chai.
Trong nguyên âm kép /ay/, nguyên âm /a/ đuợc phát âm ngán hơn và âm /y/ là âm chính, được phát âm dài hơn. Âm /a ngắn/ trong tiếng Việt được viết là /ă/. Người ở miền Bắc phát âm rõ rang hai âm khác nhau, nhưng một vài vùng ở miền Nam phát âm không phân biệt được. Như vậy từ (tay) có thể được viết là (tăi).
Trong tiếng Việt, có những nguyên âm ngắn sau đây:
Dài Ngắn
/y/ được viết là y /i ngắn/ được viết là i
/a/ được viết là a /a ngắn/ được viết là ă
/ơ/ được viết là ơ /ơ ngắn/ được viết là â
Âm /o/ khi đứng một mình (âm mở), như trong từ (cho, ngõ) thì được phát âm dài và đầy đủ. Khi bị đóng bởi một cấu tạo khác thì trở thành âm ngắn. Ví dụ: bong, con ong. Âm /o dài/ sẽ được ký âm là (boong), kính coong.
Những nguyên âm ngắn mà có con chữ biểu diễn như /ă/ và /â/ không tự đứng một mình để tạo ra âm mở được.

Cẩm ơn hieu minh. Có lẽ đó là cách giải thích có lý nhất

vị tha vị kỉ hai thằng
cùng chung thân thể nguyên căn tách rời

Trong nhiều ngôn ngữ nguyên âm thì y (giống như j) gọi là bán nguyên âm. Nói thế cho ngắn gọn chứ giải thích bán nguyên âm là cái của nợ gì thì cũng hơi mệt đấy
bán = 1/2

Beau comme le Soleil
​

Xin góp vui một tí (một tý), thực ra trong các trường hợp âm đôi : uy - thì kí tự y chẳng qua được thay thế cho nguyên âm kép ji, nên không thể thay được bằng i , thế thôi ạ.
Các trường hợp này gặp khá nhiều.
Còn một số trường hợp khác là do thói quen thôi, chẳng hạn
Huình Tịnh Của : Rõ ràng là gọn gẽ hơn Huỳnh Tịnh Của, nhưng mà sau này

TIMSELF

Y chắc chắn phải là nguyên âm rồi, nếu không thì bạn nghĩ sao khi viết : Ý (ý kiến), Y (hắn ta), Ỳ (sức ỳ), Ỷ (Ỷ Lan công chúa), chỉ có Ỹ và Ỵ là không thấy xuất hiện thôi. Với 4 ví dụ đó thì Y dư sức là 1 nguyên âm, hoặc là lưỡng tính (vừa là nguyên âm vừa có thể làm phụ âm, chứ không phải là bán nguyên âm được).
Rõ ràng là phụ âm thì không thể đứng một mình để tạo ra một âm trong tiếng Việt được (người Singapore có họ Ng, người Nga có giới từ b ... ). Phụ âm càng không thể đi với dấu thanh được, bản thân gps chưa thấy trường hợp nào như vậy trong tiếng Việt
GPS
Lat 10o48.528'
Lon 106o44.203'
UTM 48
689874 E
1195378 N